اسxات ورالوۆ, استانا قالاسى جاستار ساياساتى ماسەلەلەرى باسقارماسىنىڭ باسشىسى: ەرىكتىلەر كورمە كەزىندە ومىرلىك تاجىريبە جينايدى

– جاستار ساياساتى ماسەلەلەرى باس­قارماسى «ەكسپو-2017» حالىق­ار­ا­­­لىق كورمەسىندە 1500 ەرىكتى دايىندادى. ەرىكتىلەردى ىرىكتەپ الۋدا قانداي تالاپتارعا ءمان بەردىڭىزدەر؟

– «ەكسپو-2017» حالىقارالىق كورمەسىن ۇيىمداستىرۋدا جاستار­دىڭ بەلسەندىلىگى جوعارى بولدى. ماسەلەن, 2015 جىلدان باستاپ باسقارماعا قاراستى «استانا جاستارى» ۆەدومستۆوارالىق مەكەمەسىمەن بىرلەسىپ, ەرىكتىلەردى دايىنداۋعا ەرەكشە ءمان بەردىك. جالپى, حالىقارالىق كورمەگە ەرىكتىلەردى استانا قالاسىنىڭ اكىمدىگى مەن «استانا ەكسپو-2017» ۇلتتىق كومپانياسى» اكتسيونەرلىك قوعامى دايىندادى. مىسالى, ءبىز قالامىزداعى مادەني-بۇقارالىق نىساندارعا كەلگەن قوناقتارعا قىزمەت كورسەتسەك, ۇلتتىق كومپانيا دايىنداعان ەرىكتىلەر ەكسپو اۋماعىندا جۇمىس جاسايدى.
– حالىقارالىق كورمەدە قىزمەت كورسەتىپ جاتقان ەرىكتىلەر نەشە ءتىلدى مەڭگەرگەن؟
– استاناعا تابانى تيگەن تۋريست ەڭ الدىمەن حالىقارالىق اۋەجاي مەن تەمىرجول ۆوكزالىنا كەلەدى. شەت ءتىلىن ەركىن مەڭگەرگەن ەرىكتىلەر وزگە ەلدەن كەلەتىن قوناقتاردى اقجارقىن ءارى جىلى جۇزبەن قارسى الىپ جاتىر. جالپى, ءبىزدىڭ ەرىكتىلەر اعىلشىن, قىتاي, يسپان, تۇرىك, فرانتسۋز, يتاليان, نەمىس, ورىس, وزبەك, قىرعىز تىلدەرىن ەركىن مەڭگەرگەن. الايدا 1500 ەرىكتىلەردىڭ بارلىعى بىردەي بىرنەشە ءتىلدى بىلەدى دەپ ايتا المايمىن. مىسالى, ءبىرى اعىلشىن ءتىلىن بىلسە, ەكىنشىسى قىتاي, ءۇشىنشىسى يسپان تىلدەرىندە قىزمەت كورسەتۋگە قابىلەتتى. نەگىزى, اۋەجاي ارقىلى كەلەتىن قوناقتاردىڭ كوپشىلىگى اعىلشىن تىلىندە سويلەيدى. سوندىقتان دا ءبىزدىڭ ەرىكتىلەردىڭ 40 پايىزدان استامى اعىلشىن ءتىلىن وتە جوعارى, ال 40 پايىزى ورتاشا دەڭگەيدە مەڭگەرگەن. ال قالعان 20 پايىزى ورتاشادان تومەن دەڭگەيدە اعىلشىن ءتىلىن بىلەدى.

