Qazaqstan Respublikasy Jer resurstaryn basqaru agenttıgınıŋ Astana qalasy boiynşa aumaqtyq jer inspeksiiasynyŋ 2012 jylǧy atqarylǧan jūmystarynyŋ qorytyndysy boiynşa aqparat
Memleket basşysynyŋ jer mäselelerıne erekşe män berıp jäne soǧan bailanysty memlekettık organdarǧa bırtalai tapsyrmalar jüktelgenı belgılı.
Osyǧan orai, bügıngı taŋda İnspeksiia tarapynan jasalyp jatqan jūmystar Elbasynyŋ 2011 jylǧy 17 säuırde QR Ükımetınıŋ keŋeitılgen otyrysynda auyl şaruaşylyǧy jerlerın tügendeu, 2012 jylǧy 27 qaŋtardaǧy QR Ükımetınıŋ keŋeitılgen otyrysynda tūrǧyn üi jerlerıne tügendeu jasau jäne 2012 jylǧy 11 säuırde Astana qalasyn odan ärı ornyqty damytu jönındegı keŋeste jäne qala maŋyndaǧy jerlerge qatysty berılgen tapsyrmalaryn oryndau şeŋberınde jalǧastyrylyp keledı.
Osy baǧytta, İnspeksiia tarapynan Memleket basşysynyŋ tapsyrmalaryn oryndau maqsatynda tiıstı jūmystar atqaryldy.
Atap aitqanda:
Auyl şaruaşylyǧy jerlerın tügendeu jūmystary boiynşa
İnspeksiia jergılıktı atqaruşy organǧa paidalanylmaityn jer uchaskelerın sottan tys ädısımen bırjaqty tärtıppen jalǧa beru şartyn būzu jolymen qaitaru şaralaryn qoldanuǧa baqylaudy küşeituge, sondai-aq, olardy iesız mülık retınde esepke alu jūmystaryn jedeldetuge hattar joldady.
Nätijesınde, tiıstı şaralar qoldanylyp, paidalanylmaityn jer uchaskelerın qaitaru men olardy iesız mülık retınde esepke alu jūmysy jedeldetıldı.
2011 jylǧy 27 mausymdaǧy Astana qalasy Äkımınıŋ № 97-29-ö ökımı negızınde auylşaruaşylyǧy maqsatyndaǧy jerlerdı tekserıs jürgızu üşın Jūmys toby qūryldy.
2011 jyly jūmys toby auylşaruaşylyǧy jerlerın tekseru nätijesı boiynşa audany 18,4 myŋ ga. paidalanylmaityn 231 jer uchaskelerı anyqtaldy. Onyŋ ışınde:
- Audany 11,7 myŋ.ga jerde ornalasqan 105 jer uchaskesı boiynşa Astana qalasy boiynşa jer qatynastary basqarmasy qūzyretı şeŋberınde iesız mülık retınde esepke alu jäne kelısım-şarttardy būzu arqyly jūmystardy atqaruda.
- Audany 6,7 myŋ.ga jerde ornalasqan 126 jer uchaskesı boiynşa Astana qalasy boiynşa aumaqtyq jer İnspeksiiasy jeke menşık qūqyǧyndaǧy auylşaruaşylyq jerlerge tiıstı şaralar qoldandy.
İnspeksiia audany 4,7 myŋ.ga jerde ornalasqan 94 jer uchaskelerı boiynşa onyŋ ışınde 60 jer uchaskesı boiynşa äkımşılık şara qoldanylyp tiıstı nūsqamalar berıldı.
Qazırgı uaqytta 60 jer uchaskesı boiynşa baqylau tekserıs jūmystary jürgızılıp aiaqtaluda. Qorytyndysy boiynşa paidalanbaityn jer uchaskelerı boiynşa sot organdaryna şaǧym aryzdar arqyly memleket menşıgıne qaitarylady.
Jeke tūrǧyn üi qūrylysy üşın berılgen jer uchaskelerıne tügendeu jūmystarynyŋ nätijelerı
Jeke tūrǧyn üi qūrylysyna tügendeu jūmystaryn belgılengen uaqytta jasau üşın, tiıstı ıs-şaralar josparlary bekıtılıp jauapty tūlǧalar belgılendı.
