استانا قالاسى ءماسليحاتىنىڭ زاڭدىلىق, قۇقىق ءتارتىبى جانە جۇرتشىلىقپەن جۇمىس ماسەلەلەرى جونىندەگى تۇراقتى كوميسسياسىنىڭ وتىرىسىندا ەكى ماسەلە قارالدى.
2011-2015 جىلدارعا ارنالعان استانا قالاسىن دامىتۋ باعدارلاماسىنىڭ قورىتىندىسى بويىنشا ەكونوميكا جانە بيۋدجەتتىك جوسپارلاۋ باسقارماسى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى ا.تۇگەلباەۆا بايانداما جاسادى. ال استانا قالاسىنىڭ 2015 جىلعا ارنالعان بيۋدجەتىنىڭ ورىندالۋى تۋرالى قارجى باسقارماسىنىڭ باسشىسى ر.دوساەۆ ەسەپ بەردى. استانا قالاسى تەكسەرۋ كوميسسياسىنىڭ توراعاسى ع.مولداشتىڭ بايانداماسى تالقىلاندى.
استانا قالاسىنىڭ دامۋ باعدارلاماسىن جۇزەگە اسىرۋدىڭ نەگىزگى قورىتىندىسى جونىندە ايتقاندا, وسى مەرزىمدە ىشكى ىستەر ورگاندارىنىڭ قىلمىستى 100 پايىزدىق تىركەۋگە قول جەتكىزۋ مەن قۇقىق بۇزۋشىلىققا «نولدىك توزىمدىلىك» قاعيدالارىن بەلسەندى تۇردە جۇزەگە اسىرىلعانى ايتىلدى. بۇل ءوز تاراپىنان قالىپتى كريمينوگەندىك جاعدايدى قامتاماسىز ەتىپ وتىر. قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى قىزمەتكەرلەرىن تالاپقا ساي ماتەريالدى-تەحنيكالىق جابدىقتاۋ بويىنشا دەر كەزىندە بولىنگەن قارجىلىق شىعىندار قوعام تىنىشتىعى كۇزەتشىلەرىنىڭ قىزمەتىنىڭ تيىمدىلىگىندە كورىنىس تاپقانىن مالىمدەدى. اتاپ ايتقاندا, 2015 جىلى قىلمىستى اشۋ ۇلەسى 91 پايىزعا, اسا اۋىر قىلمىستى اشۋ 91,5 پايىزعا, اۋىر دەنە جاراقاتىن سالۋ بويىنشا 96,6 پايىزعا جانە كولىك ۇرلاۋ قىلمىسى 100 پايىزعا اشىلعان. ەسىرتكى جانە ەسىرتكى بيزنەسىنە قارسى اۋقىمدى ءىس تىندىرىلعان. سوڭعى بەس جىلدا 1,3 مىڭ كەلى ەسىرتكى, ال سونىڭ ىشىندە 61 كەلى گەروين تاركىلەنىپ, زاڭسىز ەسىرتكى ساۋداسىنىڭ 14 ارناسىن جويىپ جىبەرگەن. تۇرعىندار اراسىندا ناشاقورلار سانى 20 پايىزعا تومەندەگەن.
توتەنشە جاعدايلار دەپارتامەنتى ءوز باعىتى بويىنشا اقپاراتتىق-ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارىن, باقىلاۋ قىزمەتىن جولعا قويعان. سونىڭ ناتيجەسىندە توتەنشە جاعدايلار وقيعاسى 26 پايىزعا تومەندەپ, ونىڭ سالدارىنان كەلەتىن ماتەريالدىق شىعىندار ەكى ەسەگە كەمىپ, ورتتەن قازا تاپقاندار سانى دا 13 پايىزعا تومەندەگەن. وسىلايشا, بەس جىلدىق ەسەبى قارالعان باسقارمالاردىڭ ازاماتتىق قورعانىس پەن قوعامدىق ءتارتىپتى ساقتاۋ قىزمەتتەرىنىڭ تيىمدىلىگى ارتىپ, ەلوردانىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋىنىڭ تۇراقتىلىعىنا قول جەتكىزىلىپ وتىر.
