بالا كۇنىمىزدە اسپاننىڭ زەڭگىر كوگىندە زىمىراپ ۇشىپ بارا جاتقان ۇشاقتارعا قاراپ سوڭىنان تالاي جۇگىرگەن ەدىك. ۇلدىڭ ءبارى ۇشاققا قۇمارتىپ وسەتىن. بار بالا يا ۇشقىش, يا عارىشكەر بولۋدى ارمان ەتەتىن. ۇشاق دەگەن قيال جەتپەس جىلدامدىقتى ءاپ-ساتتە ەڭسەرەتىن جالعاندا جوق قىزىق بولىپ كورىنۋشى ەدى. سونداي ءسابي ارمانىنا قول جەتكىزگەن ازاماتتار ارامىزدا ءجۇر بۇگىندە. يلليۋميناتوردان ەمەس, ۇشاقتىڭ الدىڭعى تەرەزەسىنەن تومەنگە كوز سالىپ ءتۇرلى قىزىققا كەنەلەتىن دە – سول ۇشقىشتار. اسقار تاۋدى دا جوعارىدان باقىلاپ, تەبىنگىدەي ەتىپ كورەتىن سولار. قىران عانا ۇشا الاتىن قۇزار بيىكتى باعىندىرىپ, قۇمىرسقانىڭ يلەۋىندەي قۇجىناعان قالا تىرلىگىن اسپاننان باجايلايتىن دا – ۇشقىشتار. قارا جەر باسىپ جۇرگەن پەندە ءۇشىن كوككە سامعاۋ استە قورقىنىشتى.
ۇشقىش بولۋعا جۇرەگىنىڭ تۇگى بار شەرى تەكتى جىگىتتەر ىرىكتەلەتىنى دە سودان. وسىنداي اقىلى دارا, بويىندا باتىرلىق قانى بار جىگىتتەردىڭ ءبىر توبىمەن تانىسۋعا ءبىز دە ىنتا بىلدىرگەن ەدىك. ولار – قۋاندىق اساەۆ پەن ماسات ۋايس. استانادا ورنالاسقان اسكەري بازانىڭ شتۋرماندارى. ەكەۋى دە – مايور شەنىندەگى ازاماتتار.
ەكەۋى تۇيدەي قۇرداس. سەبەبى, اق ۇلپا ارمانعا جان ءبىتىرىپ, وقۋعا ءبىر جىلى تۇسكەن ەكەن. 1998 جىلى اقتوبەدەگى تالعات بيگەلدينوۆ اتىنداعى جوعارى اۆياتسيا ۋچيليششەسىنە قۇجات تاپسىرادى. كادۋىلگى ەمتيحاننان بولەك, دەنە شىنىقتىرۋ بويىنشا قوسىمشا تەكسەرۋدەن وتەدى. تالاپ سولاي. تالاپقا ساي قارۋلى جىگىتتەر تاڭدالىنادى. سول تاڭداۋدا باعى جانىپ, ەكەۋى قاتار اڭساعان وقۋ ورنىنىڭ كادەتتەرى اتانادى. وقۋ بارىسىندا ەكى باعدارلاما بويىنشا دايارلىقتان وتەدى. ءبىرىنشىسى – اسكەري دايىندىق بولسا, ەكىنشىسى – كۇردەلى پيلوتاج تاسىلدەرىن مەڭگەرۋ. جۇرەگى ورەكپىپ ۇشاققا العاش وتىرعان بوزبالا كەز كەلمەسكە كەتكەلى قاشان…
اسكەري ءتارتىپ قاشاندا قاتاڭدىعىمەن بەلگىلى. ۇشقىشتار دا تالاپقا ساي بولۋ ءۇشىن جىلىنا ەكى مارتە ەمتيحان تاپسىرۋعا مىندەتتى. التى اي سايىن مەديتسينالىق تەكسەرۋدەن وتەدى. ءاربىر ۇشۋ الدىندا مۇنداي تەكسەرۋ جانە مىندەتتى.
