وتكەن عاسىردىڭ 90-جىلدارىنداعى داعدارىس ءالى كۇنگە دەيىن قازاقستاندىقتاردىڭ كوپشىلىگىنىڭ ەسىندە. ول سول كەزدە قوعامدىق دەنساۋلىق پەن دەنساۋلىق ساقتاۋدىڭ كوپتەگەن كورسەتكىشتەرىنىڭ تومەندەۋىنە اكەلدى. وتپەلى كەزەڭدە ەل بيۋدجەتىنەن دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسىنە 2 پايىزدان از قاراجات ءبولىندى. سالانى تولىق قارجىلاندىرماۋ مەديتسينالىق كومەك ساپاسىنىڭ قاجەتتى دەڭگەيىنە جەتۋگە مۇمكىندىك بەرمەدى. وسى رەتتە مەملەكەتتىڭ باستى مىندەتى دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىن رەتتەپ, ونى قارجىلىق قامتاماسىز ەتۋ بولدى.
1998 جىلى قر تۇڭعىش پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ تاپسىرماسى بويىنشا «حالىق دەنساۋلىعى» مەملەكەتتىك باعدارلاماسى ازىرلەندى. بىراق 2000 جىلداردان باستاپ قانا دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسىن بيۋدجەتتىك قارجىلاندىرۋ ۇلعايا باستادى. 2004-2009 جىلدار ارالىعىندا دەنساۋلىق ساقتاۋدى بيۋدجەتتىك قارجىلاندىرۋدىڭ جىل سايىنعى كولەمى 3,6 ەسە, تەگىن مەديتسينالىق كومەكتىڭ كەپىلدىك بەرىلگەن كولەمى 3 ەسە ءوستى. مەملەكەت دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسىن كەشەندى جاڭعىرتۋ ستراتەگياسىن تاڭدادى. ەلباسىنىڭ ايتۋىنشا, قازاقستان مەديتسيناسىنداعى ساپالى وڭ وزگەرىستەردىڭ باستاۋى دەنساۋلىق جىلى دەپ جاريالانعان 2002 جىل بولدى. دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسىن رەفورمالاۋ ءتورت باعىت بويىنشا جۇرگىزىلدى. ءبىرىنشى كەزەكتە قازاقستاندىقتاردى ساۋىقتىرۋ جانە اۋرۋلاردىڭ الدىن الۋ قولعا الىندى.
2002 جىلى قازاقستاندا حالىقتى العاش رەت جاپپاي زەرتتەۋ جۇرگىزىلدى. ونىڭ ناتيجەلەرى الداعى ۋاقىتتا ايەلدەر مەن بالالاردىڭ دەنساۋلىعىنا ەرەكشە نازار اۋدارۋ كەرەكتىگىن كورسەتتى. قازاقستان تمد بويىنشا جاڭا تۋعان نارەستەلەردى گەپاتيتكە قارسى ۆاكتسيناتسيالاۋدى ەنگىزگەن العاشقى ەل بولدى. جۇرەك-قان تامىرلارى جانە ونكولوگيالىق اۋرۋلاردىڭ الدىن الۋ ماڭىزدى مىندەت بولىپ سانالدى. بۇدان كەيىن تۇڭعىش پرەزيدەنت مەديتسينالىق باسقارۋشىلاردىڭ الدىنا دەنساۋلىق ساقتاۋدى باسقارۋدىڭ جاڭا مودەلىن قۇرۋ تۋرالى جاڭا مىندەت قويدى. ەلىمىزدىڭ ءاربىر تۇرعىنىنا تەگىن مەديتسينالىق قىزمەتتەر جيىنتىعى كەپىلدەندىرىلدى. جەكەمەنشىك مەديتسينا سەكتورى بەلسەندى دامي باستادى. 