– ەرىكتىلەر اۋەجاي مەن تەمىرجول بەكەتىنەن باسقا قاي جەرلەردە قىزمەت كورسەتىپ جاتىر؟
– ەكسپو باستالماي تۇرىپ ەلىمىزدەگى بارلىق قۇزىرلى ورگاندار ەرىكتىلەر دايىنداپ بەرۋ تۋرالى تاپسىرىس­تار بەردى. سولاردىڭ ىشىندە قر ىشكى ىستەر مينيسترلىگى, استانا قالاسى ىشكى ىستەر دەپارتامەنتى جەرگىلىكتى پوليتسيا قىزمەتىنەن كوپ سۇرانىس بولدى. ماسەلەن, قازىرگى تاڭدا اتالعان دەپارتامەنتتە ءبىزدىڭ 110 ەرىكتى جۇمىس جاساپ جاتىر. ويتكەنى ادامدار ەڭ كوپ حابارلاساتىن «102» پۋلتىندا تەرگەۋ, جەدەل الدىن الۋ قىزمەتتەرىندە ەرىكتىلەر قىزمەت كورسەتەدى. سونداي-اق, دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسى بويىنشا «103» پۋلتىندا, قالاداعى بالالار مەن ەرەسەكتەرگە ارنالعان اۋرۋحانا جانە ەمحانادا 20 ەرىكتى جۇمىس ىستەپ جاتىر. دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسى بويىنشا قىزمەت كورسەتەتىن ەرىكتىلەر «استانا» مەديتسينالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ تۇلەكتەرىنەن جاساقتالدى. ويتكەنى بولاشاق دارىگەرلەر اۋىرىپ تۇرعان ناۋقاستىڭ جاعدايىن بىردەن تۇسىنەدى. ال جەرگىلىكتى پوليتسيا قىزمەتى بويىنشا وسى سالانى جاقسى بىلەتىن, مىنەزى وتكىر ازاماتتاردى ىرىكتەدىك. بۇدان بولەك, ءبىلىم سالاسى بويىنشا 20 ەرىكتى ەكسپو كورمەسىنە جان-جاقتان كەلەتىن وقۋشىلارعا قىزمەت كورسەتەدى. ولاردىڭ مىندەتى – ۆوكزالدان وقۋشىلاردى قارسى الىپ, كورمە, جالپى استانانىڭ كورىكتى جەرلەرىنە اپارۋ. سونىمەن قاتار, مادەنيەت سالاسى بويىنشا دايىنداعان ەرىكتىلەردىڭ سانىن 20-دان 30-عا دەيىن كوبەيتىپ وتىرمىز. سەبەبى تەاتردان باستاپ ءارتۇرلى مادەني وشاقتارعا بارۋعا شەتەلدىك قوناقتار ەرەكشە قىزىعۋشىلىق تانىتىپ وتىر. سونىمەن قاتار, استانا قالالىق توتەنشە جاعدايلار دەپارتامەنتىندە ءبىزدىڭ ەرىكتىلەر قىزمەت كورسەتىپ جاتىر.
– ەرىكتىلەرگە اكىمدىك تاراپىنان ناقتى قانداي جاعداي جاسالعان؟ ءۇش اي بويى تەگىن قىزمەت كورسەتۋ وڭاي ەمەس قوي…
– ەرىكتىلەر ەمىن-ەركىن جۇمىس جاساۋ ءۇشىن استانا قالاسى اكىمدىگى ولارعا بارلىق جاعداي جاساپ وتىر. ەرىكتىلەر تۋرالى 2016 جىلى شىققان قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭىندا ولاردىڭ مىندەتتەرى اشىق كورسەتىلگەن. ماسەلەن, ەرىكتى 18 جاسقا تولعان ءارى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ازاماتى بولۋى كەرەك. وسى تالاپتارعا ساي ازاماتتار جەكە نەمەسە مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ مۇددەسى ءۇشىن الەۋمەتتىك ماڭىزدى ءىس-شارالارعا وتەماقىسىز قىزمەت كورسەتە الادى. سوندىقتان دا كورمەدە قىزمەت كورسەتەتىن ەرىكتىلەر تەگىن جۇمىس جاساپ جاتىر. الايدا ءبىز 93 كۇن بويى قىزمەت كورسەتەتىن ەرىكتىلەردىڭ ماسەلەلەرىن شەشىپ بەرىپ وتىرمىز. ەڭ بىرىنشىدەن, ءبىز بارلىق ەرىكتىلەرگە شەت ءتىلىن تەگىن وقىتتىق. سونىمەن قاتار, شەتەلدىك قوناقتىڭ الدىندا ەرىكتى ءوزىن قالاي ۇستاپ, سويلەسۋى كەرەك دەگەن سياقتى ءارتۇرلى ەتيكالىق ماسەلەلەردى ۇيرەتتىك. مىسالى, يسلام ەلدەرىنەن كەلگەن ايەل ادامدارمەن قول الىسىپ امانداسۋعا بولمايدى, كەرىسىنشە, وزگە ەلدەن كەلگەن قوناقتار قول ۇسىنسا, ونىڭ سالەمىن قابىل الۋ كەرەك. بۇدان بولەك, ەرىكتىلەر وقىس جاعداي بولعان كەزدە العاش­قى مەديتسينالىق كومەك كورسەتۋگە بەيىمدەلدى.

