قايسىبىر ەل بولماسىن ونىڭ الەۋمەتتىك – ەكونوميكالىق دەڭگەيىنىڭ ءوسۋى ۇتىرلى ۇيىمداستىرىلعان جۇمىستىڭ ناتيجەسىندە جۇزەگە اسادى. باسقانى بىلاي قويعاندا, ەلىمىز يندۋستريالاندىرۋ باعدارلاماسىن قولعا العالى ەكى جارىم جىل ءوتىپتى. سونىڭ نەگىزىندە جالپى قۇنى 1,8 تريلليون تەڭگە بولاتىن 443 جوبا ءىسكە قوسىلىپ, 90 مىڭنان استام جاڭا جۇمىس ورنى اشىلعان. حيميا سالاسىنداعى ءوندىرىس اياسى ءۇش ەسەگە ۇلعايىپ, تاۋ-كەن مەتاللۋرگيا سەكتورىنداعى ءوسىم 49 پايىزدى قۇراعان.
ەلىمىز جوسپارلاعان 2020 جىلعا دەيىنگى دامۋ ستراتەگيامىزدىڭ ءبىرىنشى تارماعى وسى يندۋستريالاندىرۋ باعدارلاماسىمەن شەكتەسەدى. بۇل تاقىرىپقا قاتىستى «قازمەدياورتالىق» تەلە-راديو كەشەنىندە ءوتكىزىلگەن جيىن بارىسىندا پرەزيدەنت: «قازىرگى الەمدە رەيندۋستريالاندىرۋ ءۇردىسى بايقالادى. ەۋروپا ەلدەرى ءوزىندىك يندۋستريالىق بازا قالىپتاستىرۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن جەتە ءتۇسىنەدى. وسىلاردى ەسكەرسەك, ءبۇگىنگى شاقتا ءۇشىنشى جاھاندىق يندۋستريالىق رەۆوليۋتسيانى كىم جۇزەگە اسىرسا, سول جەڭىسكە جەتەدى» دەپ اتاپ وتكەن-ءدى.
قازىردەن ۇنەمدەۋدىڭ نەگىزگى مەحانيزمىن ءىس جۇزىندە ءساتتى ورايلاستىرساق, دىتتەگەن ماقساتىمىزعا قول جەتكىزەمىز. ويتكەنى, كۇن باتارەياسى مەن جەل ستانسالارىن ىسكە قوسۋدىڭ وزەكتىلىگى العى كەزەككە شىعىپ وتىر. ەنەرگيا قۋاتىن ىسىراپ قىلماۋدىڭ وسىنداي توتە جولى ءبىزدىڭ تابىسىمىزدى ەسەلەي تۇسەتىنى داۋسىز. ال جاڭاشىل باستامالاردى ۋاقىت وزدىرماي, كادەگە جاراتۋ ەل ءمۇمكىندىگىن كورسەتىپ قانا قويمايدى, ينۆەستورلاردىڭ قىزىعۋشىلىعىن تۋعىزىپ, قاراجات ماسەلەسىن رەتتەۋگە جول اشادى.
مەملەكەت باسشىسى شەتەلدەرگە جاساعان رەسمي ساپارى بارىسىندا, سول ەلدىڭ باسشىلارىمەن ىنتىماقتاستىق, ينۆەستيتسيا تۋرالى كەلىسسوزدەر جۇرگىزىپ, ەلىمىزدىڭ الەۋمەتتىك – ەكونوميكالىق احۋالى تۋرالى حاباردار ەتتى. سونىڭ نەگىزىندە ماڭىزدى قۇجاتتارعا قول قويىلىپ, باستاۋ العان جۇمىس ناتيجە بەرۋدە. جاھاندىق دەڭگەيدى قامتىعان داعدارىستىڭ الدىن الۋدى دا ورايلاستىرىپ, ۇكىمەت پەن ۇلتتىق بانكىگە ناقتى تاپسىرمالار جۇكتەدى.