«بىلىكتىلىگىڭدى كۇنبە-كۇن دالەلدەپ وتىرۋىڭ شارت. ءبىر دەڭگەيدەن اۋىتقىپ كەتپەۋگە ءتيىسسىڭ», – دەدى بىزبەن اڭگىمەسىندە قۋاندىق اساەۆ. بۇل اسكەري تارتىپكە مويىنسۇنىپ قانا قويماي, اركەز جادىڭا توقىپ ءجۇرۋ قاجەتتىلىگىن دە كورسەتەتىن شىعار. سەبەبى, كوككە ۇشۋ قانشالىقتى اسقاق ارمان بولسا, ول – سونشالىقتى جاۋاپتى ءىس. الدىمەن شتۋرمان مىنگەن ۇشاعىنا جاۋاپ بەرەدى. ىشىندەگى تاسىمالداناتىن دۇنيەگە. ادامدار بولسا, ولارعا دا. ءار ساپار – وزدىگىنشە ەرەك كۇي. «اسپاندا ءوزىڭدى ەرەكشە سەزىنەسىڭ. مىناۋ بەس كۇندىك جالعان دۇنيە ەستەن شىعادى. ۇشى-قيىرى جوق كوك اسپان جانە سەن عانا قالاسىڭ» – دەگەن ماسات ۋايستىڭ سوزىنە قاراپ, ونىڭ ۇشقان سايىن تىڭ اسەرگە بولەنەتىنىن بايقاعانداي بولدىق.
جالپى, ۇشقىشتاردىڭ ءار ۇشقان ساعاتى جەردەگى سەگىز ساعاتتىق جۇمىس ۋاقىتىنا تەڭگەرىلەدى. ۇشۋدىڭ ميعا تۇسىرەتىن سالماعى وسىلاي ەسەپتەلەتىن كورىنەدى. سوندىقتان, اسپانداعى ءار مينۋت ادام ومىرىنە تيگىزەتىن زالالى بار ساعاتتارعا سوزىلىپ كەتۋى دە كادىك. ۇشقىشتىڭ وقۋىن وقىسا دا, قاتارعا ىلەسىپ كەتە المايتىندار بولادى. ءسىرا, اركىمنىڭ جۇرەگى كوك اسپانمەن بەتپە-بەت كەلۋگە داۋالاماي قويمايتىن بولسا كەرەك.
انت بەرىپ, ەل مەن جەرگە قورعان بولىپ جۇرگەن اسكەري ۇشقىشتاردىڭ بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋ ءۇشىن ارنايى شەتەلدىك كۋرستارعا بارعان. حالىقارالىق اۆياتسيا تەرمينولوگياسىن مەڭگەرۋ ءۇشىن اعىلشىنشا ۇيرەندى. قۇرداستار ءار جىلى, ءار قالادا تاجىريبەدەن وتكەن. مي-26 سىندى تىكۇشاق جۇرگىزگەن, ان-26 سياقتى ۇشاق ۇشىرعان.
مىنە, ەندى مەملەكەت ءوزى وقىتىپ, ءوزى قاتارعا قوسقان اسكەري ۇشقىشتار بار بىلىكتىلىگىن وتان الدىنداعى بورىشىن وتەۋگە ارناپ ءجۇر. كوكجيەكتەگى كۇنمەن تالاسا تاڭ اتىرعان كۇندەرگە دە ون جىلدام استام ۋاقىت بولىپتى. كۇندىز-ءتۇنى تىنىمى جوق ۇشقىشتاردىڭ اسكەري ومىرگە ەش وكپەسى جوق. بويى ۇيرەنگەن. قاي كەزدە حابار جەتسە, سول مەزەتتە ۇشاققا وتىرىپ, تاپسىرما ورىنداۋعا ءازىر تۇرادى. ال, تاپسىرما ءتۇرلى-ءتۇرلى. بىردە قاتتى ناۋقاستاردى تاسىمالداۋ كەرەك بولادى. بىردە شابۋىلشى ۇشاقتاردى تاسۋ كەرەك. كەيبىر كەزدە اسكەري دايىندىق ءوتىپ جاتقان شالعايداعى بولىمشەگە قارۋ-جاراق جەتكىزۋمەن شۇعىلدانادى. قاي- قايسىسىنا دا توسەلگەن قوس ۇشقىش ەندى وزدەرى دە شاكىرت تاربيەلەپ, ۇشاق شتۋرۆالىن ۇستاۋدى ۇيرەتىپ جۇرگەن جايلارى بار. اۋە ناۆيگاتسياسىن ەسەپتەپ, ۇشۋعا دايىندىعىن بايان ەتۋگە قۇشتارلىقتارى باسىلماعان.
شىنار ءابىلدا
