جاۋاپتى جالتارا الماس جاڭا كودەكس

ورتالىق كوممۋنيكاتسيالار قىزمەتىندە قازاقستان رەسپۋبليكاسى باس پروكۋرورىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى يوگان مەركەلدىڭ قاتىسۋىمەن «قىلمىستىق جانە قىلمىستىق ءىس جۇرگىزۋ كودەكستەرىنىڭ  رەفورماسىنا» ارنالعان بريفينگ ءوتتى.

مەملەكەت باسشىسىنىڭ «قازاقستان-2050» ستراتەگياسى: قالىپتاسقان مەملەكەتتىڭ جاڭا ساياسي باعىتى» اتتى جولداۋىن جۇزەگە اسىرۋ بويىنشا قىلمىستىق كودەكستىڭ جوباسىن ازىرلەۋ قولعا الىنعان بولاتىن. جيىندا يوگان مەركەل جاڭا جوبانىڭ جاي-جاپسارىمەن كەڭىنەن تانىستىردى.

ونىڭ ايتۋىنشا, قىلمىستىق كودەكس جوباسى 467 باپتان تۇرادى. ەڭ باستىسى, ءىرى اقشالاي ايىپ­پۇل­دار سالۋ, قوعامدىق جۇمىستارعا تارتۋ تۇرىندەگى باس بوستاندىعىنان ايىرۋعا بالاما شارالاردى نەعۇر­­لىم كەڭ قولدانۋعا نازار اۋدارىلعان. ماسەلەن, ەگەر كىنالى ادام كەلتىرىلگەن زالالدى تولىق وتەيتىن بولسا, ەكونوميكالىق قىلمىس جاساعانى ءۇشىن باس بوستاندىعىنان ايىرىلمايدى.

2010-2020 جىلدارعا ارنالعان قۇقىقتىق ساياسات تۇجىرىمداماسى بويىنشا سىبايلاس جەمقورلىق ءۇشىن  جاۋاپتىلىق كۇشەيتىلگەن كورىنەدى. ەگەر ازامات  جەمقورلىق قىلمىسپەن سوتتالسا,  بەلگىلى ءبىر قىزمەتتەردى اتقارۋعا ءومىر باقي تىيىم سالىنباق. كامەلەتكە تول­ماعاندارعا قارسى جاسالعان قىلمىستاردىڭ سانكتسيالارى دا كۇشەيتىلگەن. جاسوسپىرىمدەرگە قاتىستى جىنىستىق سيپاتتاعى قىلمىس جاساعانى ءۇشىن سوتتالعاندارعا بالالارمەن تىعىز قارىم-قاتىناستا جۇمىس جاسايتىن قىزمەتپەن اينالىسۋعا تىيىم سالادى.

كودەكستە مەديتسينا سالاسىنداعى قىلمىستار دا شەت قالماعان. قولدان جاسالعان دارىلىك زاتتاردىڭ زاڭسىز اينالىمى ءۇشىن ارناۋلى تاراۋ ەنگىزىلىپ وتىر.

تاعى ءبىر ايتا كەتەرلىگى, ماس كۇيىندە كولىك اپاتىن جاساعاندارعا جۇرگىزۋشى كۋالىگىنەن ايىرۋ مەرزىمى 10 جىلعا دەيىن ۇزارتىلىپتى. ال, قۇرىلىس قىزمەتىنىڭ بارلىق سالاسىندا  كەزدەسەتىن  ابايسىزدا ادام ولىمىنە, نە وزگە دە اۋىر سالدارلارعا اكەپ سوققان جاعدايلار ءۇشىن قىلمىستىق جاۋاپتىلىق قاراستىرىلدى.

سونىمەن, 2015 جىلى 1 قاڭتاردا قازاقستاننىڭ جاڭا قىلمىستىق كودەكسى كۇشiنە ەنەدى. «قىلمىستىق كودەكسكە تۇبەگەيلi جاڭا نورمالار ەنگiزiلiپ وتىر. ولاردى iسكە اسىرۋ ءۇشiن قىلمىستىق iس جۇرگiزۋ ورگاندارىنا, ونىڭ ىشىندە پروكۋرورلارعا بiرشاما ۋاقىت قاجەت. حالىققا اقپاراتتاندىرۋ جۇمىستارىن جالعاستىراتىن بولامىز» دەيدى ي. مەركەل.

گۇلميرا شارحانقىزى