پرەزيدەنت جوعارىدا اتالعان جيىندا ورتالىق مەملەكەتتىك ورگاندار, اكىمدىكتەر, مەملەكەتتىك حولدينگتەر مەن دامۋ ينستيۋتتارىنا تومەندەگىشە جۇمىس ىستەۋ قاجەتتىگىن ەسكەرتتى. ءبىرىنشى: ىسكە قوسىلعان جوبالاردى جۇكتەمەلەرمەن قامتاماسىز ەتۋ. ەكىنشى: وبلىستار مەن اۋداندار اراسىنداعى دامۋدىڭ اركەلكىلىگىن ءتومەندەتە وتىرىپ, وڭىرلەر ەكونوميكاسىنىڭ رەزەرۆتەرىن بارىنشا ءتيىمدى پايدالانۋ. ءۇشىنشى: وڭىرلەر ەكونوميكاسىنداعى شاعىن جانە ورتا كاسىپكەرلىكتىڭ ۇلەسىن ارتتىرۋ كەرەك. بۇگىنگى كۇنى كەز كەلگەن دامىعان ەكونوميكانىڭ نەگىزىن شاعىن جانە ورتا بيزنەس قۇرايدى. بىراق ءبىزدىڭ كوپتەگەن كاسىپكەرلەرىمىز قاجەت ەتۋشىلەردىڭ 2 پايىزىن نەمەسە 25 مىڭ ادام عانا جۇمىسقا ورنالاستىرعان. ءتورتىنشى: قازاقستاندىق ۇلەستى ەداۋىر ارتتىرا وتىرىپ, وتاندىق تاۋار وندىرۋشىلەردى ناقتى قولداۋدى قامتاماسىز ەتۋ قاجەت. وسىنداي جۇمىستار سارالانىپ, الداعى مەرزىمنىڭ جوسپارى بايىپتالدى. بۇل جەردە «بيزنەستىڭ جول كارتاسى – 2020» باعدارلاماسىنىڭ اتقاراتىن ءرولى ەرەكشە. بيىلعى جىلدىڭ وزىندە استانا قالاسى اكىمدىگىنىڭ ۇيلەستىرۋ كەڭەسى بىرنەشە جوبانىڭ تۇساۋىن كەسىپ, بانك تاراپىنان نەسيەلەۋگە كەلىسىمىن بەردى. ول جوبالاردىڭ ىشىندە قالا تىرشىلىگىنە ءنار بەرەتىن ماڭىزدى نىساندار بار. وتاندىق ءونىمدى نارىققا كەڭىنەن ەنگىزۋ ماقساتىمەن جيھاز بۇيىمدارىن وزىمىزدەن دايىنداۋعا قول جەتكىزىلدى. اسفالت توسەمىن ساپالى تەحنولوگيامەن وندەۋ ءىسى جولعا قويىلدى.
ادام دەنساۋلىعىنا زيان كەلمەيتىن شامدار دا بولاشاقتا ساۋدا تورىنەن ورىن الادى.
ەلباسى اتاپ وتكەندەي, يندۋستريالاندىرۋ كارتاسىنىڭ ءمارتەبەسىن جوعارى دەڭگەيگە كوتەرۋ قاجەت. جاسىراتىنى جوق, يندۋستريالاندىرۋعا قاتىستى جوبالاردىڭ بارىسىن كاسىپكەرلەر ءوز دارەجەسىندە بىلە بەرمەيدى. وسىعان وراي «اتامەكەن» وداعى بۇل ماسەلەنى مۇقيات زەردەلەۋى ءتيىس. مەملەكەت باسشىسى بولاشاعى زور يدەيالاردى كوپتەپ قولدانىسقا ەنگىزۋ قاجەتتەگىن دە قاپەرگە سالدى. ال ازىرگە ىسكە قوسىلعان نىسانداردىڭ ەلىمىز ءۇشىن ماڭىزى وتە زور. ول بۇكىل وڭىرلەردە جۇزەگە اسىرىلۋدا. ماسەلەن, جامبىل وبلىسىندا «قازفوسفات» كومپانياسى چەحيالىق «Fosfa» كومپانياسىمەن بىرىگىپ, ناتري گەكسامەتافوسفاتىن