سەنىم. تاڭدى تاڭعا جالعاپ تۇرعان وسى ءبىر سەزىم ەكەنىنە, بالكىم, سەنبەسسىز, بىراق, سولاي. بىلسەك, ادامنىڭ ادامعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىنە ارقاۋ بولعان دا – سەنىم; دوستىقتىڭ تۇعىرى بولعان دا – سەنىم; اققۋ-ماحابباتتىڭ قاناتى بولعان دا – سەنىم; كىرشىكسىز ادالدىقتىڭ تىرەگى بولعان دا – سەنىم. سەبەبى, ادامنىڭ جاقسىدان ەكەنىنە سەنگەندىكتەن جاقىن تۇتامىز, دوسىڭنىڭ ساتپايتىنىنا, سەرتىنەن تايمايتىنىنا سەنگەندىكتەن, ءومىر ساپارىنا سەرىك ەتەمىز, جارىڭنىڭ ادالدىعىنا سەنگەندىكتەن دە سەزىمىڭە سەلكەۋ تۇسپەيدى. ەندى ءبىر ءسات الەمدى سەنىمسىز ەلەستەتىپ كورىڭىزشى – حاوس!
سەنىمنىڭ ەڭ ۇلىسى اللاعا دەگەن سەنىم – يمان. ۇلى بولاتىن سەبەبى – ەشكىم كوزبەن كورمەگەن قۇدىرەتتى جاراتۋشىنىڭ بارىنا, ەشكىم پايعامبارلىق بەرىلگەن ساتىنە كۋا بولماعان اللانىڭ ەلشىسىنە (س.ا.س) جانە قۇراننىڭ كوكتەن تۇسكەن حاقتىڭ كىتابى ەكەنىنە رياسىز سەنۋدە. وكىنىشكە قاراي, جەر بەتىندە مۇنداي سەنىمنەن ادا ادامدار دا از ەمەس. اتام قازاق بارىنەن دە سوندايلاردان سەسكەنىپ, «قۇدايدان قورىقپاعاننان قورىق» دەگەن ەكەن. اتەيستتەردىڭ اڭگىمەسى بولەك, بۇدان دا سوراقىسى – اللادان باسقاعا ءتاڭىر دەپ تابىنۋ, حاق سەنىمنەن اداسۋ. ياعني, پۇتقا, جان-جانۋارلارعا, تاۋ, وزەن-سۋ, اعاشتارعا, ادامعا (پەرعاۋىن زامانىندا ول دا بولعان) ت.ب. سىيىنۋ. بۇعان اللادان باسقا كەز كەلگەن نارسەگە قۇدايلىق سيپات بەرۋ دە جاتادى. ماسەلەن, اللانىڭ ايەلى, بالاسى بار جانە ولار دا تىلەكتەردى قابىل ەتۋشى دەۋ. وسىنداي اداسۋشىلىقتى يسلام دىنىندە سەرىك قوسۋ (شيرك) دەپ اتاپ, ەڭ اۋىر كۇنا قاتارىنا جاتقىزادى. شاريعات بويىنشا, اللا تاعالا سەرىك قوسقان پەندەسىن كەشىرمەيدى.
قۇدايعا شۇكىر, قازاق ءاۋ باستان يسلام ءدىنىن ۇستانادى. ياعني, ءبىز ەجەلدەن اقيدادان اداسپاعان قاۋىمبىز دەۋىمىزگە بولادى. بۇگىندە ءدىنىمىز قانات جايىپ, جاينامازدا تىزە قوسقان جاستارىمىزدىڭ سانى ارتىپ كەلەدى. وسىعان تاۋبە ەتىپ, ءوزىڭدى سوناۋ پايعامبار زامانىنان اقيقات ءدىندى قابىلداعان ەلدىڭ ۇرپاعى ساناۋدىڭ ءوزى قانداي عانيبەت سەزىمگە بولەيدى دەسەڭشى؟!
وسىنداي جايما-شۋاق ويمەن مامىراجاي ءوتىپ جاتقان ءبىر كۇنى توبەمنەن جاي تۇسكەندەي بولدى.
ءبىر اعامىزدىڭ ۇيىنە بارسام, ۇيدە جەڭگەمىز بەن كىشكەنتاي قارىنداسىمىز عانا بار ەكەن. قوناقاسى ءىشىپ كەتىڭدەر دەپ بايەك بولعان سوڭ, وتاعاسىن كۇتىپ, كەشكە قالدىق. ونى-مۇنى سۇراسىپ, اڭگىمە قىزعان شاقتا بيىل تورتكە تولعان ءدىلدا ويناپ جۇرگەن تۇكپىر ۇيدەن تارس ەتكەن دىبىس شىقتى. جالما-جان جەتىپ باردى جەڭگەمىز. توردە تۇرعان قىش قۇمىرا قۇلاپ, بىت-شىتى شىعىپ شاعىلىپتى. ءدىلدا تۇر «ءوزى قۇلاپ قالدى» دەپ.
بۇل ۇيدە بالاعا ۇرساتىن ادام تەمىر اعامىز ەكەن. ماماسى جاي عانا «بالەم, اكەڭ كەلسىن, سىباعاڭدى بەرەدى» دەدى دە قويدى.
اسىعىپ كۇن دە ەڭكەيدى. بىزگە ەندى-ەندى ۇيىرسەكتەپ, «ناۋ نەمەنە, ناۋ نەمەنە» دەپ جۇرگەن ءدىلدا جىم-جىرت. ءبىر كەزدە دوموفون بەزەكتەپ قويا بەردى. ترۋبكانى كوتەرگەن جەڭگەمىزدىڭ: «تەمىر اعالارىڭ دا كەلدى» دەي بەرگەنى سول-اق ەكەن, ءدىلدا تورگى ۇيگە تۇرا قاشتى. ءبىز جىميىسىپ, «اكەسىنەن قورىققان ءتۇرىن» دەستىك. ارتىنان الداپ ەرتىپ كەلەيىن دەپ كىرسەم… و, توبا!!! توسەكتىڭ باسىنا شالقايتا وتىرعىزعان قۋىرشاققا سىيىنىپ وتىرعان كىشكەنە قىزدىڭ ۇستىنەن ءتۇستىم: «قاسيەتتى بۋددا, مەنى اكەمە ۇرىسقىزا كورمە» دەيدى كۇبىرلەپ. «قوي, بۇنىڭ نە؟ دەگەنىمدە, – اناندي دە سولاي ىستەيدى عوي! – دەپ قويىپ قالدى. كەيىن بارىپ تۇسىندىك, «قازاقستان» تەلەارناسىنان كورسەتىلەتىن ءۇندىنىڭ «كەلىن» تەلەحيكاياسىنداعى ءانانديدى ايتىپ وتىر ەكەن. قۋىرشاق قۇدايىنا سىيىنىپ جاتقانىن ءوزىمىز دە تالاي كورگەنبىز, بىراق ءمان بەرمەپپىز عوي.
ءبىز جوعارىدا ايتقان سەرىك قوسۋدىڭ «فۋندامەنتى» وسىلاي قالانادى. ال, سەنىمى تەرىس جان وزىنە دە, اتا-اناعا دا, وتانعا دا ادال بولا المايدى. ەندەشە, ەلگە ەكراننان تيگەن جاۋعا قالاي قارسى تۇرۋىمىز كەرەك؟ الدە بىزگە ءبارىبىر مە؟ مەن بۇعان بەي-جاي قاراي المادىم. ءسىز شە؟
ەربول جانات
Erbol.Zhanat@astana-akshamy.kz