2008 جىلى 1,9 مىڭ مەملەكەتتىك ەمحاناعا 800 جەكەمەنشىك تيەسىلى بولدى, سالاداعى جەكە سەكتوردىڭ ۇلەسى 30 پايىزدى قۇرادى. ءۇشىنشى باعىت – يننوۆاتسيالىق ادىستەمەلەردى ەنگىزۋ جانە وزىق ەمدەۋ ورتالىقتارىن قۇرۋ مىندەتى ەدى. قازاقستاندا العاش رەت بۇيرەك الماستىرۋ, سۇيەك كەمىگىن ترانسپلانتاتسيالاۋ, ەندوپروتەزدەۋ مۇمكىندىگى پايدا بولدى. رەفورمالار حالىقتى فارماتسەۆتيكالىق پرەپاراتتارمەن قامتاماسىز ەتۋ جۇيەسىنە دە اسەر ەتتى. فارماتسەۆتيكا ءدارى-دارمەك ءوندىرىسىن ۇلعايتۋ جانە ىشكى نارىقتى مولىقتىرۋ ءۇشىن عانا ەمەس, سونىمەن قاتار ساپالى, ءتيىمدى رەتتەۋ ءۇشىن دە قاجەت ەتىلدى. سونداي-اق دەنساۋلىق ساقتاۋدى رەفورمالاۋ مەن دامىتۋدىڭ 2005-2010 جىلدارعا ارنالعان مەملەكەتتىك باعدارلاماسى ازىرلەندى. وڭىرلەردە العاشقى مەديتسينالىق-سانيتارلىق كومەك ورتالىقتارى قۇرىلا باستادى. بارلىعى وسىنداي 50-دەن استام ورتالىق, سونداي-اق 7 اۋداندىق اۋرۋحانا پايدا بولدى, 44 دەنساۋلىق ساقتاۋ وبەكتىسى سالىندى.
2009 جىلدىڭ جەلتوقسانىندا «حالىق دەنساۋلىعى جانە دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسى تۋرالى» كودەكس قابىلداندى. كودەكستىڭ قابىلدانۋى ۇلتتىق مەديتسينا مارتەبەسىن ارتتىردى. سالا ەكونوميكانىڭ باسقا سالالارىمەن جانە مەملەكەتتىك ينستيتۋتتارمەن تولىققاندى ءوزارا ءىس-قيمىل جاساۋ ءۇشىن قۇرىلعان. 2010 جىلدان باستاپ پاتسيەنتتەرگە اۋرۋحاناعا جاتقىزۋ كەزىندە مەديتسينالىق ۇيىمدى تاڭداۋ قۇقىعىن بەرەتىن جۇيەنى ەنگىزۋ باستالدى. ەمدەۋ ناتيجەلەرىنە باعدارلانعان وزگەرىستەر مەن قارجىلاندىرۋ جاتتى. 2002 جىلى ءجىو-ءنىڭ 1,9 پايىزىنان 2010 جىلى 3,2 پايىزعا دەيىن ءوستى. ەلدە جوعارى مەديتسينالىق تەحنولوگيالار قولجەتىمدى بولا باستادى.
ەلوردادا العاشقى مەديتسينالىق كلاستەر 2008 جىلى قۇرىلدى. ول التى يننوۆاتسيالىق قۇرىلىمدى بىرىكتىردى: انا مەن بالا ۇلتتىق عىلىمي ورتالىعى, رەسپۋبليكالىق بالالاردى وڭالتۋ ورتالىعى, رەسپۋبليكالىق دياگنوستيكالىق ورتالىق, رەسپۋبليكالىق نەيروحيرۋرگيا عىلىمي ورتالىعى, رەسپۋبليكالىق جەدەل مەديتسينالىق جاردەم عىلىمي ورتالىعى, ۇلتتىق عىلىمي كارديوحيرۋرگيا ورتالىعى. قازاقستان استاناسىنداعى مەديتسينالىق كلاستەر مەديتسينالىق قىزمەتتىڭ جاڭا ستاندارتىن بەردى.
سەرىك شايمەردەنوۆ,
№ 4 قالالىق ەمحانا
ديرەكتورى
