8 nauryz merekesınde eŋ baqytty astanalyq arular ana atanyp, baǧa jetpes syiǧa keneldı. Būl künı elordada 61 näreste düniege keldı – 25 ūl, 36 qyz. Meiram qarsaŋynda jaŋa ömırdıŋ bastauy – perzenthanaǧa jol tüstı.
№2 Perinataldyq ortalyq. Keluımızdı kütken därıger bızdı bırden qabyldau bölımşesıne erttı. Jüktı äieldıŋ aldynan aşylatyn alǧaşqy esık osy eken. Bas därıgerdıŋ aldyn ala emdeu jūmystary jönındegı orynbasary Baqyt Aiymbetovanyŋ aituynşa, künıne mūnda 60-70 äiel jetkızılse, äne-mıne bosanuǧa kezı kelgenı – qyryq şamalas. Saualnama toltyryp, palataǧa qabyldanyp jatqan jas kelınşek sözge kelmesten suretın tüsıruımızge kelıstı. Kameradan qysylmai, domalanǧan ışın alǧa kerıp boiyn tüzei bastaǧany erekşe süikımdı. Köpten kütken sättıŋ jaqyndap, būiyrsa, ana atanatynyna quanyp otyrǧany külımdegen közınen bılınıp tūr. Iýliia tolǧaǧy kelgenın sezıp, küieuıne jedel-järdem şaqyrtypty. Būl 25-tegı kelınşektıŋ alǧaşqy perzentı bolmaq. «Tabiǧi jolmen özım bosanamyn!» dep otyr. Auyrsynuǧa şydap özın batyl ūstaidy. Aman-esen jeŋıldenuın tıledık te bosanu zalyna köterıldık.
Dälız boiymen jan-jaǧyma mūqiiat qarap kelemın. «Bosandyru bölımşesı 10 orynǧa eseptelgen. Tolǧaǧy qysqandar sany odan köp bolǧan jaǧdaida qosymşa kereuetter qoiylady. Al, balasyn düniege äkelgennen keiın 2 saǧat ötkende äielderdı bosanǧandardyŋ palatasyna auystyramyz. Üzdıksız jūmys ısteitın bızdıŋ ortalyqta jyl basynan berı 1377 säbi ömırge keldı» deidı Baqyt Jeksenqyzy.
Qabyrǧada ılulı tūrǧan taqtaǧa qarap toqtai qaldym.
– Bosanatyn äielderdıŋ tızımı ǧoi. Familiiasyn, jatqan palata nömırın, diagnozyn, är tekserıstıŋ uaqytyn körsetemız. Bala tuylǧan soŋ, bärın öşırıp, aty-jönı tūsyna «auystyryldy» dep jazamyz, – deidı aǧa akuşer Almaş Rahymbekova.
Esıkterı şynyly bolǧan soŋ palatalardyŋ ışıne köz jügırtıp şyqtym. Baiqaǧanymdai, är äiel tolǧaqty ärtürlı köteredı. Bırınıŋ artyq qozǧaluǧa mūrşasy joq, ekınşısı ärı-berı audarylyp yŋyrsyp jatyr, arasynda jany şyǧyp keterdei şyryldaidy, al endı bırı bar yntasymen ülken şardyŋ üstıne otyryp, jüktılerge arnalǧan jattyǧulardy jasauda.
«Men būl jerde äielder qūlaq teserlık dauyspen aiqailaidy, jan türşıktırer u-şudy estimın dep elestetken edım» degenım sol edı, «Oibai-au, qyzym, tūrmysqa şyqpaǧansyŋ-au? Keide jüktı äiel 7-8, tıptı, 12 saǧat boiy tolǧatuy mümkın. İä, ras, bükıl bölımşenı basyna köterıp, bärımızdı mezı qylyp jıberetın äielder de kezdesedı. Toqtamai şyŋǧyra berse, balanyŋ halı ne bolmaq? Ökırıp jylaityn tügı joq! Şydau kerek» dep küldı Almaş apai.
Jaratuşynyŋ jasampaz syiy – ananyŋ düniege bala äkeluın öz közımmen körsem dedım.
– Kelesı kezek kımdıkı eken? – dep sūradym. Analardyŋ bosanatyn uaqyty älı jetpegen eken. Perzenthananyŋ özge de qyzmetterımen tanysyp, bosanu zalyna bır ainalyp keletın boldyq.
Qabyldau-diagnostikalyq bölımşenıŋ joǧary sanatty aǧa akuşerı Elena Mamraeva bızdı äielder keŋesı bölımşesıne bastady: «Jüktı äielder aldymen emhanada qaralady. Därıgerdıŋ joldamasymen bızge jıberıledı. Iаǧni, perzenthanaǧa tolǧaq qysqan jäne bosanu kezındegı qaupı joǧary äielder ǧana jatqyzylady» dep tüsındırdı.
Bız kırgende 38 jastaǧy äiel Umida Abdeşova esımdı akuşer-ginekologtan därıgerlık keŋes alyp jatyr eken.
– Qan qysymy, dene qyzuy qalypty, jüktılıktıŋ 32-ınşı aptasy jaqsy jalǧasuda. Qauıp-qater baiqalmaidy.
– Men tabiǧi jolmen bosanudan qorqamyn, kesar tılıgın jasatqym keledı, – dedı kenetten.
– Qorqatyn jönıŋız joq.
– Jas emespın. Qūrbylarym «Qyryqqa taiaǧan şaǧyŋda tabiǧi bosanu qauıptı ǧoi, ondai täuekelge barmai-aq qoi» dep jatyr.
