ايشا بەستاەۆا, استانا قالاسىنداعى «دەمەۋ» وتباسى وقۋ-تاجىريبەلىك مەديتسينالىق كومەك كورسەتۋ ورتالىعى باس دارىگەرىنىڭ ورىنباسارى:
– سالەمەتسىزدەر مە؟! ەسىمىم – اسىلبەك. بىلەيىن دەگەنىم, باسقا ەمحانالاردان سىزدەردىڭ ورتالىقتارىڭىزدىڭ باستى ايىرماشىلىعى نەدە؟
– ورتالىعىمىزدا باسقا ەمحانالارداعىداي نەفرولوگ, ۋرولوگ, گينەكولوگ جانە باسقا دا ماماندار جوق. ءبىزدە تەك وتباسىلىق ءدارىگەرلەر ءجانە مەيىربيكەلەر عانا قابىلداۋ جۇرگىزەدى. ولار ءبىرنەشە باعىتتا جۇمىس ىستەيدى, سوندىقتان دا ءبىزدىڭ ماماندار وتباسىنىڭ بارلىق ءمۇشەلەرىن تۇگەل تەكسەرەدى. ياعني, ءبىزدەگى وتباسىلىق نەمەسە جالپى تاجىريبەلى ءدارىگەرلەر بالالاردى دا, ەرەسەك ادامداردى دا, ياعني, وتباسى مۇشەلەرىن تەگىس قارايدى. بۇل وتباسى مۇشەلەرىنە دە, دارىگەرگە دە وتە ىڭعايلى. ءويتكەنى, باسقا ەمحانالاردا بالالاردى پەدياتر, ۇلكەندەردى تەراپەۆت قاراسا, جالپى تاجىريبەلى دارىگەر وتباسىنا بارعان كەزدە ولاردىڭ بارلىعىنا بىردەي مەديتسينالىق كومەك كورسەتەدى. وسى ارقىلى ءبىز وتباسى مۇشەلەرىنىڭ تۇرمىس جاعدايىن, الەۋمەتتىك احۋالىن ءبىلىپ قانا قويماي, ولارعا پسيحولوگيالىق, الەۋمەتتىك كومەك كورسەتۋ ءۇشىن نەنى باسىمدىققا الۋ كەرەكتىگىن, جالپى اۋرۋدىڭ قالاي قاراي بەت الىپ بارا جاتقانىن قاداعالاپ, باقىلاپ وتىرامىز. ءبىزدىڭ ورتالىقتا باسقا ەمحانالارداعى سياقتى تۇرعىندارعا العاشقى مەديتسينالىق كومەكتىڭ بارلىعى كورسەتىلەدى.
– ايشا قاراباتىرقىزى, سوندا وسى وتباسىلىق دارىگەر نەمەسە قازىر ايتىلىپ ءجۇرگەندەي جالپى ءتاجىريبەلى ءدارىگەر دەگەن كىم؟
– وتباسىلىق دارىگەر نەمەسە جالپى ءتاجىريبەلى دارىگەر – بۇل دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنىڭ العاشقى باسپالداعىنداعى مامان, ول ادام دەرتىن كەشەندى قاراپ, تەرەڭدە جاتقان سەبەبىن تۇسىنۋگە تىرىسادى, ياعني, وتباسىلىق ءدارىگەر وتباسىلىق ەرەكشەلىكتەردى, تۇقىم قۋالاۋ فاكتورىن, تەگىن, الەۋمەتتىك جاعدايىن زەردەلەيدى جانە بالالار مەن ەرەسەكتەردى بايقاۋ بويىنشا كلينيكالىق بىلىمگە يە.
– مەن ءبىرىنشى توپتاعى مۇگەدەكپىن. ءسىزدىڭ ورتالىق ارقىلى نەۆروپاتولوگقا قالاي قارالا الامىن؟
– وتباسى دارىگەرى ءسىزدى ۇيدە قارايدى, قاجەت بولعان جاعدايدا ۇيگە نەۆروپاتولوگتى شاقىرتىپ الۋىڭىزعا بولادى. ول ءۇشىن قالامىزداعى №8 ەمحاناعا سەيسەنبى كۇندەرى حابارلاسۋىڭىز قاجەت.
