KÖLIK KEŞENIN QANDAI ÖZGERISTER KÜTIP TŪR?

Elordadaǧy Ūlttyq akademiialyq kıtaphanada «Nūr Otan» partiiasy qalalyq filialynyŋ 2016-2020 jyldarǧa arnalǧan bas qalany damytu baǧdarlamasyn jüzege asyru aiasynda kölık keşenın jaŋartu mäselesı söz boldy. Oǧan «Nūr Otan» partiiasynyŋ qalalyq filialynyŋ töraǧasy, Astana äkımı Äset İsekeşev qatysty.

Maŋyzdy jiyndy «Nūr Otan» partiiasy qalalyq filialy töraǧasynyŋ bırınşı orynbasary Baqyt Amanjolov aşyp, jürgızıp otyrdy. Alǧaşqy söz elorda äkımı Äset İsekeşevke berıldı.
– Astana halqy jyl sanap köbeiıp keledı. Sonymen bırge kölıktıŋ de sany arta tüsude. Elordada resmi türde 350 myŋ kölık tırkelgen. Qazır qala ışınde künıne 400-450 myŋ kölık jüitkidı. Būl – bas şahar üşın auyr salmaq. Osy mäselenı şeşu üşın tiıstı baǧdarlama qabyldap, auqymdy jobalardy qolǧa aldyq. Degenmen, kölık mäselesı jalǧyz bızdı ǧana emes, älemdı de alaŋdatady. Äsırese, megapolis qalalardyŋ bas auruyna ainalǧan. Ony bırden şeşu mümkın emes. Bıraq bız barynşa tiımdı şeşım qabyldauǧa küş salyp jatyrmyz. Qazaqta «Bes sausaq bırıkse, jūdyryq bolady» degen qanatty söz bar. Bügın bärımız bırıgıp, qoǧamda köp aitylyp jürgen mäselenı aşyq talqylap, oi-pıkırımızdı ortaǧa saluǧa şaqyramyn, – dedı qala basşysy.
Odan keiın Jolauşylar kölıgı basqarmasynyŋ basşysy Bekmyrza İgenberdinov elordadaǧy kölık keşenın damytuda atqarylyp jatqan jūmystar jönınde baiandama jasady.
Onyŋ aituynşa, qalada tūrǧyndarǧa 1 405 qoǧamdyq kölık qyzmet körsetedı. 1 119 aialdama keşenı salynǧan. 370 baǧdarşam, 2860 beine­baqylau kamerasy jäne 21 myŋ jol jüru erejelerınıŋ belgılerı ornatylǧan. Kölık sanynyŋ şamadan tys köbeiuı men keptelıs mäselesın şeşu üşın kölıktık keşendı bes baǧytta damytu közdelıp otyr. Aitalyq, olar – qoǧamdyq kö­lık salasyn, basqaru jüiesın damytu, şekteuler men tyiym saludy qolǧa alu jäne jol infraqūrylymyn damytu.
– Astanada qoǧamdyq kölık­­terdıŋ erkın jüruıne mümkındık jasaimyz. Mäse­len, S.Seifullin men Ş.Uäli­hanov köşesınde kö­lık keptelısı jiı bolady. Qys mezgılınde odan saiyn üdei tüsedı. Öitkenı kölık qoz­ǧalysy baiaulaidy. Qazır Seifullinmen 25 marşrut, al Uälixanovpen 25 marşrut jüredı. Kem degende 280 myŋ adam tasymaldanady. Jäne osy ekı köşemen 70 myŋ jeŋıl kölık jüitkidı. Sondyqtan atalǧan ekı köşege «Bus Lane» jolaǧyn belgılı bır uaqytta engızu josparda bar. Aitalyq, taŋǧy saǧat 7.00-10.00 men keşkı uaqytta 18.30-20.00 aralyǧynda belgılengen jolaqpen tek qoǧamdyq kölıkter jürse deimız. Osy retpen qozǧalys jiılıgın qalypqa tüsıruge bolady. Bız osy mäselenı köpşılıktıŋ talqysyna ūsyn­dyq. Tūrǧyndardan naqty ūsynystar kütemız, – dedı B.İgenberdinov.
Sondai-aq, ol öz baiandamasynda bas şahardaǧy avtokölıkterdıŋ oŋǧa būry­luyn retteuge baǧdarşam­dardyŋ mümkındıgı jetpei­tın qiylystardyŋ anyqtal­ǧandyǧyn aitty. Sondyqtan 38 qiylysqa janama jol salu jospary äzırlengen. Onyŋ sözınşe, elordada kölık infraqūrylymyn damytudyŋ bes jyldyq jospary jasal­ǧan. Mūnda basymdyq köşe­ler men daŋǧyldardy bailanys­tyruǧa, jaiau jürgın­şıler infraqūry­lymyn damytuǧa berılgen. Sonymen qatar ülken jäne kışı ainalmaly jol qūrylysyn tolyq aiaqtau közdelgen. Sol kezde tranzittık kölıkterdıŋ qalaǧa kıruı azaimaq.