– Därıgerdı tyŋdau kerek. 32 aptaǧa deiın eş qauıp bolmaǧan, ary qarai da bärı dūrys bolady.
– 10 jyl būryn qūiymşaǧym synǧan. Sodan sezıktenıp jürmın.
– Būny nege būryn aitpadyŋyz? Travmatologqa tekserılıp, maǧan onyŋ qorytyndysyn alyp kelıŋız. Qai jolmen bosanatynyŋyzdy konsilium şeşedı, – dedı därıger.
Umida Abdeşovanyŋ aituynşa, özı tuuǧa qauqarly äielder kesar tılıgın jasatudy qalaidy, al kesar tılıgımen bosandyru ūsynylǧan äielder özı tuǧysy keletın jaǧdailar jiı kezdesedı. Mūnyŋ bärı bas därıgerdıŋ orynbasary, bölım meŋgeruşısı, emdeuşı därıger jäne jüktı äieldıŋ özı qatysatyn konsiliumda şeşıledı.
Būdan bölek, perzenthana ışınde «Analar mektebı» de jūmys ısteidı. Jüktılıktıŋ 12-şı aptasyna deiın, 12-28 jäne 28 aptadan ary qarai üş kezeŋge bölıp, ärqaisysynda «äiel adam qalai tynystap, ne jeu qajet, qandai kiım kigen dūrys, perzenthanaǧa kelerde qandai zattardy alyp şyǧu kerek?» degen syndy sūraqtar boiynşa därıster oqylyp, olardy düniege säbi äkeluge moraldık tūrǧydan da aldyn ala daiyndaidy.
«Analar mektebı» tülekterınıŋ jaǧdaiyn bılmek nietpen bosanudan keiıngı bölımşege jürdık. Aurasy – janǧa jaily. Qiyndyq artyndaǧy ǧajap jeŋıldık sezıledı. Palatada jaŋa tuǧan säbiın emızıp, qūmarlana iıskep ekı jas ana otyr. Ekeuı de ömırge «kestetıger» äkelgen. «Bauy berık bolsyn!» aittyq. 28 jasta säbilı bolǧan Jūldyz «Ömırdıŋ naǧyz baqytyn sezındım! Tıptı, küieuge şyqqanymdaǧy sezımnen de artyq quanyş eken» dep aǧynan jarylsa, ekınşı balasyn bosanǧan Gülnär «Janymdy qoiarǧa jer tappai, qatty qinalǧanda «Endı bala kötermeimın!» degen şeşımge kelesıŋ. Alaida, şyr etıp düniege kelgen bauyr etıŋ – näresteŋnıŋ dauysyn estıgennen-aq, bar auyrlyqty ūmytyp, bır-aq sätte jeŋıldep qalasyŋ!» deidı köŋıldenıp.
İä, adamnan adam şyǧu oŋai ma?!
Byltyr Qytaidaǧy erkekterge tolǧaqtyŋ azabyn sezındıretın qyzmet jaily oqyǧanym bar. Erlerdıŋ ışıne elektr impulsın taratatyn qūrylǧy jalǧanyp, küieulerı bosanardaǧy äieldıŋ auyrsynuyn öz basynan ötkızedı. Al, elektrondar jyldamdyǧy küşeigen saiyn erkekter bar dauysymen aiqailap, apparatty toqtatuǧa jalynady. Er adamnyŋ özı şydas bermeitın synaqtan soŋ «Äieldıŋ qyryq jany bar» degenge senbeske amal joq. Sırä, «Bır aiaǧy – körde, bır aiaǧy – jerde» dep jüktı äielge qatysty aitylsa kerek.
Bosanu zalynda kenet bıreudıŋ jan aiqaiy şyqty.
– 6-şy palata! Taǧy bır akuşer kelsın! Bosanyp jatyr!
Qarbalas tırlık bastaldy. Janymyzdy şüberekke tüiıp bız jürmız. Palataǧa kırıp edım, jüregım daualamai qaita şyǧyp kettım. Esıktıŋ şynysynan baqyladym. Şyr ettı! Düniege at ūstar keldı! Baǧanadan berı qinalyp jatqan anasy erekşe küş bıtkendei basyn köterıp balasyna qarap külımdedı. Akuşer medbikeler kındıgın kesıp, denesın tazalap jatyr. Batyr ananyŋ esımı – Sanduǧaş Qairolina. 31 jasta. Kündızgı 10:30-da perzenthanaǧa tolǧaq qysyp tüsken ol 16:55-te köz aldymda üşınşı balasyn bosandy. Qasyndaǧy serıktes – jan qūrbysy da mäz-meiram, tuǧan-tuystan süiınşı sūrap habarlasyp jatyr. Närestesın keudesıne qysyp, bauyryna basty Sanduǧaş. Älemdegı eŋ baqytty jan – säbilı bolǧan Ana desem qatelespeimın.
«Ekı saǧattan keiın basqa palataǧa auystyramyz. Osy uaqyt ışınde bala anasynyŋ iısın jattaidy, soru refleksı paida bolady» dedı aǧa akuşer Elena Mamraeva.
R.S: «Baqytty ölşeu mümkın emes. Bıraq, akuşerlerdıŋ qolynan būl ıs te keledı» degen qanatty sözben kelıspeske amal joq! Jaŋa tuǧan baqyttyŋ salmaǧy – 4 kg, boiy – 57 sm. Bauyŋ berık bolsyn, tua sala «aqşamnyŋ» jūldyzy bolǧan balaqai!
Mädina JAQYP
Materialdy «Astana aqşamy» gazetınıŋ astana-akshamy.kz resmi saityna sılteme jasaǧanda ǧana paidalanuǧa rūqsat etıledı.