– «دەمەۋ» وتباسىلىق دەنساۋلىق ورتالىعىندا قانداي الەۋمەتتىك قىزمەتتەر كورسەتىلەدى؟
– قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ 2008 جىلعى «ارنايى الەۋمەتتىك قىزمەتتەر تۋرالى» زاڭىنىڭ نەگىزىندە جانە نورماتيۆتىك قۇجاتتار تۇرعىسىنان ءبىزدىڭ ورتالىقتا تۇرعىندارعا كەلەسى قىزمەتتەر كورسەتىلەدى: الەۋمەتتى ماڭىزدى اۋرۋلار قاتەرىنىڭ ءجۇرىس-تۇرىس فاكتورلارى ماسەلەسى بويىنشا جەكە كەڭەس بەرۋ, ياعني پروفيلاكتيكالىق ارالاسۋ, اڭگىمە نەمەسە ۇسىنىمدار, دەنساۋلىق مەكتەپتەرى, پاتسيەنت ءومىرىنىڭ الەۋمەتتىك ءار الۋان قىرلارى بويىنشا پسيحوالەۋمەتتىك كەڭەستەر, مىنەز-قۇلىق جەلىسىن وزگەرتۋ بويىنشا تۇزەتۋ جانە ت.ب. سونداي-اق, ورتالىعىمىزدا دەنساۋلىق مەكتەپتەرى بار. وندا ءبىزدىڭ ماماندار ءارتۇرلى توپتار بويىنشا ترەنينگتەر ۇيىمداستىرىپ وتىرادى. ءتىپتى, ءبىزدىڭ ورتالىقتا قاجەت بولعان جاعدايلاردا كەيبىر اۋرۋلاردىڭ ۇيىنە بارىپ, ولاردىڭ تۇرمىسىمەن, الەۋمەتتىك جاعدايلارىمەن تانىسۋدىڭ مۇمكىندىكتەرى قاراستىرىلعان.
– الەۋمەتتىك قىزمەتتەردى الۋ ءۇشىن ورتالىققا اپتانىڭ قاي كۇندەرى جانە ساعات نەشەدە بارعانىمىز ءجون؟
– كۇن سايىن تاڭەرتەڭگى ساعات 9-دان كەشكى 18.00 ارالىعىنا دەيىن تۇرعىندارعا الەۋمەتتىك قىزمەت كورسەتەمىز. ال, كۇندىزگى ساعات 14.00 مەن 15.00 ارالىعىندا تۇسكى ءۇزىلىس. دەنساۋلىق مەكتەپتەرى كەستە بويىنشا كۇن سايىن قىزمەت ەتەدى.
– اۋرۋىما بايلانىستى مەنىڭ اۋرۋحاناعا جاتىپ ەمدەلۋىم قاجەت ەدى, ءبىراق ەمدەۋشى دارىگەرىم كوپتەگەن اناليزدەردى تاپسىرۋىم كەرەكتىگىن ايتىپ, جولداما جازىپ بەردى. ەڭ قيىنى, ولاردى باسقا ەمحانادا ءوتۋىم كەرەك. وسى اناليزدەردى ءسىزدىڭ ەمحانانىڭ وزىندە تاپسىرۋىما بولماي ما؟
– دەنساۋلىق مينيسترلىگىنىڭ №162 بۇيرىعى بويىنشا ءاربىر دارىگەر ناۋقاستى اۋرۋحاناعا جاتقىزار الدىندا ناقتاما جانە ەمدەۋ حاتتاماسىنا بايلانىستى كەرەكتى تەكسەرىستەردى وتكىزۋى ءتيىس. ونسىز اۋرۋحاناعا جاتقىزىلمايدى. ويتكەنى, سىرقات ادام وندا تەك ەمدەلۋ ءۇشىن جاتقىزىلادى.
– قايىرلى كۇن, ايشا قاراباتىرقىزى! ايتىڭىزشى, سىزدەردە مەيىربيكەلەر دارىگەرمەن نەگە قاتار وتىرمايدى؟
– ءبىزدىڭ «دەمەۋ» مەديتسينالىق كومەك كورسەتۋ ورتالىعىمىزدا مەديتسينالىق بيكەلەر ءوز بەتىمەن قابىلداۋ جۇرگىزەدى, ياعني, جەكە ناۋقاستىڭ ءارى حالىقتىڭ دەنساۋلىعىنا بايلانىستى كوپتەگەن ماسەلەلەردى مەيىربيكە ءوز بەتىمەن شەشە الادى. بۇل دارىگەر مەن پاتسيەنتتىڭ ۋاقىتىن ۇنەمدەيدى, وتباسىلىق دارىگەر قابىلداۋىنىڭ قۇپيالىلىعى ساقتالادى. كاسىبي جاعىنان مەيىربيكەلەردىڭ تالداۋ جانە كلينيكالىق ويلاۋ قابىلەتتەرى داميدى. شەتەلدە مەيىربيكە – دەربەس ماماندىق جانە ولار جەكە قابىلداۋ جۇرگىزەدى.
