2017 jyldyŋ 1 qaŋtarynan bastap el tūrǧyndary tapqan tabysynyŋ belgılı bır bölıgın mındettı äleumettık medisinalyq saqtandyru (MÄMS) qoryna audarudy bastaidy. Mamandardyŋ aituynşa, atalmyş jüie elımızde kezeŋ-kezeŋmen ıske asyrylady.
«Germaniialyq saqtandyru jüiesı negızınde daiyndalǧan būl qūjat Memleket basşysynyŋ tapsyrmasymen äzırlendı. Iаǧni, bes institusionaldyq reformaǧa säikes qolǧa alynǧan «100 naqty qadam» Ūlt jospary aiasynda qolǧa alynyp otyr. Jobanyŋ basty maqsaty – 2050 jylǧa deiın damyǧan 30 eldıŋ qataryna kırıp, halyq densaulyǧyn jaqsartu. Jūmys beruşıler keler jyldan bastap är qyzmetkerınıŋ ai saiynǧy kırısınıŋ 2 paiyzyn qorǧa audarady. Onyŋ kölemı jyl saiyn bır paiyzǧa artyp, 2020 jyly 5 paiyz bolady. Al qyzmetkerler tek 2019 jyldan bastap qana kırısınıŋ bır paiyzyn, 2020 jyly 2 paiyzyn qorǧa audarady. Özın-özı jūmyspen qamtyǧan azamattardyŋ jarna kölemı 2017 jyly – 2, 2018 jyly – 3, 2019 jyly – 5, 2020 jyldan bastap 7 paiyzǧa jetıp baryp tūraqtaidy. Joba kommersiialyq maqsatty közdemeidı ärı tolyqtai memleket baqylauynda bolady» deidı Densaulyq saqtau jäne äleumettık damu ministrı Tamara Düisenova.
Jaŋa jüie üş paketten tūrady. Onyŋ alǧaşqysy boiynşa jarna audarǧandarǧa memleket tarapynan medisinalyq kömek tegın körsetılmek. Al ekınşısı jüiege qatysuşy azamattarǧa jinalǧan qarjynyŋ esebınen kömek berıledı. Soŋǧysy boiynşa medisinalyq saqtandyru jüiesıne azamattar qalauyna qarai müşe bola alady. Sondai-aq, 15 türlı kategoriiaǧa jatatyn halyqtyŋ äljuaz tobyna memlekettıŋ özı tölem jasaidy.
Būl jarnalar nätijesınde otandastarymyzǧa medisinalyq qyzmettıŋ ekı paketı ūsynylmaq. Alǧaşqysyna jedel-järdem, sanitarlyq aviasiia, äleumettık maŋyzdy aurular, ekpe jäne şūǧyl jaǧdailarda körsetıletın qyzmetter kıredı. Al kelesı paket boiynşa stasionarlyq em, reabilitasiia, emdık şaralar jäne joǧarǧy tehnologiialyq kömekter qarastyrylady.
Degenmen būl jüie Qazaqstan azamattarynyŋ eŋbekaqysyna qosymşa auyrtpalyq jüktemeidı. Qorǧa bölınetın jarnalar halyqtyŋ tabys salyǧy esebınen tölenedı. Mäselen, 100 myŋ teŋge jalaqy alatyn qyzmetkerdıŋ 10 myŋ teŋgesı, iaǧni 10 paiyzy tabys salyǧyna ūstalsa, endı ol üşın tek 8 myŋ alynady. Al qalǧan 2 myŋ teŋge mındettı saqtandyru qoryna audarylatyn bolady.
Eskeretın taǧy bır jait, azamat qaitys bolsa, jinalǧan jarnalar tuystaryna berılmeidı. Al şetelge köşetınder üşın saqtandyru jinaǧy sol eldıŋ qoryna audarylady. Alaida, mūnyŋ barlyǧy tūrǧyndardyŋ taŋdauyndaǧy eldermen jasalatyn kelısımge bailanysty bolmaq.
Jalpy elımız boiynşa medisinalyq kömek körsetu maqsatynda jyl saiyn 700 mlrd teŋge jūmsalady eken. Al eger mındettı äleumettık medisinalyq saqtandyru jüiesı ıske qosylsa, būl qarjynyŋ kölemı kemınde taǧy 350 mlrd teŋgege artpaq. Iаǧni, medisinalyq qyzmet sapasy men jūmsalatyn qarjy kölemı artady degen söz. «Keler jyldan bastap engızıletın jaŋa jüienıŋ tiımdı tūstary jeterlık. Eŋ bastysy, medisinalyq qyzmet sapasy artyp, halyqtyŋ densaulyǧy jaqsarady. Qorǧa jūmysşylar ǧana emes, jūmys beruşıler, sonymen qatar, el ükımetı bırlese qarjy audaryp otyrady. Alaida būl mındetterden äleumettık qorǧalmaǧan älsız toptar bosatylady. Qor qūryltaişysy memleket bolǧandyqtan, jūmsalǧan är tiynnyŋ esebı jasalady. Sondai-aq, jedel järdem qyzmetı, sanitarlyq aviasiia, ekpe egu tärızdı qyzmetter būrynǧyşa Ükımet tarapynan qarjylandyrylatyn bolady» deidı Ūlttyq ǧylymi medisinalyq ortalyǧy basqarmasynyŋ basşysy Abai Baigenjin.
Bürkıt NŪRASYL