– الەۋمەتتىك جەلىدە «3 اي بويى تەگىن ەرىكتى بولىپ جۇمىس جاساۋ – ەرىككەننىڭ ءىسى» دەپ جازىپ جاتقان­داردى بايقاپ قالدىم. جالپى, ەرىكتى بولۋ جاستارعا قانداي پايدا بەرەدى؟
– شىنى كەرەك, كەز كەلگەن ەرىكتىنىڭ جاز ايىندا قانداي دا ءبىر كومپانياعا ورنالاسىپ, تابىس تابۋىنا بولادى. بىراق ءبىزدىڭ جاستار ەلىمىزدە جۇرگىزىلىپ جاتقان ساياساتتى قولداپ ءارى ازاماتتىق بورىشىن سەزىنىپ, ەرىكتى بولۋعا وزدەرى قۋانا-قۋانا كەلدى. بىرىنشىدەن, ولار ەكسپو كورمەسىنىڭ ەلىمىز ءۇشىن ۇلكەن مۇمكىندىك ەكەنىن جاقسى تۇسىنەدى; ەكىنشىدەن, كورمەدە قىزمەت كورسەتۋ – جاستار ءۇشىن تاريحي ءسات. جاستار كورمە ارقىلى ومىرلىك تاجىريبەگە يە بولىپ, ەرتەڭ قانداي دا ءبىر قىزمەتكە ورنالاسقان جاعدايدا, ولاردىڭ كورمەدە ەرىكتى بولعانى كوپ پايدا اكەلەدى; ۇشىنشىدەن, استانا قالاسى اكىمدىگى جاستارعا جاقسى موتيۆاتسيا بەرىپ وتىر. ماسەلەن, اكىمدىك تاراپىنان 500 ەرىكتىنىڭ جاتاتىن جەرى مەن ىستىق تاماعى تەگىن بولىپ وتىر. سونداي-اق, ولارعا جول ءجۇرۋ بيلەتتەرىنەن باس­تاپ كيىمدەرىنە دەيىن تەگىن بەرىلدى. بۇدان بولەك, استانا قالاسىندا بولىپ جاتقان كەز كەلگەن مادەني-بۇقارالىق ءىس-شارالارعا ەرىكتىلەر تەگىن كىرە الاتىن بولادى. ەڭ باستىسى قالا اكىمى اسەت ورەنتايۇلى اقىلى بولىمدە وقيتىن ستۋدەنتتەرگە ارناپ 20 ءبىلىم بەرۋ گرانتىن بەرىپ وتىر. بۇل دەگەن – جاستار ءۇشىن ۇلكەن موتيۆاتسيا.
