«Vozrojdenie» nemıster qoǧamynyŋ, Qazaqstan halqy assambleiasynyŋ ūiymdastyruymen «Beibıtşılık jäne Kelısım jol kartasy» mega-jobasynyŋ aiasynda belgılı mädeniettanuşy, tarihşy-etnograf, publisist ärı qoǧam qairatkerı Iаkob Fişerdıŋ şyǧarmaşylyq keşı öttı.
«Otanym – Qazaqstan, tuǧan jerım – Oŋtüstık Qazaqstan oblysy, qazaqşa atym – Jaqyp» dep tanystyrǧan Iаkob Fişer keşke jinalǧandardy qazaqy mınezımen baurap aldy. Ol qazaq änderın, äsırese, Şämşınıŋ şyǧarmalaryn naqyşyna keltıre oryndaidy eken. Qazaq topyraǧynda düniege kelgen ǧalym qazaq tılın meŋgeru arqyly onyŋ mädeni bolmysy men jan düniesın tanyp, salt-dästürın jete tüsıngenın aitty. Köp jyldar boiy Temırtau qalasyndaǧy, keiınnen Almatydaǧy nemıs teatrlarynda qyzmet etken Iаkob 1990 jyldary tarihi otany – Germaniiaǧa köşıp ketken edı. «Osynda, mädeniet saraiy men teatrlarynda talai ret öner körsetken edım. Qala köşelerın aralap körıp, taŋ qaldym. Qala qatty özgerıptı, adam tanymastai körkeiıp ketken. Tek bızderdı tuǧanyndai qūşaq jaiyp qarsy alatyn halyqtyŋ aq jarqyn köŋılı özgerıssız, sol küiınde qalypty» dep, gastroldık saparmen Arqa jerınde bolǧan künderın eske aldy.
– Keŋester kezınde köp närsege tyiym salynǧandyqtan, nemıster özınıŋ ūlttyq erekşelıkterın saqtap qaludy ǧana armandaǧan edı. Osy oraida, Qazaqstandaǧy mädeniet pen tıldıŋ saqtaluyna jasalyp jatqan ūlttyq saiasat menı tamsandyrady, – deidı ǧalym.
Fişer myrza qazırgı taŋda täuelsız Qazaqstannyŋ ekonomikasyna, syrtqy saiasaty men mädenietıne europalyqtardyŋ ülken qūrmetpen qaraitynyn jetkızıp, osy ekı halyqtyŋ mädeni bailanysynyŋ jalaugerı bolyp jürgenın maqtanyş tūtady. Ol Europada etnikalyq nemısterdıŋ taǧdyrymen tanystyratyn «Halyq joly: KSRO/TMD nemısterınıŋ tarihy jäne qazırgı ömırı» atty jyljymaly körmenı tūraqty türde ötkızıp keledı. Onyŋ sözınen qazaq topyraǧynan ırge ajyratqan nemısterdıŋ eskı jūrtyna saǧynyşy älı de basylmaǧanyn bıldık. Qazaqstannan Germaniiaǧa qonys audarǧan 1 mln 300 myŋǧa tarta nemıstıŋ qazaq jerıne ystyq yqylastaryn suytpai, eldegı jaŋalyqtarǧa qūlaqtaryn türe jüretını sondyqtan eken.
Ūltaralyq tatulyqqa syna qaqqysy kelgenderdı zaŋ babymen jazalaityn qazaq elı tatulyq pen dostyqtyŋ tuyn jelbıretkenderdı qūrmetpen qarsy alyp, törıne şyǧarady. Astana törındegı jyly kezdesu de täuelsız Qazaqstannyŋ ūlt saiasatyndaǧy ūstanymynyŋ nätijesınde jüzege asty. Tuǧan jerıne saǧynyp jetken nemıs jamaǧaiynmen ötken kezdesude bızdıŋ qoǧamdaǧy beibıtşılık pen bırlık – «örkeniettı» deitın Europa elderınıŋ de qoly jetpegen biıgı ekenın oiladyq.
