جۋىرداعى استانا قالاسىن ودان ءارi دامىتۋ بويىنشا وتكەن ماڭىزدى جيىندا ەلباسى ەرەكشە بiر ماسەلەگە توقتالدى. وندا «قالادا ۇساق-تۇيەك قىلمىس بولماۋى كەرەك. كوشەگە ساعىز لاقتىرىلسا دا, جازالانۋعا تيiس. العاشىندا ەسكەرتۋ جاسالىپ, ول ادامعا قاتىستى مالiمەتتەر بازاسى جاساقتالۋ كەرەك. بۇل تارتiپسiزدiك ەكiنشi مارتە قايتالانسا, اكiمشiلiك جاۋاپقا تارتىلىپ, ايىپپۇل تولەنسiن. تiپتi بولماسا, ءۇش كۇنگە قاماۋعا الىنسىن! وسى جاعدايدا عانا ءتارتiپ بولادى. ۇلكەن قىلمىستارعا جول بەرiلمەيدi», – دەدi.
ياعني, قالا تازالىعىن قاتاڭ تارتiپپەن جولعا قويۋعا كiرiستiك. ارينە, بۇعان قارسى پiكiر ايتاتىندار دا بولار, بiراق ءدال وسىلاي شارا قولدانۋ ارقىلى بiز تازالىقتى عانا ەمەس, سانامىزدى دا ادامي تۇرعىدان تارتiپكە باعىتتايمىز.
مىسالى, جاپون ەلiندە «سەنiڭ جەرiڭ – سەنiڭ ۇرپاعىڭنىڭ ماڭگiلiك مەكەنi!» دەگەن ۇعىم قالىپتاسقان. سونىڭ ناتيجەسiندە بالاباقشاداعى ءبۇلدiرشiننiڭ ءوزi بiر جاپىراق قاعازدى كوشەگە تاستامايدى. ولار كەلەر ۇرپاققا تازا, جاسىل مەكەن قالدىرامىز دەگەن ۇراندى ۇستانادى. ال بiز شە؟ ايشىقتى استانا تازالىعىنا قانشالىقتى ءمان بەرiپ ءجۇرمiز؟ وسى ماسەلە توڭiرەگiندە وي ءبولiسiپ كورگەن ەدiك.
نەسiپبەك ايتۇلى,
اقىن:
ەلوردامىز تازالىق جاعىنان ۇياتتى ەمەس. استانا كۇن سايىن كوز سۇرiندiرەتiن كوركiمەن ايشىقتالىپ كەلەدi. سوندىقتان تازالىق تابالدىرىقتان باستالۋى كەرەك. ۇلكەن كوشەلەرiمiز مۇنتازداي تاپ-تازا, ال ءار ءۇيدiڭ ماڭىنداعى كورiنiس تازالىق جاعدايىن ءالi دە بولسا جاقسارتۋدى تالاپ ەتەدi. تازالىقتى ساقتاۋ – قالا اكiمدiگiنە عانا جۇكتەلەتiن iس ەمەس, بۇعان ارقايسىسىمىز ءمان بەرۋگە تيiسپiز. تiپتi, ءجۇرiس-تۇرىسىنىڭ ءوزi, كيiمدەرiنiڭ ءوزi مiنسiز بولۋ كەرەك. بۇل ەل ەرتەڭi ءۇشiن ماڭىزدى. سوندىقتان بiز قالانى تازالاعاننان بۇرىن, حالىقتىڭ ساناسىن تازالىق ماسەلەسiنە بۇرۋىمىز كەرەك. ولاردى ءوز ورتاسىن قورعاۋعا, ايالاۋعا ۇيرەتسەك. اينالاڭ تاپ-تازا بولسا, سول جەرگە دەگەن سەندە ىستىق ىقىلاس, جاناشىرلىق بولادى. تاربيە بار جەردە عانا تازالىق بولادى. كەز كەلگەن قالانىڭ تازالىق كورسەتكiشi سول قالا تۇرعىندارىنىڭ مادەني دەڭگەيiنەن كورiنەدi.
گۇلنار جەتپIسوۆا,
سالاۋاتتى ءومiر سالتىن قالىپتاستىرۋ ورتالىعىنىڭ مامانى:
جاپونداردىڭ كوريەما قالاسىندا فۋكۋياما دەگەن ورتالىق بار. مۇندا قالا قوقىسىن زالالسىزداندىرۋ مەن قايتا وڭدەۋ جاقسى جولعا قويىلعان. ال بiزدە بۇل ماسەلە وزەكتi. سوندىقتان ازiرشە تازالىق ماسەلەسiنە تۇرعىندار ءوز تاراپتارىنان قولداۋ كورسەتسە.
قازiر قار استىنان شىققان قوقىس كوپ. مۇندايعا كەيبiرەۋلەردiڭ ەتi ۇيرەنiپ كەتكەن. سوندىقتان, ءار ادام ءوز ءۇيiنiڭ اۋلاسىنداعى تازالىققا جاۋاپتى ەكەنiن سەزiنە بەرمەيدi. اۆتوكولiكتەردەن دە قوقىس لاقتىرىپ جاتاتىنداردى كەزدەستiرەمiز. بۇلاردى جۇگەندەۋ ءۇشiن زاڭ ءجۇزiندە قاتاڭ تالاپ كەرەك سياقتى. ال وسىنىڭ ءبارiنە يگi باستاما بولاتىن جالپىقالالىق سەنبiلiكتiڭ ماڭىزى زور. ءساۋiر ايىنان باستالعان ايلىققا بۇكiل ۇجىم بولىپ اتسالىسساق, استانانىڭ تازالىعىنا بiر كiسiدەي جۇمىلساق جاقسى بولار ەدi.
ساكەن ەلۋباەۆ,
ستۋدەنت:
تۇرىپ جاتقان قالامىزدىڭ ادەمi دە كورiكتi جانە تازا بولعانىن قالامايتىن جان جوق. بiر قۋانارلىعى, بiز بۇل باعىتتا جاقسى ءۇردiس قالىپتاستىرىپ كەلەمiز. تازالىق جۇمىستارى قازiردiڭ وزiنەن باستالىپ كەتتi. كوشەتتەردiڭ ءتۇبi قوپسىتىلىپ, كەي جەرلەردە اكتەۋ جۇمىستارى جۇرگiزiلiپ جاتىر.
كوپتەگەن اۋلالاردا تۇرعىنداردىڭ وزدەرi گۇل وتىرعىزىپ, تازالىققا بiلەك سىبانا كiرiسكەنiن كورiپ قۋانىپ قالدىم. مiنە, تازالىقتى اركiم وسىلاي تابالدىرىعىنان باستاپ سەنبiلiككە نەمقۇرايلىلىق تانىتپاسا دەيمiن. جالپى, مەنiڭشە, تازالىق ءار ادامنىڭ ءوز بويىنان باستالعانى ابزال.
ساۋالدامانى جۇرگiزگەن
ەركەجان كوپتIلەۋقىزى