– ەرىكتىلەر مەن شەتەلدىك قوناق­تاردىڭ اراسىندا اتاپ وتەرلىك قانداي بايلانىستار بولىپ جاتىر. ناقتىراق ايتسام, ەرىكتىلەردىڭ جۇمىسىنا تۋريس­تەر قانداي باعا بەرۋدە؟
– ماسەلەن, «نۇرلى جول» تەمىرجول ۆوكزالىندا ءبىزدىڭ ەرىكتىلەر گەرمانيا­دان كەلگەن ەرلى-زايىپتى قوناقتارعا قىزمەت كورسەتتى. ولار اقمولا وبلىسى, تسەلينوگراد اۋدانىنداعى «الجير» مۇراجايىنا قالاي بارۋعا بولاتىنىن سۇراعان ەكەن. ءبىزدىڭ ەرىكتىلەر اعىلشىن جانە نەمىس تىلدەرىندە اقمول اۋىلىنا قالاي بارۋ كەرەك ەكەنىن جان-جاقتى ءتۇسىندىرىپ بەرىپتى. سونداي-اق, ەگيپەتتەن كەلگەن قوناق ءوزىنىڭ ءاميانىن جوعالتىپ الىپ, پوليتسيا قىزمەتكەرلەرىنە ارىزدانعىسى كەلگەن. مىنە, وسى كەزدە ءبىزدىڭ ەرىكتىلەر دەر كەزىندە كومەككە كەلىپ, ونىڭ زاتىن تەز ارادا تاۋىپ بەرۋگە ىقپال ەتتى. جوعالعان دۇنيەسىنىڭ تەز ارادا تابىلعانىنا تاڭ قالعان تۋريست پوليتسيا قىزمەتكەرلەرى مەن ەرىك­تىلەرگە قايتا-قايتا العىس ايتىپتى.

– جاستار دەسە, جۇمىسسىزدىق پەن باسپانا ماسەلەسى الدىمىزدان شىعا­دى. وسى ەكى كۇردەلى ماسەلەدە باسقارما نەندەي جۇمىستار جاساپ جاتىر؟
– جۇمىسسىزدىق جونىنەن استانا قالاسى الدىڭعى قاتاردا تۇرعان جوق دەپ نىق سەنىممەن ايتا الامىن. ەلوردا بولعاندىقتان اتقارىپ جاتقان جۇمىستار وتە كوپ. ءبىز, ەڭ بىرىنشىدەن, جۇمىسسىزدىقتىڭ الدىن الۋعا باعىتتالعان اقپاراتتىق-ناسيحات جۇمىستارىن جۇرگىزىپ جاتىرمىز. ماسەلەن, مەكتەپ وقۋشىلارىنىڭ تاڭداعان ماماندىعى بويىنشا بولاشاقتا جۇمىس تابىلا ما, جوق پا دەگەن سۇراقتارعا ەڭبەك نارىعىن زەرتتەي وتىرىپ جاۋاپ بەرەمىز. سونداي-اق, جوعارى وقۋ ورىندارىن بىتىرگەن ماماندارعا ارناپ بوس جۇمىس ورنى جارمەڭكەلەرىن وتكىزەمىز. بۇل باعىتتا استانا قالاسى جۇمىسپەن قامتۋ باسقارماسى ۇلكەن جۇمىستار جاساپ جاتىر. ال ەندى باسپانا ماسەلەسى جاستاردىڭ عانا ەمەس, سونىمەن قاتار, ۇلكەن ازاماتتاردىڭ دا كۇردەلى ماسەلەسى بولىپ وتىر. جالپى, پاتەر ماسەلەسىمەن تۇرعىن ءۇي باسقارماسى اينالىسادى. ال ءبىزدىڭ باسقارما تۇرعىن ۇيگە قاتىستى باعدارلامالاردى جاستارعا جان-جاقتى تۇسىندىرۋگە كوڭىل ءبولىپ وتىر.

سۇحباتتاسقان:
سەرىك جولداسباي