Qazaqstan Respublikasynyŋ Prezidentı Qasym-Jomart Toqaev BŪŪ Bas Assambleiasynyŋ 74-sessiiasyna qatysyp, jalpy debatta söz söiledı. Memleket basşysynyŋ halyqaralyq märtebelı mınberden söz söileuı Niu-Iork saparynyŋ basty oqiǧasy boldy.
Qazaqstan Prezidentı Bırıkken Ūlttar Ūiymy bükıl adamzattyŋ müddesın qorǧaityn ämbebap ärı bıregei ūiym ekenın mälımdedı.
– Bügınde Ūlttar ūiymy ǧalamdyq damu jäne örkenietter sabaqtastyǧyn qamtamasyz etude asa maŋyzdy röl atqaryp keledı. Bas hatşy Antoniu Guterriştıŋ är adam men memleket taǧdyryn ortaq qūndylyq dep tauyp, nazardan tys qaldyrmau ideiasyn Qazaqstan tolyq qoldaidy,– dedı Qasym-Jomart Toqaev.
Memleket basşysy 2030 jylǧa deiıngı Tūraqty damu maqsattaryn jüzege asyruda eleulı kedergı keltırıp otyrǧan älemdegı geosaiasi jäne geoekonomikalyq özgerısterge qatysty özınıŋ alaŋdauşylyǧyn bıldırdı.
Osyǧan bailanysty Prezident ǧalamnyŋ jaŋa şynaiy kelbetı jaǧdaiyndaǧy syn-qaterlerdıŋ negızgı faktorlaryn atap körsettı.
– Bırınşıden, eskı qaqtyǧystardyŋ qaita qaulap, älemnıŋ är tükpırındegı jaǧdaidyŋ uşyǧuy būrynǧy bölınısterdıŋ jıgın aşyp, jahandyq derjavalardy tolyqtai äskeri qaqtyǧys jaǧdaiyna jetkızıp, jaŋa mäseleler tuyndatyp otyr, – dedı Qasym-Jomart Toqaev.
Memleket basşysy ekınşı faktor retınde ǧalamdyq jäne aimaqtyq oiynşylar arasyndaǧy qarym-qatynasta bır-bırıne degen senımnıŋ joqtyǧyn atady. Onyŋ aituynşa, būl bügıngı qauıpsızdık qūrylymy men qarulanudy baqylau jüiesınıŋ ırgesın sögıp, jappai qarulanuǧa äkep soǧuy mümkın.
– Būl syn-qaterlerdı ūzaq merzımdı sanksiialar, sauda soǧysy, ǧaryştaǧy baqtalastyqtyŋ artuy, kibertehnologiialar men jasandy intellekt tereŋdetıp jıberdı. Osy aitylǧandardyŋ barlyǧy uşyqqan fundamentaldy daǧdarystyŋ qauıptı aspektılerınıŋ körınısı,– dedı Prezident.
Memleket basşysy üşınşı faktor retınde Soltüstık pen Oŋtüstık arasyndaǧy äleumettık, ekonomikalyq jäne tehnologiialyq teŋsızdıktı, közqarastar qaqtyǧysynyŋ artuy, sonymen qatar ǧalamdyq qaryz daǧdarysyn atap körsettı.
Qasym-Jomart Toqaev proteksionizm men ūltşyldyq saiasatynyŋ küşeiuı halyqaralyq ärıptestık pen yntymaqtastyqqa kedergı keltırıp otyr dep sanaidy.
Ǧalamdyq tūraqsyzdyq faktoryn tudyratyn törtınşı mäsele – qorşaǧan ortanyŋ tozuy. Prezident Ortalyq Aziiadaǧy klimattyŋ özgeruı dalanyŋ şölge ainaluyna, mūzdyqtardyŋ eruıne jäne auyz su men aǧyn sudyŋ qainar közınıŋ tartyluyna äkelıp soǧatynyn mälımdedı.
– Osyndai kürdelı jaǧdaida Qazaqstan inkliuzivtı jäne tūraqty damu, jan-jaqty dialog pen beibıtşılıktı saqtau saiasatyn ūdaiy jüzege asyryp keledı, – dedı Qazaqstan basşysy.
Prezident iadrolyq qarudan azat beibıtşılıkke qol jetkızu Qazaqstan üşın negızgı basymdyq bolyp tabylatynyn atap öttı. Baiandamada elımızdıŋ antiiadrolyq bastamalaryna, Qazaqstannyŋ Tūŋǧyş Prezidentı – Elbasy Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ qarudy taratpau jäne qarusyzdanu prosesıne qosqan eleulı ülesıne zor köŋıl bölındı.
Qasym-Jomart Toqaev İranǧa qatysty jan-jaqty qamtylǧan bırlesken ıs-qimyldar jospary men Korei tübegın iadrolyq qarusyzdandyrudy jüzege asyrudaǧy problemalar taraptardyŋ özara müddelerın eskere otyryp, tek saiasi ädıs-täsılmen ǧana şeşıluı kerek dep esepteidı.
Memleket basşysy öz baiandamasynda Aziiadaǧy özara yqpaldastyq jäne senım şaralary jönındegı keŋestı qauıpsızdık pen damu boiynşa tolyqqandy aimaqtyq ūiym retınde qaita qūrudy ūsyndy. Onyŋ aituynşa, Qazaqstan būl ūsynysty 2020 jyly atalǧan ūiymǧa töraǧalyq etu kezınde jüzege asyrudy qolǧa almaq.
Prezident Auǧanstan men Taiau Şyǧystaǧy jaǧdaiǧa qatysty bızdıŋ eldıŋ ūstanymyn aityp, «Jusan» gumanitarlyq operasiiasynyŋ täjıribesımen bölısuge äzır ekenın bıldırdı.
Qasym-Jomart Toqaev BŪŪ öz missiiasyn oryndau barysynda kezıgetın keibır kedergılerge nazar audardy. Osy oraida, Memleket basşysy Bas hatşy Antoniu Guterriştıŋ BŪŪ-ny reformalau jönındegı naqty ärı batyl qadamdaryn ūiymǧa müşe-memleketterdıŋ barlyǧy keŋınen qoldauǧa laiyqty ekenın atap öttı.
Tūraqty damu maqsattary turaly aita kele, Prezident biylǧy mamyr aiynda Qazaqstanda aşylǧan Halyqaralyq ūiymdar ǧimaratynyŋ bazasynda Ortalyq Aziia memleketterı men Auǧanstan üşın Tūraqty damu ortalyǧyn qūru jönınde ūsynys bıldırdı.
BŪŪ Bas Assambleiasy 74-sessiiasynyŋ jūmysy aiasynda Qazaqstan Prezidentı Qasym-Jomart Toqaev BŪŪ Bas hatşysy Antoniu Guterrişpen kezdestı.
Kezdesu barysynda Memleket basşysy Ūiymnyŋ halyqaralyq tūraqtylyq pen qauıpsızdıktı qoldaudaǧy, halyqaralyq qaqtyǧystardyŋ aldyn alu men retteudegı basşylyq rölın atap ötıp, BŪŪ-nyŋ qazırgı zaman talaptaryna sai beiımdeluınde Antoniu Guterriştıŋ belsendı qyzmetın qoldaitynyn bıldırdı.
Qazaqstan basşysy Assambleia jūmysy aiasynda özge de bırqatar ekıjaqty kezdesuler ötkızdı.