Jeke tūrǧyn üi qūrylysy üşın berılgen jer uchaskelerıne tügendeu nätijelerınde anyqtalǧan zaŋ būzuşylyqtar boiynşa şaralar qabyldandy.
Tügendeumen qamtylǧan 29,4 myŋ jer uchaskelerdıŋ audany 42,0 gektardy qūraityn. Jūmys toby 405 jer uchaskelerı boiynşa materialdardy İnspeksiiaǧa şara qoldanu üşın joldanǧan, olardyŋ ışınde:
– audany 1,3 ga öz betımen basyp alynǧan 25 jer uchaskelerı boiynşa 2,6 mln. teŋge kölemınde aiyppūl salynyp, ūiǧarymdar berıldı;
– audany 2 ga astam 80 uchaskeler boiynşa jerdy nysanaly maqsatyna sai emes paidalanu faktılerı anyqtaldy, olar boiynşa 984 myŋ. teŋge kölemınde aiyppūl salynyp, ūiǧarymdar berıldı.
– 177 uchaske boiynşa QR Jer kodeksınıŋ 94 babynyŋ talaby boiynşa jazbaşa türde eskertuler berıldı, iaǧni olarǧa 2013 jyly baqylau tekserısı jürgızıledı.
– 131 jer uchaskesı boiynşajer zaŋnamasynyŋ būzuşylyǧy anyqtalmady(2011-2012 jylǧy azamattyq- qūqyqtyq kelısım şart, iaǧni jer uchaskelerın paidalanu merzımnıŋ aiaqtalmauy, jer uchaskelerın maqsatsyz paidalanu faktılerınıŋ bolmauy, sonymen qatar tūrǧyn üi jerlerı qorynan kommersiialyq obektılerge şyǧarylyp säikes qūjattary bar).
Qazırgı uaqytta anyqtalǧan būzuşylyqtardy joiu üşın baqylautekserıster jürgızılude.
Jer telımderın zaŋsyz basyp alu faktılerı boiynşa jūmystarǧa baqylau
Astana qalasy boiynşa jer zaŋnamasyn būzudaǧy basty jäne kökeikestı zaŋ būzuşylyq, ol jer telımderın öz erkımen zaŋsyz basyp alu faktılerı bolyp tabylady.
Aǧymdaǧy jyly, jer telımderın öz erkımen zaŋsyz basyp aludyŋ 264 faktısı anyqtaldy, (barlyǧy 200 subekt).
Memleket qūzyryndaǧy jer telımderın öz erkımen zaŋsyz basyp alu faktılerı boiynşa barlyǧy 28 mln.teŋge kölemınde aiyppūl salyndy, ol barlyq salynǧan aiyppūldardyŋ 92 paiyzyn qūraidy.
Atalǧan faktıler boiynşa, jerlerdı bosatu jönınde tiıstı nūsqamalar berıldı.
Astana qalasyndaǧy jer telımderın öz erkımen zaŋsyz basyp alu faktılerı, negızınenjer telımderınıŋ uaqytşa paidalanuǧa berılgen merzımderı aiaqtalyp olardyŋ qaitarylmaǧandyǧynan nemese der kezınde jalǧa alu merzımın ūzartpaǧandyǧynan (atap aitqanda JTÜ – 26, bilbordtar -92, pavilon, kioskı, magazin, kafeler barlyǧy – 37, qorşaular ornatutūrǧyn üiler men sauda sattyq ǧimarattardyŋ ainalasyna (36), berılgen jer telımderınıŋ syrtynan qosymşa ǧimarattar men üilerdıŋ ırgetastaryn tūrǧyz (31), temır garajdar, vagondar, jäne konteinerler ornalastyru (3), avtotūraqtar men döŋgelek jöndeu şeberhanalary (8), sonymen qatar saiajai maqsatynda berılgen jerlerge tūrǧyn üi qūrylystaryn salu siiaqty, belgılengen tärtıpterge sai qajettı identifikasiialyq qūjarttary räsımdelmegen.
