Biyl armiia generaly, Keŋes Odaǧynyŋ Batyry, Qazaqstan Respublikasynyŋ Halyq Qaharmany, elımızdıŋ bırınşı Qorǧanys ministrı Saǧadat Qojahmetūly Nūrmaǧambetov tırı bolsa, toqsanǧa tolar edı. Ol kısımen jerles bolsam da, etene tanystyǧym joq. Bıraq, janynda jürgen bırneşe künde tau tūlǧaly janmen jaqyn aralasyp, jan düniesıne üŋıludıŋ sätı tüsken edı.
1999 jyldyŋ mamyr aiy. Aqmola oblysy äkımınıŋ şeşımımen 75 jyldyǧy tuǧan elınde toilanatyn boldy. Özı tuyp-ösken Eŋbek auylyndaǧy mekteptı, Ūly Otan soǧysy ardagerlerıne arnalǧan eskertkıştı, jalpy auyldyŋ ışın jönge keltırudı bastap kettık. Mejelı künı aǧamyz özı bastap, janynda Aqmola oblysynyŋ äkımı S.V.Kulagin, bırneşe generaldar, zaiyby, t.b. qonaqtarmen bırge mektep aulasyna kelıp toqtady. Jerlesterımen arqa-jarqa amandasqannan keiın ardagerlerge arnalǧan monumentke gül şoqtaryn qoiyp, maidannan oralmaǧan jerlesterıne taǧzym ettı.
Kezdesu kezınde Saǧadat Qojahmetūly özınıŋ balalyq şaǧyna oi jügırtıp, bailardy qalai kämpeskelegenın, jazyqsyz jerlesterın «halyq jauy» dep jer audartyp jıbergenderın öz közımen körgendıgın tebırene äŋgımeledı. Zalda jastar köp bolatyn, solarǧa qarap «Bırde aş, bırde toq, tek taban aqy, maŋdai ter eŋbekpen eseigen bızdıŋ kezdıŋ balalary Otan qorǧauǧa qaşan da daiyn bolatyn» dep, egemen elımızdı ışkı jäne syrtqy jaulardan qorǧau öskeleŋ ūrpaqtyŋ moinyndaǧy boryş ekenın eske saldy.
Sol künı keşke tuysynyŋ üiınde boldyq. Qonaq qylǧan aǧaiynynyŋ balasy Auǧan soǧysynda mert bolypty. Işımızden «sonda aǧamyz joǧary şendı ofiser bolsa da, tuys ınısıne jaily jerde äskeri mındetın ötetpei, komissariat qaida jıberse, sonda boluy kerek dep eseptegen-au» degen bır rizaşylyq oiǧa qaldyq.
Aqköl audany mäslihatynyŋ şeşımımen ortalyq ülken köşege Saǧadat Nūrmaǧambetovtıŋ esımı berılgen. Köşenıŋ saltanatty aşyluynan keiın daŋqty jerlesımızben audandyq mädeniet üiınde taǧy da didarlasyp, 1945 jyly 27 aqpanda Polşa jerınde jau qorǧanysyn qalaişa būzyp ötıp, jauyngerlık tapsyrmany erjürektılıkpen oryndaǧanyn, osydan soŋ maior Saǧadat Nūrmaǧambetovtıŋ batalony reihkanseliariia ǧimaratyna jasalǧan şabuylǧa qatysyp, soǧysty Berlinde aiaqtaǧanyn qaharman qazaq ūlynyŋ öz auzynan estıdık.
Aqköl qalasynyŋ syrtyndaǧy äsem tabiǧat aiasynda tıgılgen kiız üide qūsjastyqty jastanyp, jerlesterımen ūzaq syrlasqan aǧamyz keterınde közıne jas alyp, mereitoidy ūiymdastyruǧa mūryndyq bolǧan barşasyna şyn köŋılden rizaşylyǧyn bıldırıp edı. Sol sätten qalǧan estelık – aǧamyzdyŋ qolyma taǧyp ketken saǧatyn közdıŋ qaraşyǧyndai saqtap jürmın.
Osy kısı qorǧanys ministrı bolyp tūrǧan kezınde jerlesı Serık Myrzabekūly Almatydaǧy saiajaiynda bolypty. Saiajaiy jūpynylau, közdıŋ sūǧyn qadaityndai jasau-düniesı joq ekenın bızge aityp keldı. Asyl aǧanyŋ qyzmetın öz qaraqan basyna paidalanaiyn degen qarau oiy bolmaǧany da. Saǧadat Qojahmetūlynyŋ sol adaldyǧy men qarapaiymdylyǧy Qaruly Küşterımızge basşylyq etıp jürgen qazırgı şendılerge ülgı bolsa ǧoi. Soŋǧy uaqytta Qorǧanys ministrlıgındegı jemqorlyǧy üşın şatylǧan bıraz äskerilerdıŋ jamanatyn estıp, jaǧaŋdy ūstaǧanda ömırden nendei taza azamattar ötkenıne közıŋ jete tüsedı.
Oblys äkımı Q.Q.Aitmūhambetovtyŋ ūsynysymen Aqköl qalasynda aǧamyzdyŋ dünieden ötkenınıŋ qyryq kündıgıne arnalyp as berılıp, dūǧa baǧyştaldy. Osy şaraǧa qatysqan memleket jäne qoǧam qairatkerı, Arqanyŋ syily azamaty Qasym Täukenov: «Bızde kım köp, general köp. Sol aǧamdy qazırgı generaldardyŋ qataryna qoiuǧa qimaimyn. Olardan bır saty bolsa da, joǧary tūruy kerek» dep edı.
Şynynda da, Keŋes Odaǧynyŋ Batyry, tūŋǧyş Halyq qaharmany, egemendı elımızdıŋ tūŋǧyş Qorǧanys ministrıne marşal ataǧy laiyq şyǧar dep oilaimyn. Bauyrjan Momyşūlyna da Keŋes Odaǧynyŋ Batyry ataǧy özı dünieden ötken soŋ berıldı. Sol siiaqty Saǧadat Qojahmetūlyna marşal ataǧyn beru keş emes şyǧar. Osy mäselenı joǧary jaqtyŋ aldyna qoisa, oŋ şeşım tabar dep oilaimyn.
Taǧy bır ūsynysym – özınıŋ kındık qany tamǧan Eŋbek auylynda Saǧadat aǧanyŋ mūrajaiyn aşyp, mektepke esımın beru kerek, tıptı, mümkındık bolsa, eldımekenge atyn berse de artyq bolmas edı.
Erkın DÄUEŞŪLY, Aqköl audanynyŋ qūrmettı azamaty
