Ömır bır orynda tūraqtamaidy, kez kelgen el ılgerı basyp, odan biık belesterge jetudı josparlaidy. Bügınde älem tanyǧan qazaq elı de ülken mūrattarǧa qol sozyp, qanat qomdauda. Osy rette Elbasy elımızdıŋ jaŋa damu baǧdarlamasyn «Qazaqstan-2050» strategiiasy – qalyptasqan memlekettıŋ jaŋa saiasi baǧyty» degen Joldauyn ūsyndy.
Joldaudyŋ basty maqsaty – elımızdıŋ bäsekege qabılettı 30 eldıŋ qatarynan oryn aluyn qamtamasyz etu. Mūndaǧy basty ūstanymdar: «Bızdıŋ endıgı mındetımız – egemendık jyldary qol jetkızgennıŋ barlyǧyn saqtai otyryp, HHI ǧasyrda ornyqty damudy jalǧastyru. Bızdıŋ basty maqsatymyz – 2050 jylǧa qarai myqty memlekettıŋ, damyǧan ekonomikanyŋ jäne jalpyǧa ortaq eŋbektıŋ negızınde berekelı qoǧam qūru» ekenın atap körsettı Elbasy.
Osy Joldau halyqtyŋ arasynda köpten söz bolyp jürgen bırşama mäselelerge nükte qoidy. Onyŋ bırı – bügınge deiın är jerde (konferensiialarda, seminarlarda) aitylyp qalatyn älıpbi jaiy. Latyn älıpbiıne köşu aiaq astynan aitylǧan jaŋalyq emes. Älıpbi auystyru jaiynda täuelsızdık alǧan jyldardan berı aitylyp keledı. Alaida, naqty şeşımın tappai, türlı oilar men pıkırlerden ärı asa almai qalatyn. Şyndyǧynda, būl qadam – zaman talaby. Aqparattyq tehnologiianyŋ damyǧan däuırınde latyn qarpı zamanaui progresstıŋ taŋbasy retınde qalyptasqany aqiqat. Sol sebeptı Joldauda älıpbidıŋ auysu merzımı de naqtylandy. Elbasy: «Bız 2025 jyldan bastap älıpbiımızdı latyn qarpıne, latyn älıpbiıne köşıruge kırısuımız kerek. Būl – ūlt bolyp şeşuge tiıs prinsiptı mäsele. Bır kezde tarih bederınde bız mūndai qadamdy jasaǧanbyz.
Balalarymyzdyŋ bolaşaǧy üşın osyndai şeşım qabyldauǧa tiıspız jäne būl älemmen bırlese tüsuımızge, balalarymyzdyŋ aǧylşyn tılı men internet tılın jetık igeruıne, eŋ bastysy – qazaq tılın jaŋǧyrtuǧa jaǧdai tuǧyzady» dedı.
Joldau qazaq elı üşın, qazaq ūlty üşın maŋyzdy mäselelerdı tolyq qamtydy. Aldaǧy uaqyttarda qazaq memleketınıŋ bolmysy men ruhani damuy erekşe atap ötıldı. Qazaq bolmysynyŋ negızgı sipatyn körsetetın tıl mäselesı jan-jaqty aityldy. «Qazırdıŋ özınde elımızdegı oquşylardyŋ 60 paiyzdan astamy memlekettık tılde oqidy. Memlekettık tıl barlyq mektepterde oqytylady.
Būl – eger bala biyl mektepke barsa, endı on-on ekı jyldan soŋ jappai qazaqşa bıletın qazaqstandyqtardyŋ jaŋa ūrpaǧy qalyptasady» degen uäjdıŋ özı keleşekte qazaq tılı memlekettıŋ ūlttyq tılıne ainalatyndyǧyn aŋǧartsa kerek.
«Aqyryn jürıp anyq bas, Eŋbegıŋ ketpes dalaǧa» dep dana Abai aitqandai, ötken kezeŋderdegı Elbasynyŋ qairatkerlık qarymy barlyǧyna sabyrlyq pen danalyqtyŋ nätijesınde jetuge bolatynynyŋ dälelı. Mūndai ūstanymdy basşylyqqa alyp, täuelsızdık alǧan künnen bastap mejelengen merzımge deiın josparly jūmysymyzdy jalǧastyra bersek, onda oilaǧanymyz oryndalyp, mūratymyzǧa jetetınımız anyq. Iаǧni, tıl damytu mäselesı bügıngı qarqynynan taimai, maqsatty jūmystar jasai bılse, ūlttyǧymyzdyŋ märtebesı de asqaqtai tüserı sözsız. Sonda, Elbasy aitqandai, «Qazaq tılı 2025 jylǧa qarai ömırdıŋ barlyq salasynda üstemdık etıp, kez kelgen ortada kündelıktı qatynas tılıne ainalady. Qazaq tılı jappai qoldanys tılıne ainalyp, şyn mänındegı memlekettık tıl märtebesıne köterılgende, bız elımızdı QAZAQ MEMLEKETI dep ataityn bolamyz».
Joldauda zamanaui bılım beru, kadr daiarlau jüielerınıŋ baǧdarlary belgılendı. Onda bılım berudegı tört baǧytqa basymdyqtar berıldı. Olar: mektepke deiıngı bılım berudıŋ jaŋa ädısterıne köşu; injenerlık bılım beru men zamanaui tehnikalyq mamandyqtar jüiesın damytu; jeke biznestıŋ, ükımettık emes jäne qaiyrymdylyq ūiymdarynyŋ, jeke adamdardyŋ äleumettık jauapkerşılıgı bılım beru salasynda körınuı; oqytu ädıstemelerın jaŋǧyrtu.
Mūndaǧy tüiındı mäsele – bılım beru salasyndaǧy eskırgen, sūranysy joq pänderden arylyp, olardyŋ ornyn zaman talabyna säikes ǧylymi negızı bar, zamanaui pändermen tolyqtyru. Mümkındıgınşe ūlttyq ekonomikanyŋ keleşektegı sūranysyn qanaǧattandyratyn injenerlık jäne tehnikalyq mamandyqtar qataryn arttyru. Oǧan qosa, oqu ädıstemelerın jaŋǧyrtyp, otandyq bılım beru ısıne innovasiialyq ädısterdı engızu. Teoriialyq bılım aluşylar öndırıs oryndarynda täjıribelerın jetıldıruge tiıs. Ol mamandardyŋ tolyq ärı bügıngı zaman talabyna sai jūmys jasau mümkındıkterge ie boluyn qamtamasyz etedı.
Mūnyŋ tüpkı bailamy Joldaudaǧy: «Qazırgı älemde jai ǧana jappai sauattylyq jetkılıksız bolyp qalǧaly qaşan. Bızdıŋ azamattarymyz ünemı eŋ ozyq jabdyqtarmen jäne eŋ zamanaui öndırısterde jūmys jasau maşyǧyn meŋgeruge daiyn boluǧa tiıs» degen ūstanymdarmen ūştasady…
Rasynda, bügıngı bılımger – erteŋgı maman. Bügıngı jas – bolaşaqta qazaq elınıŋ tuyn asqaqtatatyn tūlǧa. Osyndai jauapkerşılıktı mındetıne alatyn bolaşaq qazaqstandyq bılımger öz betımen bılımın jetıldıruı tiıs. Äitpese, bılım salasyndaǧy bosbelbeulık bäsekege qabılettı mamandardyŋ tapşylyǧyna alyp keledı. Al, būl elımızdıŋ qalypty damuyna kerı äserın tigızerı sözsız.
Nūrlan MANSŪROV