– باعدارلامادا قاراستىرىلعان شارالاردىڭ ىسكە اسىرىلۋى الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋ دەڭگەيى بويىنشا ايماقتار اراسىندا استانانىڭ كوشباسشى اتانۋىنا مۇمكىندىك بەردى, – دەدى ەكونوميكا جانە بيۋدجەتتىك جوسپارلاۋ باسقارماسى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى ا.تۇگەلباەۆا.
قالالىق ءماسليحاتتىڭ بيۋدجەت, ونەركاسىپ جانە كاسىپكەرلىك ماسەلەلەرى جونىندەگى تۇراقتى كوميسسيا مۇشەلەرى باس قوسقان جيىندا دا 2011-2015 جىلدارعا ارنالعان استانا قالاسىن دامىتۋ باعدارلاماسىنىڭ قورىتىندىسى تالقىلاندى. كۇن تارتىبىنە قاراي, دەپۋتاتتار ەكونوميكا جانە بيۋدجەتتىك جوسپارلاۋ باسقارماسى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى ا.تۇگەلباەۆانىڭ, استانا قالاسىنىڭ 2015 جىلعا ارنالعان بيۋدجەتىنىڭ ورىندالۋى تۋرالى قارجى باسقارماسىنىڭ باسشىسى ر.دوساەۆتىڭ جانە استانا قالاسى تەكسەرۋ كوميسسياسىنىڭ توراعاسى ع.مولداشتىڭ بايانداماسىن تالقىلادى.
ەسەپتى كەزەڭدە ەلوردانىڭ ماڭىزدى سالالارى, اتاپ ايتقاندا, ماشينا جاساۋ ونەركاسىبىنىڭ دامۋى 21 ملرد تەڭگەدەن 62 ملرد تەڭگەگە, مەتاللۋرگيا سالاسى 92 ملرد تەڭگەگە, مەتالدى ەمەس مينەرالدىق ونىمدەر كولەمى 70 ملرد تەڭگەگە دەيىن ارتقان.
«استانا يننوۆەيشن» اق بازاسىندا يننوۆاتسيانى دامىتۋ شەڭبەرىندە استانا قالاسىن الەمنىڭ 50 اقىلدى قالالارى قاتارىنا ەنگىزۋ تۇرعىسىندا بىرقاتار شارالار جۇزەگە اسىرىلۋدا. قازىرگى كۇندە الەۋمەتتىك-كولىكتىك قۇرىلىمداردى باسقارۋ جۇيەسىن اۆتوماتتاندىرۋ ەسەبىنەن استانا قالاسى 21-ءشى ورىندا تۇر. ەلوردادا شاعىن جانە ورتا بيزنەس كورسەتكىشتەرى ەكى ەسەگە ارتتى. حالىقتىڭ الپىس پايىزدان استامى جەكە كاسىپكەرلىكپەن اينالىسادى. كاسىپكەرلىكتى دامىتۋ مەن قولداۋدىڭ «جول كارتاسى – 2020» باعدارلاماسى بويىنشا 84,7 ملرد تەڭگە قۇرايتىن 480 جوبا قارجىلاندىرىلعان. وتكەن جىلدىڭ وزىندە جاستاردى كاسىپكەرلىككە تارتۋ ماقساتىندا «اstana –ZhasStarT» باعدارلاماسى ىسكە قوسىلىپ, 177,8 ملن تەڭگە قۇرايتىن 11 جوبا ماقۇلداندى.
بەس جىلدىڭ كولەمىندە ەكونوميكاعا 3,2 تريلليون تەڭگە ينۆەستيتسيا قۇيىلعان. بۇل – 1997 جىلدان بەرى تارتىلعان بارلىق كاپيتالدىڭ تەڭ جارتىسى. جىل سايىن كاپيتال سالىمدارى 1,5 ەسەگە ارتىپ وتىردى. مەملەكەتتىك بيۋدجەت شىعىندارى 59 پايىزدان 30 پايىزعا دەيىن قىسقاردى.
ەكونوميكانىڭ جالپى قۇلدىراۋى كەزىندە اكىمدىك بىرنەشە ەكونوميكالىق كورسەتكىشتەر بويىنشا وسىمدەرگە قول جەتكىزۋدى قامتاماسىز ەتتى. وسى باعدارلامانى جۇزەگە اسىرۋ ەلورداعا ايماقتار بويىنشا جەتەكشى ورىنعا شىعۋعا مۇمكىندىك بەردى.
ايگۇل ۋايسوۆا
