Alda Ūlttyq käsıpkerler palatasynyŋ alǧaşqy sezı şaqyrylyp otyr. Alqaly jiynnan elımızdıŋ käsıpkerlerı būl palatadan ne kütedı, qandai mäseleler şeşımın tapqanyn jön köredı? Būl jönınde sezge delegat retınde qatysqaly otyrǧan käsıpker, Astanadaǧy «Tehnolizing» JŞS direktory Janar Niiazbekovany äŋgımege tartqan edık.
–Janar Amangeldıqyzy, aldymen özıŋız jürgızıp otyrǧan jūmysyŋyz jönınde aita ketseŋız?
–Bızdıŋ «Tehnolizing» JŞS 2010 jyly qūrylǧan. Men biznestı serıktesımmen bırge aştym. 2003 jyldan berı osy salada jūmys ıstep kele jatqannan keiın jeke kompaniiany qūru qiyn bolǧan joq. Bıraq, kadr tabu mäselesınde qinaldyq. Sonymen qatar, jaŋa kompaniiaǧa degen kreditorlardyŋ közqarasy basqaşa boldy. «Būlar kımder, qolynan ne keledı?» dep, bızge senımsızdık tanytqandar boldy. Bıraq, bız az uaqyttyŋ ışınde özımızdı körsete bıldık. Qazır 400-den asa klientımız bar.
–Sonda sızder qandai tehnika türlerın lizingke berumen şūǧyldanasyzdar?
– «Tehnolizing», negızınen, auyl şaruaşylyǧyna qajettı tehnikany satyp alady. Atap aitqanda, kombain, ekskavator, buldozer, avtobus, jük kölıkterı jäne kommunaldyq şaruaşylyǧy maşinalaryn klientterımızge ary qarai satyp alu qūqymen arendaǧa beremız. Jyldyq üstemesı ortaşa baǧammen – 10-14 paiyz. Kölıkterdıŋ köbısı Amerika men Europa elderınıkı. Qytaidan aldyratynymyz bar. Būl endı tehnikanyŋ türıne bailanysty.
–Byltyr qyrküiek aiynda käsıpkerlerdı qoldauǧa arnalǧan Ūlttyq käsıpkerler palatasy qūrylǧanyn özıŋız jaqsy bılesız. Osy uaqytqa deiın būl biznes qauymdastyǧynyŋ sızdıŋ serıktestıkke qandai da bır paidasy boldy ma?
– Bız ırı biznes ökılı retınde qandai da bır memlekettık qoldauǧa ie bolu üşın özımız jügıremız. Ükımetke, tiıstı organdarǧa hat jazamyz. Bıraq sol hatymyz ailap, jyldap jatyp qalatyn kezder az emes. Mümkın, hatymyz tiıstı iesıne jetpei jata ma, äiteuır, sarylyp köp kütetın edık. Söitıp jürgende joǧalyp ta ketetın. Al endı Ūlttyq käsıpkerler palatasy qūrylǧaly būl mäselenıŋ tüiını şeşıldı-au deimın. Byltyr qarjylyq jelımen jūmys ısteitın kompaniialarǧa memleket arnaiy subsidiia böldı. Zaŋ boiynşa būl qarjylai kömek kez kelgen kompaniiaǧa qoljetımdı boluǧa tiıs. Sonyŋ ışınde bız belsendı jūmys ıstep jatqan lizingtık kompaniia retınde ötetınımızge senımdı edık. Bıraq, bız öte almai qaldyq. Söitsek, paiyzdyq stavkalaryna, qarjylyq ainalymǧa bailanysty belgılı bır şekteulerı bar eken. Mūny bız bılgen joqpyz. Al biyl subsidiiany aluǧa Palata arqyly hat jazdyq. Mäselemız ekı aidyŋ ışınde şeşıldı. Ūlttyq käsıpkerler palatasy käsıpkerlerdı qoldaityn küş sekıldı. Bügınde käsıpkerlerge qatysty kez kelgen memlekettık deŋgeidegı şeşım osy biznes qauymdastyqtyŋ kelısımımen jüzege asyrylady. Ärı Palataǧylar qandai da bır joba düniege kelse, būl turaly dereu özderınde tırkeude tūrǧan käsıpkerlerdı habardar etedı. Osy jaǧynan kömegı köp bolyp tūr.
– Aldaǧy QR Ūlttyq käsıpkerler palatasynyŋ sezınde qandai mäsele köterılgenın qalar edıŋız?
– Menıŋşe, osy sezde Ūlttyq käsıpkerler palatasyna müşe retınde käsıpkerlerge salynatyn mındettı müşelık jarna mäselesı bırjaqty şeşıluı kerek. Osy jarnanyŋ aldyn ala belgılengen tarifı bar. Orta jäne şaǧyn biznes ökılderıne belgılengen jarna mölşerı bar. Bızdıkı – odan bölek tarif. Bıraq, būl jerde bır tüsınbeuşılık bar. Irı kompaniialar arasynda tarif mäselesı naqty anyqtalmaǧan. Mäselen, kompaniialar jyldyq ainalymda bırneşe milliard nemese bırneşe jüzdegen milliard paida tüsıruı mümkın, al tarifı bırdei. Ekınşı jaǧynan, köp käsıpkerler, äsırese, orta jäne şaǧyn biznes ökılderı osy müşelık jarnany ne üşın töleitının bılmeidı. Bılmegen soŋ, tölegısı kelmeitını anyq. Aitalyq,jyldyq jarnany töleu uaqyty sol jyldyŋ qaŋtary men 31 jeltoqsan aralyǧy dep körsetılgen. Käsıpkerlerdıŋ 90 paiyzdan astamy älı jarna qūiǧan joq. Bärı jeltoqsan aiyn kütıp jür. Menıŋ ūsynysym, müşelık jarnany ne üşın töleu kerektıgın Palata ökılderı jan-jaqty tüsındırıp berse deimın. Sondai-aq, Ūlttyq käsıpkerler palatasy nemen ainalysatynyn, olardyŋ käsıpkerlerge qandai paidasy baryn bazarda sauda jasap jürgen qarapaiym käsıpker bıle bermeidı. Sondyqtan, olardyŋ arasynda ügıt-nasihat jūmystaryn köbırek jürgızu qajet dep sanaimyn.
Rasymen de Ūlttyq käsıpkerler palatasy eldegı ısker azamattardyŋ basyn qosady ärı käsıpkerlerge qatysty qandai da bır mäselenı bırlesıp şeşudı közdeidı. «Jalǧyz jürıp jol tapqanşa, köppen bırge adas» deidı. Kez kelgen tüitkıldı bırge şeşıp otyrsaq, būl biznestıŋ damuyna yqpal eterı sözsız. Osy jaǧynan alǧanda, bızge biznes qauymdastyqtyŋ paidasy ülken. Endı Palata elımızdegı şaǧyn bizneste jürgen halyqty tartyp, olarǧa qandai memlekettık qoldaular baryn tüsındırıp, zaŋdyq tūrǧydan sauatty kömek bere aluy kerek. Jalpy, būl şarualarǧa airyqşa män berıp, keŋınen nasihattalǧany jön.