Jalǧa paidalanuǧa berılgen jer telımderın uaqytynda qaitarmaularyna bailanysty bilbordtardy zaŋsyz paidalanǧany üşın «Elorda Jarnama» JŞS – 23 nysan, «Reklam Servis» JŞS – 22 nysan, jäne «RTS Deko» JŞS – 22 nysan, atalǧan käsıporyndar äkımşılık jazaǧa tartylyp olarǧa bır zaŋdy tūlǧa retınde, belgılengen mölşerden üş ese köp aiyppūldar salyndy.
Baqylau tekserısterınıŋ qorytyndysy boiynşa Qazaqstan Respublikasy jer zaŋnamasynyŋ 164-1 babyna säikes, Astana qalasy Jer qatynastary basqarmasyna, sotqa jügınu arqyly atalǧan jer telımderın memleket qūzyryna qaityp alu 127-den astam zaŋ būzuşylyq faktılerı boiynşa äkımşılık ıster joldandy.
İnspeksiia, jer qatynastary basqarmasy, memlekettık jäne qūqyq qorǧau organdarymen, Astana qalasynyŋ üş audandyq äkımşılıkterınıŋqatysuymen jerdı öz erkımen basyp alu faktılerın boldyrmau maqsatyndajūmys toptary qūrylyp, qūrylǧan tūraqty jūmys komissiialarynyŋ qatarynda, jerdı öz erkımen basyp aludyŋ jolyn bermeu üşın ötkızıletın ıs-şaralarǧa qatysuda.
Kommersiialyq qūrylys obektılerıne arnalǧan, bıraq paidalanbai jatqan jeke menşıktegı jer uchaskelerıne baqylau jūmystary
İnspeksiia tarapynan, 2012 jylǧy 11 säuırde Astana qalasyn odan ärı ornyqty damytu jönındegı keŋeste Memleket basşysynyŋ Astana qalasynda kommersiialyq qūrylys maqsatynda jeke menşıktegı igerılmei jatqan jerlerdı memleket enşısıne qaitaru jönındegı tapsyrmalarynyŋ oryndaluyboiynşa Astana qalasynyŋ prokuraturasymen jergılıktı atqaruşy organmen bırıge tiıstı jūmystar atqaryluda.
Osyǧan orai, Astana qalasynyŋ prokuraturasynyŋ dengeiınde jūmys toby qūrylyp,käzırgı uaqytta şaralar qoldanylyp jatyr.
İnspeksiiada 199 paidalanbai jatqan jer uchaskelerıne jazbaşa türde eskertu beru jūmystary jürgızılıp jatyr (prokuraturadan -37, JQB- 162), kommersiialyq qūrylys obektılerın saluǧa arnalǧan jalpy audany 897 ga.
199 kommersiialyq qūrylys obektılerın saluǧa arnalǧan jer uchaskelerınıŋ ışınde 85 uchaskesı audany 284,7 ga jer satu jolymen ielerı özgertılgenı anyqtaldy, odan basqa 28 uchaskenıŋ igeru uaqyty ötpegen eken.
İnspeksiia atynan, QR Jer Kodeksınıŋ 94 baby boiynşa 94 uchaske boiynşa audany 491 ga jer uchaskelerıne jazbaşa eskertuler olarǧa 2013 jyly baqylau tekserısterı jürgızıledı.
Al qalǧan 78 jer uchaskelerı boiynşa eskertu beru jūmystary jürgızılıp jatyr. Iаǧni subektılerdıŋ joq boluy nemese kelmeuıne bailanysty, Astana qalasy Işkııster basqarmasyna būzuşylyqty boldyrmau üşın jer uchaskesı ielerın alyp kelu üşın ötınış hattary jıberıldı. Osy mäsele boiynşa Astana qalasy prokuraturasyna hat joldandy.
