ۇلتتىق تاربيەنىڭ وزەگى – ونەر. تال بەسىكتى تەربەتكەن اناسىنىڭ ءالديى – ءسابيىنىڭ بويىنا سىڭىرەر رۋحاني قۇندىلىقتىڭ العاشقى ءنارى. سول ارقىلى ۇلتىنىڭ سالت-ءداستۇرىن, ءتىلى مەن مۋزىكاسىن, ادەبيەتى مەن ونەرىن قۇرمەتتەپ, ۇلتتىق رۋحتى ماڭگىلىك قاستەرلەيتىن ۇرپاق تاربيەلەنبەك. ەلباسىنىڭ «بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلامالىق ماقالاسىنداعى «جاڭا جاعدايدا جاڭعىرۋعا دەگەن ىشكى ۇمتىلىس…» قاعيداسى وسىعان ۇندەيدى.
مىنە, وسىنى باسشىلىققا العان استانا قالاسىنىڭ اكىمدىگى تىلدەردى دامىتۋ جانە ارحيۆ ءىسى باسقارماسى 26 -28 قىركۇيەك كۇندەرى «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسى اياسىندا ءداستۇرلى ونەر فەستيۆالىن وتكىزدى.
فەستيۆالدىڭ العاشقى كۇنى وقۋشىلار سارايىندا «تەكتى ءسوزدىڭ تورەسى» دەگەن اتپەن تاڭدايىنان جىر مارجانى توگىلگەن كۇمىس كومەي ءانشى-تەرمەشى, كۇيشىلەردىڭ ونەرىمەن باستالدى.
العاشقى بولىپ ساحنا تورىنە ەسىمى جالپاق جۇرتقا كەڭىنەن ءماشھۇر ءانشى, قازاقستاننىڭ حالىق ءارتىسى ايتبەك نىعىزباەۆ كوتەرىلدى. ول دالانىڭ سال-سەرىلەرىنىڭ سوڭعى وكىلدەرىنىڭ ءبىرى سانالاتىن, ءوز زامانىنىڭ مۇڭى مەن زارىن ماڭگى ولمەس اندەرىنە ارقاۋ ەتكەن ۇكىلى ىبىرايدىڭ «قىزىل اسىعىن» ناقىشىنا كەلتىرە ورىندادى. ءان بۇرىنىراق حالىق اراسىنا دارىندى ءانشى قايرات بايبوسىنوۆتىڭ ورىنداۋىندا كەڭنەن تاراعان ەدى. ەندى وسى ءۇردىستى ۇزەڭگىلەس شاكىرتى جالعاستىرىپ كەلەدى ەكەن.
ال ەرەكشە داۋىستى قاجەت ەتەتىن ەستايدىڭ «ساندۋعاش» ءانىن قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى كلارا تولەنباەۆا بايانمەن اسەرلى شىرقاپ بەردى.
كەشتى جۇرگىزگەن قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى, بەلگىلى جىرشى, جىراۋ الماس الماتوۆ تەرمە ونەرىنىڭ ءمان-ماڭىزىنا توقتالا كەلىپ, اتا-بابالارىمىز كوزىنىڭ قاراشىعىنداي ساقتاپ كەلگەن ءداستۇرلى ۇلتتىق مۇرامىزدى بۇگىنگى ۇرپاققا جەتكىزۋشى جىرشى-تەرمەشىلەردىڭ قاتارى جىلدان-جىلعا تولىعا تۇسكەنىن تىلگە تيەك ەتتى.
تەرمەنىڭ تاربيەلىك ءمانى زور. وندا ءومىر, ءپاني, بولمىس جايلى وي تولعانىپ, ادامگەرشىلىك ماسەلەلەرى ۋاعىزدالادى.
بۇعان قوسا ەلدىك پەن تاتۋلىقتى, وتانسۇيگىشتىك پەن قايسارلىقتى تۋ ەتكەن بەس جۇزدەن اسا باتىرلار جىرى بار ەكەن. وسىنداي ءومىر مەن كوڭىل قۇبىلىستارىن شەندەستىرەتىن, ورامدى ويلار مەن كەستەلى جىرلاردى وسى كەشتە تانىمال ايتىس اقىنى ەركەبۇلان قاينازاروۆ, تەرمەشىلەر ەلىكباي يسا, ايگۇل ەلشىباەۆا , ەلمۇرا جاڭابەرگەنوۆا, قايىپنازار ايتپەنوۆ, قونىس ءجۇسىپوۆ, تاعى دا باسقالار توگىلدىرىپ, كورەرمەننىڭ ىستىق ىقلاسىنا بولەندى.
كەلەسى كۇنى فەستيۆال ل.ن.گۋميلەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىندە «ونەر الدى – قىزىل ءتىل» دەگەن تاقىرىپتا ءداستۇرلى انشىلەردىڭ ونەرىنە ۇلاستى.
قازاقتىڭ ءان ونەرى ۇلان بايتاق ەلىمىزدىڭ تابيعي ەرەكشەلىكتەرىنە قاراي بىرنەشە مەكتەپكە بولىنەتىنىن بىلەمىز. وسى ءداستۇرلى ءان كەشىندە وسى مەكتەپتەردىڭ حالىققا كەڭىنەن تانىلىپ جۇرگەن تالانتتى وكىلدەرى ونەرلەرىن ورتاعا سالدى.