– اتى-ءجونىم – ساعدات قارابالاەۆا. ءسىزدەردىڭ مەكەمەلەرىڭىزدە پروفيلاكتيكالىق ەكپە جاسالا ما؟
– ءيا, ءبىزدىڭ ورتالىقتا پروفيلاكتيكالىق ەكپەلەر اپتاسىنا بەس كۇن جاسالادى.
– سوندا قاي كۇندەرى كەلۋىمىزگە بولادى؟
– دۇيسەنبى كۇنى – بتسج, سەيسەنبى, ءسارسەنبى, بەيسەنبى كۇندەرى – بارلىق پروفيلاكتيكالىق ەكپەلەر جاسالادى. ال, مانتۋ سىناماسىن جاساتۋ ءۇشىن جۇما كۇنى كەلگەنىڭىز ءجون.
– ايشا قاراباتىرقىزى, ءبىز استاناعا جۋىردا باسقا قالادان كوشىپ كەلىپ ەدىك. ايتىڭىزشى, ءسىزدىڭ ورتالىقتا كىشكەنتاي بالالارعا تەگىن ءدارى-دارمەكتەر بەرىلە مە ؟
– جاقسى, ولاي بولسا, الدىمەن ءسىز ەمحاناعا كەلىپ, بالالارىڭىزدى ەسەپكە تۇرعىزۋىڭىز كەرەك. قازاقستان رەسپۋبليكاسى دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ 04.11.2011 جىلعى №786 بۇيرىعى بويىنشا 5 جاسقا دەيىنگى, ال ديسپانسەرلىك ەسەپتە تۇرعان 18 جاسقا دەيىنگى بالالارعا ءدارى-دارمەكتەر تەگىن بەرىلەدى.
– سالەمەتسىز بە! مەن – جەتكىنشەكتىڭ اناسىمىن. ۇلىم 14 جاستا. سوڭعى كەزدە ول دورەكىلىك كورسەتىپ, مەنىڭ ەسكەرتپەلەرىمە قۇلاق اسپايدى, مىنەز-قۇلقىنداعى وزگەرىستەردى بايقادىم. دەر كەزىندە ارەكەت ەتپەسەم, كەش قالام با دەپ الاڭدايمىن. ءسىزدىڭ ورتالىقتا پسيحولوگ كەڭەسىن الۋىما بولا ما؟
– ارينە, ءبىزدىڭ ورتالىعىمىزدا پسيحولوگيالىق قىزمەت بار. سىزگە سول قىزمەتتىڭ ماماندارى قاجەتتى كومەك كورسەتە الادى. ەگەر ءسىز ءبىزدىڭ ورتالىعىمىزدا تىركەلگەن بولساڭىز, تەلەفون ارقىلى قابىلداۋعا جازىلىپ, پسيحولوگ ماماننىڭ كەڭەسىن تەگىن الا الاسىز. ول ءۇشىن 27-45-15 تەلەفونىنا حابارلاسىپ, ماماننىڭ قابىلداۋىنا جازىلاسىز. ال, ەگەر ءبىزدىڭ ورتالىققا تىركەلمەگەن بولساڭىز, سىزگە تەك اقىلى نەگىزدە عانا قىزمەت كورسەتىلەدى.
– اقىلى جانە تەگىن پسيحولوگيالىق قىزمەتتەر تۋرالى تولىعىراق ايتىپ بەرەسىز بە؟
– ارينە. جوعارىدا ايتقانىمداي, ورتالىعىمىزدا تىركەۋدە تۇرعان جانە جاسى 24-كە تولماعاندارعا بىزدە جەكە جانە توپتىق كومەكتىڭ بارلىق ءتۇرى تەگىن كورسەتىلەدى. قالعان تۇرعىندارعا قىزمەتتەر اقىلى ءتۇردە ۇسىنىلادى. سونداي-اق, ءبىزدىڭ ورتالىقتا «ەر مەن ايەل», «بالا تاربيەلەۋ. قالاي؟», «وزىڭە-ءوزىڭ سەنىمدى بولىپ, ماقساتتارىڭا جەتۋ جولى» سياقتى كوپتەگەن اقىلى پسيحولوگيالىق ترەنينگتەر وتكىزىلىپ تۇرادى. جالپى, جەتكىنشەكتەر 13 جاسىنان باستاپ وزدىگىنەن پسيحولوگقا جۇگىنە الادى. تەك 10-عا تولماعان بالالارعا اتا-انا رۇقساتىنسىز پسيحولوگ كەڭەس بەرە المايدى.
گۇلبارشىن وكەشقىزى
