Nūrsūltan Nazarbaev Qytai Halyq Respublikasyna saparynyŋ qorytyndysyna arnalǧan brifing ötkızdı
Memleket basşysy otandyq BAQ ökılderıne arnalǧan brifing barysynda G-20 sammitıne özınıŋ ekınşı ret qatysyp otyrǧanyn jäne biyl QHR töraǧasy Si Szinpinnıŋ şaqyruymen kelgenın aitty.
– Jer şary tūrǧandarynyŋ 70 paiyzyn jäne älemdık ekonomikanyŋ jartysyn qūraityn memleketterdıŋ basşylary bas qosatyn osyndai ırı ıs-şaraǧa qatysu – Qazaqstan üşın zor märtebe. Mūnda jahandyq ekonomika men saiasattyŋ salmaqty mäselelerı talqylanady, ırı öŋırlık jäne älemdık mäseleler, sonyŋ ışınde qauıpsızdıkke qatysty mäseleler boiynşa ortaq ūstanymdar äzırlenedı. Bırınşı sessiiada söz söilegen kezde men osy barlyq mäseleler jönındegı Qazaqstannyŋ közqarasyn ūsyndym. Sammittegı pıkırsaiys barysynda ǧalamnyŋ tynysyn sezınıp, älemnıŋ damyǧan jäne damuşy elderın alaŋdatqan problemalaryn ūǧynasyŋ. Qazaqstanǧa da osynda köterılgen mäselelerdı eskerıp, onymen aldyn ala ainalysuy kerek, – dedı Qazaqstan Prezidentı.
Nūrsūltan Nazarbaev qazırgı kürdelı kezeŋde Qazaqstannyŋ industriialandyru jäne investisiialar tartu baǧytynda uaqtyly küş-jıger jūmsaǧanyn aityp, onyŋ qaitarymdy bolatynyna senım bıldırdı.
– Qazır jūmyssyzdyqtyŋ tömengı deŋgeiın saqtap, jaŋa jūmys oryndaryn aşudy oilastyru qajet, daǧdaryspen küresten ekonomikalyq ösımge qadam basu kerek. Bız 9 qyrküiekte ötetın Ükımettıŋ keŋeitılgen otyrysynda osy turaly aitatyn bolamyz, – dedı Memleket basşysy.
Qazaqstan Prezidentı sammitpen qatar onyŋ QHR-ǧa jūmys sapary bolyp ötkenın eske saldy. Osyǧan bailanysty Nūrsūltan Nazarbaev bızdıŋ elımız kötergen ekıjaqty qarym-qatynastyŋ barlyq mäselesıne Qytai tarapy qyzyǧuşylyq pen müddelılık bıldırıp otyrǧanyn aitty.
– Bız būǧan deiıngı uaǧdalastyqtyŋ barlyq mäselesı boiynşa, mäselen, Qazaqstan aumaǧynda bırlesken zamanaui käsıporyn saluǧa qatysty kelısımge keldık. Būl tızımge 51 nysan kıredı, bügınde onyŋ ekeuı salyndy, jalpy qūny 2,5 mlrd dollar bolatyn tört nysannyŋ qūrylysy biyl aiaqtalady. Bes jyldyŋ ışınde jalpy qūny 26 mlrd dollar bolatyn 5 käsıporyn salu josparlanuda. Būdan bölek, osy jūmysty qoldau üşın kompaniialar arasynda da, memleketter arasynda da bırlesken Qazaqstan-Qytai qory jūmys ısteidı. Jıbek jolyn damytu qoryn da mysalǧa keltıruge bolady, – dedı Nūrsūltan Nazarbaev.
Memleket basşysy Qazaqstan men Qytai arasyndaǧy kölık-kommunikasiia bailanysy ekıjaqty kün tärtıbındegı basty mäselenıŋ bırı bolyp qala beretının aitty.
– Jyl saiyn Qazaqstan men Qytai aumaǧynan ötetın jük tranzitı kölemınıŋ artyp kele jatqany baiqaluda. Aqtau portyn paidalanu aitarlyqtai jandandy, osyǧan deiın olai bolmaǧan edı. Būl jaǧdai Qorǧas qūrǧaq portynyŋ, ūzyndyǧy 300 şaqyrymǧa jetetın Qorǧas-Almaty temırjolynyŋ jäne Batys Europa – Batys Qytai torabynyŋ qūrylysyna bailanysty bolyp otyr. Logistikalyq ortalyqtar qūryldy. Būl kölık toraptary ösım nüktesı bolyp sanalady. Sondai-aq, bız energetika jäne tehnologiia salalaryndaǧy yntymaqtastyq turaly uaǧdalastyq, – dedı Qazaqstan Prezidentı.
Nūrsūltan Nazarbaev asa ırı ken orny – Qaşaǧannyŋ ıske qosyluyna bailanysty Qazaqstan mūnaiyn jetkızu mümkındıgı artatynyn atap öttı.
– Qazırgı uaqytta bız QHR-ǧa 7 mln tonnaǧa juyq mūnai jetkızemız, būl körsetkıştı 20 mln tonnaǧa deiın arttyruǧa, sondai-aq Qazaqstannan Qytaiǧa gaz jetkızu kölemın ūlǧaituǧa mümkındık bar. Osynyŋ bärı elderımız arasyndaǧy tauar ainalymyn jaŋa deŋgeige köteredı, – dedı Memleket basşysy.
Būdan bölek, Qazaqstan Prezidentı Qazaqstan men Qytaidyŋ auyl şaruaşylyǧy salasyndaǧy özara ıs-qimylyna egjei-tegjeilı toqtaldy.
– Alǧaş ret Qytaiǧa azyq-tülık bidaiyn, basqa da dändı-daqyldardy, asbūrşaqtar men maily daqyldar türlerın, sondai-aq et pen qūs jetkızu turaly kelısımge keldık. Būǧan deiın bızde mūndai bolmaǧan edı. Osylaişa, auyl şaruaşylyǧy tauarlaryn öndıruşılerımız üşın jol aşylyp otyr. Menıŋşe, būl – quanyşty jaǧdai. Sonymen bırge, Qytai tarapynyŋ tauar men fitosanitarlyq sapa jönınde qataŋ talaptary bar. Bızdıŋ şarualar soǧan daiyn boluǧa tiıs, – dedı Nūrsūltan Nazarbaev.
Memleket basşysy qol jetken uaǧdalastyqtardyŋ naqtylanuyna nazar audaryp, ekı el ükımetterınıŋ ony ıske asyru üşın tiıstı jūmys jürgızu kerek ekenın atap öttı.
– Jaqyn arada Memlekettık Keŋestıŋ töraǧasy Li Kesian Qazaqstanǧa saparmen keledı dep josparlanuda. Kelıssözder barysynda elderımız bırlese şeşetın mäselelerdı qosymşa talqylaityn bolamyz, – dedı Qazaqstan Prezidentı.
Soŋynda Nūrsūltan Nazarbaev sammit aiasynda basqa da memleketter men delegasiialar basşylarymen ekıjaqty jemıstı kezdesuler ötıp, onyŋ barysynda özara müddelılık qalyptasqan türlı mäseleler jönınde mazmūndy pıkır almasular bolǧanyn aitty.
akorda.kz
