ءتارتىپ جايى تياناقتالدى
كەشە ورتالىق كوممۋنيكاتسيالار قىزمەتى الاڭىندا ىشكى ىستەر ءمينيسترىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى مارات دەمەۋوۆتىڭ قاتىسۋىمەن بريفينگ ءوتتى. باسقوسۋ «2013 جىلدىڭ نەگىزگى وقيعالارى. قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنداعى رەفورما» تاقىرىبىنا ارنالدى.
قۇقىق بۇزۋشىلىقتىڭ الدىن الۋ ىشكى ىستەر ورگاندارىنىڭ نەگىزگى مىندەتتەرىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى. ىشكى ىستەر ءمينيسترىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى مارات دەمەۋوۆ ەڭ الدىمەن ەلىمىزدە قاقتىعىستار ورىن العان جاعدايدا جەدەل ارەكەت ەتەتىن نەگىزگى پارمەندى كۇشتەرىمىز – ىشكى اسكەر باسقارماسىنىڭ قۇرىلىمى مەن جۇيەسى وڭتايلاندىرىلعانىن جەتكىزدى. ىشكى اسكەر باسقارماسىنىڭ جۇيەسى – بريگادالىق قۇرىلىمنان وڭىرلىك قولباسشىلىق جۇيەسىنە دەيىن اسكەري دوكتريناعا ءسايكەستەندىرىلگەن. ونىڭ مالىمدەۋىنشە, قازىرگى تاڭدا ءتورت وڭىرلىك قولباسشىلىق قۇرىلعان. جاڭا باسقارۋ جۇيەسى اسكەرلەردىڭ جەدەعابىلدىعىن, ولاردىڭ ىشكى ىستەردىڭ اۋماقتىق ورگاندارىمەن جانە قارۋلى كۇشتەردىڭ ءبولىمشەلەرىمەن اراداعى بىرلەسكەن ءىس-قيمىلدارىنىڭ ۇيلەسىمدىلىگىن قامتاماسىز ەتپەك. اسىرەسە, ەلدىڭ ىشكى قاۋىپسىزدىگىنە قاۋىپ تونگەن كەز كەلگەن وڭىردەگى ءىس-قيمىلدارعا قىسقا مەرزىمدە اتسالىسۋعا قابىلەتتى ىشكى اسكەردىڭ جەدەل ماقساتتاعى بولىمشەلەرىنىڭ جاۋىنگەرلىك دايىندىقتارىن ارتتىرۋعا ەرەكشە نازار اۋدارىلۋدا.
«نولدىك توزىمدىلىكتى» قالىپتاستىرۋ قاجەت
مەملەكەت باسشىسى قازاقستان حالقىنا ارناعان جولداۋىندا قوعامدا ۇساق ءتارتىپ بۇزۋشىلىققا توزبەۋشىلىك احۋالىن قالىپتاستىرۋ جايىندا ايتقان بولاتىن.«بۇل قۇقىق بۇزۋشىلىققا نەگىزىنەن ۇساق بۇزاقىلىق, ونىڭ ىشىندە قوعامدىق ورىنداردى لاستاۋ مەن وندا ءسپيرتتى ىشىمدىكتەر ءىشۋ, بەلگىلەنبەگەن ورىندا شىلىم شەگۋ, تىنىشتىقتى بۇزۋ, سونداي-اق اباتتاندىرۋ جانە جول قوزعالىسى ءتارتىبىن بۇزۋ جاتادى. بۇعان كوپ جاعدايدا ازاماتتارىمىزدىڭ ساناسىنىڭ تومەندىگى سەبەپ. سوندىقتان دا, وسى اتالعان ءتارتىپ بۇزۋشىلىقتاردى انىقتاۋعا بارلىق دەرلىك پوليتسيا قىزمەتكەرلەرى تارتىلادى, ونىڭ ىشىندە پوليتسيانىڭ ۋچاسكەلىك ينسپەكتورلارى, كامەلەتكە تولماعاندار ءىسى جونىندەگى ينسپەكتورلار, پاترۋلدىك-جول پوليتسياسى بولىمدەرى جانە باسقالارى دا بار. تەك وسى جىلى عانا 2,3 ملن-نان اسا اكىمشىلىك ءتارتىپ بۇزۋشىلىق انىقتالىپ, 1,8 ملن-نان اسا ادام شامامەن 14 ملرد تەڭگە ايىپپۇل تولەدى» دەيدى م.دەمەۋوۆ.