جانە تاماق فوسفاتىنىڭ ءوندىرىسىن يگەرۋدى باستاپ كەتتى. وقىرماندارعا ءتۇسىنىكتى بولۋى ءۇشىن ناتري گەكسامەتافوسفاتىنا سيپاتتاما بەرە كەتەيىك: ول سۋدى جۇمسارتۋشى رەتىندە كوممۋنالدىق, تۇرمىستىق قىزمەتتەرگە پايدالانىلادى. نەگىزىنەن, بۇل وڭىردە وننان استام حيميا ءونىمىن ءوندىرۋ جوسپارلانعان. اتاپ وتەرلىك كەلەسى جاعىمدى جاڭالىق, 2014 جىلعا قاراي يمپورتتى ءدارى-دارمەككە تاۋەلدىلىك ەلۋ پايىزعا تومەندەتىلمەك. جىلىنا وتىز مىڭ توننا پوليەتيلەندى قۇبىر شىعاراتىن ستەپنوگورداعى زاۋىتتىڭ دا ورنى ەرەكشە. ال بيىل ەكىباستۇز ماەس-1 ستانساسىندا 500 مەگاۆاتتىق №8 ەنەرگوبلوك ىسكە قوسىلدى. مۇندا يندۋستريالاندىرۋ باعدارلاماسىنا وراي ەڭ وزىق جابدىقتار ورناتىلعان. ياعني, جاڭا ەلەكتر-سۇزگى زياندى زاتتاردىڭ 99,6 پايىزىن ۇستاپ قالادى ەكەن.
پاۆلودار وبلىسىنداعى بوزشاكول كەن بايىتۋ كومبيناتى 2014 جىلى ىسكە قوسىلادى. وسى جوبانى ىسكە اسىرۋ ءۇشىن شامامەن 1,8 ميلليارد دوللار جۇمسالادى. قىرىق جىلعا پايدالانۋعا جوسپارلانعان بۇل كەن ورنىندا جىلىنا ورتا ەسەپپەن 75 مىڭ توننا مىس وندىرىلمەك. وسىنداي جارقىن جوبالار ەلىمىزدىڭ الەۋەتى مەن ەكونوميكاسىنا سەرپىن بەرىپ, وزگە ەلدەرمەن تەڭەسەتىن جاعدايعا جەتكىزەدى.
جالپى, يندۋستريالاندىرۋ ءىسىن ءوركەندەتۋگە نەگىز قالايتىن جولداردىڭ ماڭىزى قاي كەزەڭدە ءوزىنىڭ ومىرشەڭدىگىن جويعان ەمەس. سونىڭ ءبىرى – قوستانايداعى اسفالت جاساۋعا ارنالعان قوندىرعىلار زاۋىتى. وندا جىلىنا 80 اسفالت ارالاستىرۋشى قوندىرعى ازىرلەنىپ, تۇتىنۋشىعا جىبەرىلەدى. بۇل ءبىزدىڭ ەلىمىز ءۇشىن ورنى دا, ءجونى دە بولەك جاڭا ءوندىرىس.
تاۋەلسىز ەلىمىز تاريحىندا بۇرىن-سوڭدى بولماعان ەكونوميكالىق ءوسىم جاڭا وندىرىستەردىڭ ىسكە قوسىلۋى ارقىلى جۇزەگە اسىرىلىپ جاتقانى ايان. مىسالعا, 2012 جىلدىڭ قاڭتار-ناۋرىزىندا ىشكى جالپى ءونىم 5,6 پايىزعا وسكەن. ينفلياتسيا قاڭتار-ماۋسىمدا 2,7 پايىزدى قۇراپتى. ال ول بىلتىر 5,1 پايىز بولعان. مۇنداي وڭ وزگەرىستەردى سانامالاپ كەلتىرۋگە بولادى. ونىڭ ءبارى جۇيەلى جوسپارمەن, ىلكىمدى قيمىلمەن اتقارىلعانى داۋ تۋعىزباسا كەرەك. ەندەشە, وسى ىستەردىڭ باستاماشىسى بولعان ەلباسىنىڭ ەسىمىن ءبىز ءاردايىم ماقتان تۇتامىز.
ءامىرحان الماعانبەتوۆ