Paidalanbai nemese jer zaŋnamasyn būzyp paidalanatyn jer uchaskelerın sot organdarynymen mäjbürlı türde alu jūmystary
İnspeksiiadan audany 45 ga astam 40 jer uchaskesı boiynşa sot organdaryna paidalanbai nemese jer zaŋnamasyn būzyp paidalanyp jatqan jer uchaskelerın mäjbürlı türde alu üşın talap aryzdary joldandy (paidalanbai jatqan 4 uchaske – audany 41 ga, nysanaly maqsatyna paidalanbai jatqan 28 uchaske -4 ga
İnspeksiia jalpy aitqanda, 2012 jyldyŋ qorytyndysy boiynşa Jerdiŋ paidalanyluyna baqylau jürgızudıŋ 1500 gektar jer aumaǧynda 700 zaŋ būzuşylyq faktılerı anyqtaldy, osyǧan orai 25-eskertu berılıp, 430 zaŋ būzuşylyq ıs-äreket jasaǧan jauapty tūlǧalarǧa 30 mln. teŋge kölemınde aiyp-pūl salyndy. Salynǧan aiyp-pūldyŋ 25 mln.teŋgesı teŋgesı öz-erkımen öndırılıp alynyp, 5 mln.teŋgesı mäjbürlep öndıru üşın sot oryndauşylaryna joldandy.
Negızınde Astana qalasy boiynşa aumaqtyq jer inspeksiiasynyŋ qūzyretıne jerdıŋ paidalanyluy men qorǧaluyn memlekettık baqylaudy jüzege asyru jatady.
Qazaqstan Respublikasy Jer resurstaryn basqaru Agenttıgınıŋ 2011-2015 jyldardaǧy Strategiialyq josparynda qoiylǧan tapsyrmalardy oryndau aiasynda, İnspeksiia tarapynan anyqtalǧan būzuşylyqtar men aiyppūldardyŋ öndırıluıne tūraqty negızde baqylau jürgızıledı.
Qazırgı uaqytta, jer zaŋnamalarynyŋ būzyluşylyǧyn joiu mäseleleri boiynşa berılgen nūsqamalar men anyqtalǧan zaŋ būzuşylyq faktılerı, İnspeksiia tarapynan baqylauda tūr.
Bas josparǧa säikes Astana qalasynyŋ aumaǧy jäne bolaşaqta qalai keŋıltılmek
Astana qalasynyŋ 2011 jylǧy jer balansynyŋ esebı boiynşa Astana qalasynyŋ aumaǧy (kölemı) 72,2 myŋ.ga qūraidy, onyŋ ışınde:
20,1 myŋ gektary auyl şaruaşylyǧy maqsatyndaǧy jerler,
26,6 myŋ gektary eldı mekender ornalasqan jerler,
2,6 myŋ gektary önerkäsıp-öndırıs, kölık jäne qorǧanys maqsatyndaǧy jerler,
16,0 myŋ gektary orman qorynyŋ jerlerı,
4,4 myŋ gektary su qorynyŋ jerı
Astana qalasy bas josparyn 2030 jylǧa deiın tüzetu maqsatynda, Qazaqstan Respublikasy Ükımetınıŋ 2011 jylǧy 30 şıldedegı № 884 «Astana qalasynyŋ bas jospary turaly» Qazaqstan Respublikasy Ükımetınıŋ 2001 jylǧy 15 tamyzdaǧy № 1064 qaulysyna özgerıster engızu turaly» qaulysymen jobasy atalǧan joba bekıtılgen bolatyn.
Sonymen qatar Qazaqstan Respublikasy Ükımetınıŋ 2012 jylǧy 16 qaŋtardaǧy №71 qaulysymen Astana qalasynyŋ qala maŋy aimaǧynyŋ jäne qala qūrylysyn airyqşa retteu aimaǧynyŋ şekaralaryn belgılendı.
Käzırgı uaqytta qala maŋynyŋ aimaǧy 1 mln. 172 myŋ gektardy qūraidy, onyŋ ışınde Arşaly audanynda 238,7 myŋ ga, Selinograd audanynda 234 myŋ ga, Şortandy audanynda 699,9 myŋ ga.
Astana qala qūrylysyn airyqşa retteu aimaǧynyŋ şekarasynyŋ ışınde Arşaly audany boiynşa 190,7 myŋ ga, Selinograd audanynda 66,3 myŋ ga, Şortandy audanynda 491,5 myŋ gektar jerler bar.
Bügıngı taŋda Astanada qanşa adam jer telımın aluǧa kezekte tūr?
Qalanyŋ jer qatynastary basqarmasynyŋ mälımetı boiynşa, Astana aumaǧynda 2030 jylǧa deiın üi saluǧa arnalǧan 44,7 myŋ.ga jer telımın bölu josparlanǧan.