سونىمەن قاتار, باسقوسۋدا مامانداندىرىلعان حالىققا قىزمەت كورسەتۋ ورتالىقتارىنىڭ جۇمىسى تۋرالى دا كەڭىنەن ايتىلدى. بۇگىندە اتالمىش ورتالىقتار ارقىلى اۆتوكولىكتەردى تىركەۋ, جۇرگىزۋشى كۋالىكتەرىن جانە رۇقساتناما قۇجاتتارىن بەرۋ سەكىلدى قىزمەت كورسەتىلىپ كەلەدى. بۇگىندە مۇنداي مامانداندىرىلعان ورتالىقتار استانا, الماتى, قاراعاندى جانە اقتاۋ قالالارىندا جۇمىس ىستەيدى.
جىلدىڭ باستى جاڭالىقتارىنىڭ ءبىرى – 1 قاراشادان باستاپ جول پوليتسياسى مەن پاترۋلدىك پوليتسياسى اكىمشىلىك پوليتسيا باسقارماسى بولىپ ءبىر قۇرىلىمعا بىرىكتى. ەندى امبەباپ پوليتسەيلەر جولداردا دا, كوشەلەردە دە, باسقا دا قوعامدىق ورىنداردا قۇقىق تارتىپتەرىن ساقتاۋمەن اينالىسادى. جول-پاترۋلدىك پوليتسياسىنىڭ قىزمەتكەرلەرىنە ارنالعان كەۋدە بەلگىلەرى مەن قولعا تاعىلاتىن شەۆروندار بەكىتىلگەن. مارات دەمەۋوۆتىڭ ايتۋىنشا, قىزمەت كيىمىنىڭ جاڭا ۇلگىسى جاسالۋدا. بارلىق اۆتوكولىكتەردەگى «جول پوليتسياسى» جانە «پاترۋلدىك پوليتسيا» دەگەن جازۋلار «جول-پاترۋلدىك پوليتسياسى» دەگەن جازۋمەن الماستىرىلىپ, ارناۋلى دىبىستىق جانە جارىق سيگنالدارى ورناتىلۋدا. سونداي-اق, باقىلاۋدى قامتاماسىز ەتىپ, جول قوزعالىسى بارىسىنداعى ءتۇيىندى جاعدايلاردى شەشۋ ءۇشىن بارلىق پوليتسيا كولىكتەرىنە «GPS» جۇيەسى مەن ۆيدەوفيكساتورلار ورناتىلماق.
موبيلدىك زەرتحانانىڭ مۇمكىندىگى مول
كريميناليستىك قىزمەتتى دامىتۋ ءۇشىن ەلىمىزدە زەرتحانالار اشىلىپ, سوتتالعانداردىڭ دنك-سىنامالارىنىڭ جانە وقيعا ورىندارىنان الىنعان دنك-بيولوگيالىق ىزدەر مالىمەتتەرىنىڭ بازاسى جاسالۋدا. «كريميناليست ماماندارعا وزدەرى جۇرگىزگەن زەرتتەۋلەر بويىنشا سوتتا ولاردى ايعاق رەتىندە قاراۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن قىلمىستىق ءىس جۇرگىزۋ كودەكسىنە ەنگىزىلگەن تۇزەتۋلەر تەكسەرۋلەردىڭ بارىسىن جەدەلدەتۋگە جول اشىپ بەرىپ وتىر» دەيدى م.دەمەۋوۆ. ءبىرىنشى ۆيتسە-ءمينيستردىڭ ايتۋىنشا, استانا مەن الماتىدا دنك-زەرتحانالارى بار. ەندى باسقا وڭىرلەردە دە وسىنداي زەرتحانالار اشىلادى. بۇگىنگى تاڭدا 16 موبيلدىك كريميناليستىك زەرتحانا, داكتيلوكارتالاردى قاشىقتىقتان ەنگىزۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن 120 «پاپيلون» موبيلدىك داكتيولوسكوپيالىق كەشەنى, كريميناليست ماماندارعا ارنالعان 100 شاقتى اۆتوماتتاندىرىلعان جۇمىس ورنى ساتىپ الىنعان ەكەن.
جيىندا كوشى-قوندى باقىلاۋ جۇمىستارى, جول قاۋىپسىزدىگى جانە جاڭا زاڭ جوبالارى جونىندەگى باسقا دا ساۋالدارعا تياناقتى جاۋاپ بەرىلدى.
گۇلميرا ايماعانبەت