Jolauşylar kölıgı bas­qar­­masynyŋ basşysy ata-analardy köp mazalap jür­gen sūraqqa jauap berdı. EKSPO – 2017 halyqaralyq maman­dandyrylǧan körmesı qarsaŋynda 65 myŋ balany tasymaldauǧa satyp alynǧan avtobustar endı qaladaǧy mektep oquşylaryn tasymaldaidy. Ärine, onyŋ öz tärtıbı bar. Äuelı ata-analar mekteptermen kelısım-şartqa otyrady, sosyn qyzmet körsetu jönınde operatorlarmen kelısedı.
Sondai-aq, ol EKSPO körmesı kezınde jük kölıkterınıŋ qozǧalysyna qoiǧan şekteuler oŋ nätijesın bergenın mälımdedı. Sondyqtan şekteu­lerdı ūzartu jönınde şeşım taǧy qabyldanǧan. «Kündız belgılengen aumaqtarmen tek şūǧyl qyzmet maşina­larynyŋ jüruıne rūqsat etıledı. Ol kölıkter qoǧamdyq kölıkterge arnalǧan arnaiy jolaqtardy paidalana alady. Mūndai mümkındık tehnikalyq sebepterge bailanysty tünde jüre almaityn auyr maşinalarǧa berıledı» dedı B.İgenberdinov. Sonymen qatar ol jük kölıkterıne şekteu qoiu jäne baqylau saiasaty kezeŋ-kezeŋımen jalǧasatynyn jetkızdı.
Bekmyrza İgenberdinov öz sözınde köşedegı jük­te­menı azaituǧa jūmys kes­tesın özgertu boiynşa jūmys­tardyŋ jalǧasyp jat­qanyn baiandady. Qazırgı künde ol üşın meke­meler men ūiymdarmen kelıssözder jürgızılude eken.
Osy jerde Astana äkımı Äset İsekeşev jūmys uaqy­ty­na özgerıstıŋ nelıkten engızıletının tüsındırıp öttı.
– Täjıribe körsetkendei, qaladaǧy ortalyq köşelerdıŋ qozǧalysynyŋ basym bölıgı 8.00-den 8.45-ke deiın baiqa­lady. Öitkenı däl osy bır mezgılde barlyǧy jūmysqa, mektepke, balabaqşaǧa ba­ra­dy. Sondyqtan osy au­qymdy aǧymdy azaitu üşın jūmystyŋ bastalu uaqy­tyn keiınge özgertu turaly ükımettıŋ qaulysyn qabyl­daudy ūsynamyz. Sabaq ädettegıdei 8.00-de bastalsa, ministrlıkter men basqa memlekettık organdardyŋ jūmysyn 8.30-ǧa auystyr­sa, joǧary jäne orta käsıp­tık oqu oryndarynyŋ, halyq­qa qyzmet körsetu men bank­terdıŋ jūmys uaqyty 10.00-de bastalsa deimız. Būl qaladaǧy kölık qozǧalysyn tiımdı qamtamasyz etuge mümkındık beredı, – dedı qala basşysy.
«Astana LRT» JŞS töraǧa­synyŋ mındetın atqaruşy Janna Aqjanova öz baiandamasynda qoǧamdyq kölıkterdıŋ mäselesın qozǧady.
– Aldaǧy taŋda avtobustardy taǧy jaŋartu qajet. Qalaǧa älı de jaŋa 1600 avtobus kerek. Ol şamamen 220 mlrd teŋgenı qūraidy. Biudjettık subsidiialar tap­şy. Sondyqtan bızdıŋ kompaniia qoǧamdyq kölık keşenın qarjylandyrudyŋ bırneşe ülgısın ūsynady. Mäselen, bır ūsynysqa säikes, jol jüru aqysyn köteru qa­jet. Aitalyq, biudjetke tüsetın salmaqty azaitu üşın bır bilettıŋ baǧasyn 300 teŋgege köteru kerek. Ony halyqtyŋ qaltasy kötermeidı. Sondyqtan jaŋa joldy ūsynamyz. Sonyŋ arqasynda bır otbasynyŋ qoǧamdyq kölıkke ketetın şy­ǧyn­daryn azaityp qoimai, biudjetke tüsetın salmaqty da tömendetemız. Jaŋa jüiege säikes, qoǧamdyq kölık aqysy bıryŋǧai esepteuış ortalyǧyna tölenedı. Qazırgı kezde bız ai saiyn atalǧan ortalyq arqyly barlyq kom­munaldyq tölemderdı töleimız. Sol siiaqty ärbır tūrǧyn üi-kommunaldyq şaruaşylyq nysanynan 1,7 AEK kölemınde alymdy jinasaq, onda qarjynyŋ aşyqtyǧyn qamtamasyz etemız, – dedı J.Aqjanova. Onyŋ aituynşa, qalanyŋ ärbır tūrǧyny kölık salyǧyn tölese, avtobuspen jüruge ketetın şyǧyndar azaimaq. Odan zeinetkerler men basqa jeŋıldıgı bar adamdar salyqtan bosatylady.
Jalpy, tyŋdalymda ükı­mettık emes jäne qoǧamdyq ūiymdardyŋ ökılderı qa­tysyp, öz oilaryn ortaǧa saldy. Keibır kelıspeitın tūs­taryn da aşyq aitty. Tūrǧyndar qoǧamdyq kö­lık­terdıŋ qyzmetıne nara­zylyǧyn bıldırdı. Qysqasy, bas qalanyŋ kölık keşenınıŋ damuy aitarlyqtai. Atqa­rylǧan jūmys jeterlık, atqa­rylmaǧy odan da köp.

Azamat ESENJOL