ساحنا شىمىلدىعىن ارقانىڭ ءان مەكتەبىنىڭ ەرەكشە ءبىر جەلدىرمەلى, سالت-كادەلى, سيرەك ورىندالاتىن نۇسقالارىن زەرتتەپ, ءارى ونى حالىققا جەتكىزىپ جۇرگەن تالانتتى ءانشى مەدەت سالىقوۆ حالىق ءانى «جيىرما جەتى قىزبەن» اشتى.
ودان ءارى سارسەنعالي جۇزباەۆ پەن ادىلقازى احماديەۆ جەتىسۋ مەكتەبى, ايتبەك نىعىزباەۆ پەن ەربولات شالدىبەكوۆ سىر بويىنىڭ, باتىرلان ابەنوۆ پەن جۇمابەك قادىرقۇلوۆ وڭتۇستىك ءان مەكتەبى اۋەندەرىن, ايگۇل قوسانوۆا مەن ەدىل باسىعاراەۆ ماڭعىستاۋ ماقامدارى مەن باتىس كۇيلەرىن كوپشىلىككە تارتۋ ەتتى.
فەستيۆالدىڭ ءۇشىنشى كۇنى وقۋشىلار سارايى كورەرمەنگە لىق تولدى. زالدا, اسىرەسە, ستۋدەنت جاستاردىڭ قاتارى مول بولدى. «ايتىس – بابالار مۇراسى» ادەبي-سازدى تانىمدىق كەشىندە حالىققا جاڭا-جاڭا تانىلىپ جۇرگەن ءتورت جۇپ جاس اقىن ساحنا تورىنە كوتەرىلدى.
بۇل ءىس-شارانىڭ ءبىر ەرەكشەلىگى قازاق ايتىسىنىڭ كونەدەن كەلە جاتقان بىرنەشە ءتۇرى كورەمەنگە ەكراننان ۇسىنىلىپ, سودان كەيىن جىر سۇيەر قاۋىمنىڭ الدىندا «قايىم ايتىسىن» ايان نيازبەك پەن راي ءدوڭباي, «جۇمباق ايتىسىن» ايبار راعاتوۆ پەن مەدەت جامانوۆ, «وتىرىك ولەڭ ايتىسىن» مۇحامەدجان مانسۇروۆ پەن نارتاي تىلەۋقۇل, «سالت ايتىس – قىز مەن جىگىت ايتىسىن» داۋرەن ىسقاق پەن ارۋنا كەرىمبەك قال-قادىرلەرىنشە جانداندىرا ءبىلدى.
اسىرەسە, قىز بەن جىگىت ايتىسىندا داۋرەننىڭ:
«… تۋىپ تۇر جاقسىلىقتىڭ ءساتى, اعايىن!
مەندە – كوك, سەندە – قىزىل ديپلوم بار,
قىزىل ديپلوم قىزىعىن كورەتۇعىن,
جۇمىستىڭ تاپتىم ساعان وپ-وڭايىن.
قىزىل حالات كيگىزىپ اۋىلىما,
قىزىل ديپلومىڭمەن اپارايىن» دەگەن ازىلىنە
ارۋنانىڭ: «…اۋىلىما الىپ كەتەمىن دەپ وتىرعان,
تانيمىن باياعىدان بۇل ۇلىڭدى.
ستاروستاڭ بولام دەپ ۋنيۆەردە,
كورگەم تالاي بىلىعىڭدى.
ءتورت جىلدا ءتورت-اق رەت ساباققا كەپ,
دۇرىستاپ العان جوقسىڭ ءىلىمىڭدى.
ساندالىپ ءجۇرسىڭ قازىر استانادا,
ءبىر جۇمىسقا سالا الماي قۇرىعىڭدى.
سەن سياقتى ادامعا, شىنىمدى ايتسام,
سەنىپ تاپسىرا المايمىن عۇمىرىمدى» دەپ ۇتىمدى جاۋاپ بەرۋى ايتىس ونەرىندە بولاشاعىنان ۇلكەن ءۇمىت كۇتتىرەتىن دارىندى جاستاردىڭ ءوسىپ كەلە جاتقانىن ايقىن اڭعارتتى.
– اۋقىمدى ءىس-شارانىڭ ۇيىمداستىرىلۋ ماقساتى – رۋحاني قۇندىلىقتاردى ناسيحاتتاۋمەن بىرگە كەيىنگى وسكەلەڭ ۇرپاققا قازاقتىڭ ءداستۇرلى انشىلىگى مەن ءسوز ونەرىنىڭ قادىر-قاسيەتىن ۇعىندىرۋ. قاي كەزدە دە ۇلتتىق مۇرات پەن ۇلتتىق مۇددەگە نەگىزدەلگەن مەملەكەتتىك تىلدەن باستاۋ الاتىن رۋحاني قۇندىلىقتارعا بەت بۇرىپ, مەملەكەت باسشىسى بەلگىلەگەن بارىنشا حالىقتىق مۇددەگە قىزمەت ەتەتىن ساياسات اياسىندا جۇمىس جۇرگىزۋ – بۇگىنگى كۇن قاجەت ەتىپ وتىرعان باستى تالاپ» دەدى استانا قالاسى تىلدەردى دامىتۋ جانە ارحيۆ ءىسى باسقارماسىنىڭ باسشىسى تىلەۋعالي قىشقاشباەۆ.