Qazırgı uaqytta onyŋ 29,4 myŋ.ga jer telımı bar. Qalǧan 15 myŋǧa juyq jer telımı 2030 jylǧa deiıngı kezeŋde bölınuı mümkın.
Üi salǧysy keletın 96 myŋnan asa adam Astanada jer telımın alu kezegınde tūr, onyŋ 1767-sı lgotnyh usloviiah– Ūly Otan soǧysynyŋ ardagerlerı men oǧan teŋestırılgender.
Astana äkımdıgı memleket uäde etken 10 sotyq (myŋ şarşy metr) jer 2013 jyly da berılmeitının habarlady.
Astanada jerge degen sūranys qalanyŋ jer qorynyŋ mümkındıgınen alty-jetı ese köp. Astana qalasy boiynşa jer qatynastary basqarmasy mamandarynyŋ aituynşa, biylǧy jyldyŋ on aiynda eşkımge jer berılmegen. Negızgı sebep – qajettı injenerlık-kommunikasiialyq jelınıŋ joqtyǧy.
Jer telımın beru räsımınde qandai da bır qiyndyqtar bar?
Keiıngı kezde osy töŋırektegı sūranys qala mümkındıgınen 6-7 ese artyp ketıp otyr. Mūnyŋ bärı «ıs jüzınde respublikadaǧy kämelet jasyna tolǧandardyŋ barlyǧy elordadan jer aluǧa qūqyly» degen ūǧymǧa bailanysty bolyp otyr.
«Jeke tūrǧyn üi qūrylysyn saluǧa jer telımderın bölu – bügın taŋdaǧy kürmeuı qiyn eŋ ötkır mäselelerdıŋ bırı. Osy baǧytta bızdıŋ tūrǧyndarǧa naqty, dūrys aqparat jetpei jatady. Eŋ bastysy, qūzırettı organdar bekıtken jer telımderın berudıŋ qataŋ tärtıbı bar. Ekınşıden, ereje, tärtıp bolǧanymen, berıletın bos jer telımı joq».
Jer telımderınıŋ berılmeuınıŋ taǧy bır sebebı bar.
«Jūrt qala aumaǧy körşı oblystyŋ Astana ırgesındegı jerlerı esebınen keŋeitılgenın jaqsy bıledı. Sondyqtan jauapkerşılıgı şekteulı serıktestıkter men aksionerlık qoǧamdardyŋ būrynǧy ielerınıŋ jerlerın üi salatyn jeke menşık ielerıne alyp beruge qala äkımdıgınıŋ qūqy joq. Onyŋ üstıne respublika astanasy retınde Astana qalalyq infraqūrylymdy damytuy tiıs. Qanşa tyrysqanmen, Qazaqstannyŋ bükıl azamattaryna qala ışınen jer böle almaidy».
Jerdı paidalanu men qorǧauǧa memlekettık baqylau jūmysynyŋ tiımdılıgı köp jaǧdaida jergılıktı atqaruşy organdarmen özara ıs-qimylǧa täueldı.
Paidalanylmaityn jäne tiımsız paidalanylatyn jerler, sondai-aq memlekettık jerlerdıŋ zaŋsyz basyp alu bailanysty tiıstı şara qoldanumen anyqtauda özara ıs-qimyldy küşeitu maqsatynda İnspeksiiamen jer qatynastary basqarmasymen yntymaqtastyq Memorandumy j8zege asyryluda.
İnspeksiia Qazaqstan Respublikasy jer zaŋnamasynyŋ, onyŋ ışınde jer uchaskesıne memlekettık jäne jeke menşık qūqyqtarynyŋ būzyluy mäselesı boiynşa, memlekettık qyzmet turaly jäne sybailas-jemqorlyqpen küresu zaŋnamasynyŋ būzylu faktılerı anyqtalǧan jaǧdaida jeke jäne zaŋdy tūlǧalardy telefondarmen: (7172) 32-10-05, 32-35-38 nemese meken-jaimen: Astana q. Jeltoqsan k, № 25 ǧimarat, 202 kabinetke habarlasuǧa bolady.
Jerdı paidalanu men qorǧau jönındegı bas memlekettık inspektor
Astana qalasy boiynşa aumaqtyq Jer inspeksiiasy bastyǧynyŋ m.a
S. Jaubasov
