Aldan SMAIYL, QR Parlament Mäjılısınıŋ deputaty: AITSAŊ RENJİDI, AITPASAŊ, IŞIŊE SYIMAIDY
Bılseŋız kerek, İtaliianyŋ ataqty kompozitory Djuzeppe Verdidıŋ Attila jaiynda jazǧan operasy, HVI ǧasyrdyŋ belgılı fransuz dramaturgı Per Korneldıŋ äigılı «Attila» dramasy bar. Mūny nege aityp otyrmyn? Osy aptadaǧy Ükımet saǧatynda Syrtqy ıster ministrı Erjan Qazyhanovtyŋ aldynda mynadai mäsele köterdım: Osy «Attila» şyǧarmasyn elge äkelıp, nege teatr sahnalarynda qoimasqa? Qaşanǧy Şekspirdı, Chehovty qaitalai beremız? Tarihymyzǧa qatysy bar dünie.
Şyntuaityna kelgende, būl Mädeniet ministrlıgınıŋ ainalysatyn şaruasy. Bıraq, būl äŋgımenı talai jerde köterdım, olardan qairan bolmady.
Bır kezderı djinsy şalbar kiiu sūmdyq sänge ainalyp edı ǧoi. Senıŋ şalbaryŋ odan on ese artyq bolsa da, djinsy kiiuıŋ kerek. Sol sekıldı däl qazır bızdıŋ teatr sahnalarynda şeteldık qoiylymdar sahnalansa, bıttı mädeniettıŋ biıgın baǧyndyrumen teŋ sanalady. Şetelden 200 myŋ dollar tölep, rejisser şaqyrtyp «Karmendı» qoiady. Kelısemın, mūnyŋ klassikalyq dünie ekenı ras. Bıraq, Keŋes odaǧynan berı qarai myŋ san ret qoiylyp keledı. Qazırgı jastarǧa qajetı qanşa? «Karmendı» körgenı dūrys pa, tarihymyzǧa qatysy bar Edıl qaǧannyŋ ömırımen tanysqany jön be? Mysaly, Sankt-Peterburgtıŋ Mariia teatry «Attilany» ekı jyldan berı sahnasynan tüsırmei keledı.
Elımızde 52 teatr bar. Olardyŋ repertuarlarynda ne bar, ne joq – bärı Mädeniet ministrlıgınıŋ enşısındegı şarua. Bıraq, men de öz betımşe qam-qareketımdı jasaiyn dep şeştım. Korneldıŋ sol dramasynyŋ orysşa nūsqasyn Reseidıŋ federaldy kıtaphanasynan taptym. Elektrondy nūsqasyn alu üşın 26 myŋ rubl kerek eken. Qaltamnan aqşa şyǧaryp satyp almaqşymyn. Qazaqşaǧa audaryp şyqsam, daiyn dünienı sahnalaityn bır teatr tabylar.
Aitpaqşy, osy otyrysta Cyrtqy ıster ministrlıgınen syrtta jatqan ruhani qūndylyqtarymyzdy, arheologiialyq mūralarymyzdy qaitaru ısın syrtqy saiasattyŋ bır baǧytyna ainaldyruyn ötınıp sūradym. Qozy Körpeş-Baian sūludyŋ ziratyna qoiylǧan tas müsınder qazır Germaniianyŋ Drezden qalasynda tūr. Miunhende de talai qūndylyqtarymyz jatyr. Bıraq, ministr mūndai jädıgerlerdıŋ tek köşırmesın ǧana alu mümkın degendei äŋgıme aitty. Endı Reseige qaraŋyz, özge elderdegı nebır keremet dünielerın qaitaryp alyp jatyr.
Demek, saiasat dūrys jürgızılse, mümkın emes närse joq.
Taǧy bır alǧa tartqan mäselem, qazaq tılın syrtqy saiasattyŋ tılıne ainaldyru kerektıgı jönınde boldy. Ökınıştısı, būǧan da qanaǧattanarlyq jauap ala almadym. Ministr bızde ıs qaǧazy jüz paiyz qazaq tılınde jürgızıledı deumen şekteldı.
Aptanyŋ este qalǧan eleulı oqiǧasy deisıŋder, esımde qalǧany osy, aitsaŋ, özıŋe renjitın, aitpasaŋ, ışıŋe syimaityn osyndai ūsynys-pıkırlerım eken.
