Qazaqstanda 40 myŋ adam elektrondyq tırkeu arqyly qaitys bolǧannan keiın donor boluǧa tırkelgenmen, sonyŋ 15 paiyzy ǧana būǧan naqty kelısken. Jalpy mäiıttıŋ aǧzasyn alu turaly zaŋnyŋ qoldau tabuy qazırgı taŋda qoǧamda türlı pıkır tudyruda. Osy demalys aldynda elımızde bır azamattyŋ bas miy ölımıne bailanysty onyŋ tuystary mäiıttık donorlyqqa rūqsat berıp, Astana transplantologtary sonyŋ arqasynda 3 nauqastyŋ ömırın aman alyp qaldy.
Ūlttyq ǧylymi onkologiia ortalyǧy men Astana qalasynyŋ Kardiohirurgiia ortalyǧynyŋ transplantologtary, kardiohirurgtary, anesteziologtary men meiırgerlerınen qūralǧan joǧary bılıktı därıgerler toby sanaviasiia borty arqyly Pavlodar oblysyna bardy. Bas mi auruynan köz jūmǧan marqūmnyŋ tuystary onyŋ mäiıttık donor boluyna kelısım bergen. Sonyŋ arqasynda eldıŋ är tükpırınen kelgen üş pasientke elordalyq transplantologtar bır aǧza donorynyŋ ekı büiregı men jüregın auystyryp saldy.
Osy aralyqta Astana qalasynda kütu paraǧynda tūrǧan, baǧdarlama arqyly ırıktelgen resipientter qosymşa taldau tapsyru üşın şaqyryldy. Medisinalyq zerttep-qarau jūmystarynan soŋ jäne komissiianyŋ şeşımı boiynşa 26 jastaǧy resipient anyqtaldy. Ol büirektıŋ V terminaldy satysy diagnozymen 6 jyl boiy gemodializde bolǧan. Astana qalasyndaǧy Ūlttyq ǧylymi onkologiia ortalyǧynda därıgerler eresek pasientke kadaverlık büirektı transplanttau otasyn sättı jürgızdı. Resipient palataǧa auystyryldy, bügınde onyŋ jaǧdaiy jaqsy. Büirek tolyq jūmys ıstep tūr. Ekınşı büirek Astanadaǧy Ana men bala ortalyǧynda balaǧa salyndy. Üşınşı aǧza – jürektı transplanttau Kardiohirurgiia ortalyǧynda jürgızıldı.
– Bızdıŋ ortalyqta jyl basynan bastap 11 nauryzǧa deiın 16 büirek transplantasiiasy jasaldy. Sonyŋ ışınde 4-euı mäiıttık donordan alynsa, 12-sı – tuystyq büirek transplantasiiasy. Odan bölek, 1 mäiıttık jäne 1 tuystyq bauyr transplantasiiasyn jasadyq. Al 6 nauryzda Pavlodar oblystyq kardiohirurgiia ortalyǧynda bas mi ölımı tırkelgen donor anyqtaldy, onyŋ tuysqandary aǧza aluǧa rūqsat berdı. Transplantasiia üilestıru ortalyǧy jäne sanaviasiiamen bırlese otyryp, bır brigada sol jaqqa ūşyp baryp, ol jaqta aǧza alu otasyn jasady. Ekınşı brigada bızdıŋ Astanadaǧy ortalyqta mūqtaj nauqastardy tolyq tekseruden ötkızıp, otaǧa daiyndady. Jalpy otalar sättı öttı, bügınde aǧza salynǧan nauqastardyŋ jaǧdaiy jaqsy, – deidı Astana transplantasiialau ortalyǧy aǧza transplanttau sektorynyŋ meŋgeruşısı, därıger onkolog, urolog, hirurg Mels Asyqbaev.
Elımızde bügınde aǧzasyn auystyruǧa bolady degen 4 myŋǧa juyq adam bar. Mūqtaj jandardyŋ ışınde 70 paiyzy büirekke zäru. Negızınde, 1 mäiıt 5 adamnyŋ ömırın qūtqarady. Eger qaitys bolǧan adamnyŋ aǧzalaryna zaqym kelmese, onda onyŋ jüregı, ökpesı, büiregı, bauyry, tıptı közınıŋ möldır qabyǧy alynady. Zaŋ boiynşa köp elde därıgerler rūqsatsyz jaramdy aǧzany ala beredı. Alaida qaitys bolǧan adamdardyŋ barlyǧy donor bola almaidy. Tırı kezınde sozylmaly auruy bolǧan adamnyŋ aǧzasy jaramsyz keledı. Adam ölgennen keiın jürekke 2 saǧat ışınde, bauyr men büirekke 12 saǧat ışınde transplantasiia jasau kerek. Mysaly, qaitys bolǧan adam aǧzasy 10 adamǧa jarauy mümkın. Mūndaida donor ornalasqan qalaǧa jaqyn adam şaqyrylyp, ota jasalady. Ota neǧūrlym tez ärı sättı jasalsa, aǧzanyŋ jūmys ısteu funksiiasy jaqsyraq bolady.
