22 qyrküiek künı Astanada III halyqaralyq «Jıbek joly» festivalı bastaldy. Ekı aiǧa juyq uaqytqa sozylatyn festival aiasynda «Astana-Opera» memlekettık opera jäne balet teatry sahnasynda äraluan qoiylymdar qoiylady. Sonyŋ alǧaşqysy – atalmyş teatrdyŋ törtınşı mausymyn aşqan A. Jūbanov pen L. Hamididıŋ«Abai» operasy boldy.
Şeteldık rejisser Djankarlo del Monako (İtaliia) men belgılı dirijer Alan Börıbaev qoiǧan ūlttyq spektakl atalmyş teatr repertuaryndaǧy şoqtyǧy biık tuyndy sanalady. Ony üstıne qazaq muzykasyn käsıbi deŋgeige kötergen kompozitorlar – Ahmet Jūbanov pen Latif Hamididıŋ tuǧanyna biyl 110 jyl tolyp otyr. Sondyqtan «Astana-Opera» teatrynyŋ jaŋa mausymynyŋ naq osy tuyndymen aşyluynda ülken män jatyr.
Jalpy, är qazaq üşın Abai – asqar şyŋ. Sözımızdıŋ basyn köbınesı Abaimen bastaitynymyz da ras. Abai tūlǧasyna qatysty «ūly» degen tırkestı de şyn mänınde solai bolǧannan keiın ūialmai qoldana beremız. Al Abai filosofiiasynyŋ tereŋıne boilai almaityn kezderımız köp. Ondaida danyşpannyŋ şyǧarmalaryn oqudan bölek ony sipattaityn öner tuyndylaryna jügınemız.
«Abai» operasyna kelsek, qoiylym dekorasiiasy italiandyq suretşı-ssenograf Esio Fridjeridıŋ ideiasynan tuyndady. Al keiıpkerlerdıŋ kostiumderı onyŋ zaiyby Franko Skuarchapinonyŋ qolynan şyqqan. Bırınşı aktıdı Abaidyŋ şaŋyraǧy körıngende, sahnany öz ısınıŋ naǧyz şeberlerı bezendırgenın aŋǧarasyz. Al ärtıster şyǧa kelgende olardyŋ kostiumderı de körermenderdı süisıntedı. Operada Abaidyŋ rölın, iaǧni bas partiiany Qazaqstannyŋ eŋbek sıŋırgen qairatkerı Janat Şybyqpaev oryndaitynyn aita keteiık. Ajar partiiasy arqyly Qazaqstannyŋ eŋbek sıŋırgen qairatkerı Saltanat Ahmetovanyŋ önerı körınedı. Basqa ärtısterdıŋ rölderın aitsaq, Qazaqstan men Tatarstannyŋ eŋbek sıŋırgen qairatkerı Nūrlan Bekmūhambetov (Aidar), Armeniianyŋ halyq ärtısı Barseg Tumanian (Syrttan), Beiımbet Taŋaryqov (Äzım), Evgenii Chainikov (Jirenşe), Saltanat Mūratbekova (Qarlyǧaş), Talǧat Ǧaleev (Kökbai), Narymbet – Ramzat Balakişiev (Narymbet), Nūrlybek Qosbarmaqov (Mes) bolyp jalǧasyp kete beredı.
Opera finaly körermenge erekşe äserlendıredı. Şyǧarma aiaqtalǧanda kökke jıberıletın qyrandy jai qūs emes, aspanǧa samǧaǧan Abai retınde elestetesız. Ony körıp, arqaly aqyn Serık Aqsūŋqarūlynyŋ «Diplomsyz Abai aspanǧa jönep jūrtynda…» degen öleŋ joldary eske tüsedı eken. «Astana-Opera» teatrynyŋ III mausymy da däl osy tuyndymen aşylǧanyn aita keteiık. Demek, öner ūjymy «Abaimen» jūmysyn bastaudy igı dästürge ainaldyrdy.
Amanǧali QALJANOV
