Astana qalasynda inkliuzivtı bılım beru sapasyn jaqsartu, erekşe bılım berudı qajet etetın balalardy qalypty balalarmen bırge oqytu mäselesı kün tärtıbınen tüsken emes. Taiauda bılım beru mekemelerınde erekşe bılım beru qajettılıkterı bar balalardyŋ bılım alu bölıgınde inkliuzivtı bılım berudı ıske asyru mäselelerı boiynşa bılım beru mekemelerınıŋ basşylaryna arnalǧan qalalyq oqytu seminary ötkızıldı.
Seminardy Astana qalasy äkımdıgınıŋ Ädıstemelık ortalyǧy men Jūmabek Täşenev atyndaǧy №10 mektep-gimnaziiasy ūiymdastyrdy. Taqyryby «Älemdı aşamyz. İnkliuzivtı bılım: teŋ qūqyly tūlǧa, şynaiy qarym-qatynas, mümkındıkter mekenı» dep ataldy.
Bügıngı taŋda inkliuzivtı bılım beru – būl jalpy bılım berudıŋ tranformasiiasy. Mūnda bala mekteptıŋ qajettılıkterıne emes, mektep balanyŋ qajettılıkterıne beiımdeluı kerek. Sondyqtan erekşe bılım berudı qajet etetın balalardy psihologiialyq-pedagogikalyq süiemeldeusız jäne olardyŋ bılım alu qajettılıkterın baǧalausyz inkliuzivtı bılım beru turaly aituǧa bolmaidy.
Seminardyŋ Astanada memleket jäne qoǧam qairatkerı Jūmabek Täşenev atyndaǧy № 10 mektep-gimnaziiasynda ötuı de – zaŋdylyq. Būl mektep elordadaǧy mümkındıgı şekteulı balalar – köru qabıletı būzylǧan balalar bılım alyp, tärbielenetın bırden-bır bılım ordasy. Közı körmese de kökıregı oiau, qabılettı balalarǧa baǧyt-baǧdar berıp, bılımın jetıldırıp jatqan mektep pedagogtarynyŋ būl saladaǧy täjıribesı mol.
–Uaiymdaitynym, osy balalar mektep bıtırgesın ülken ömırge qalai beiımdeler eken, keiın bır käsıptı meŋgerıp, jaqsy maman iesı bolsa eken dep alaŋdaimyn, bolaşaqta kolledjderde olarǧa arnalǧan mamandyqtar aşsa, – deidı mektep direktory B.Şärıpbekūly. Bız qala boiynşa osyndai mümkındıgı şekteulı balalarǧa bılım beretın bolǧandyqtan, qajettı logoped, defektolog, tiflopedagog mamandar jetıspei jatady. Sabaqtan tys uaqytta äleumettık tūrmystyq baǧdarlau, emdık dene şynyqtyru, mimika, tıl damytu, keŋıstıktı baǧdarlau qosymşa pänderı jürgızıledı, iaǧni balalardyŋ bolaşaqta eresek ömırde özıne tamaq jasap, ömırge qajettı üi qyzmetterın, şarualaryn üirenuge beiımdeuge tyrysamyz. 8-synyptaǧy köru qabıletterı būzylǧan (zaǧip) Aituar Dias pen İztileuov İnsar atty oquşylarymyz biylǧy oqu jylynan bastap qalypty jaǧdaida oqityn synypta oqyp, bılım aluda. Sabaq ülgerımı, yntasy öte jaqsy, özınıŋ zamandas qūrbylarynan qalyspai jaqsy sabaq oqyp jür. Soǧan quanamyn! Köru qabıletı būzylǧan synyptarda oqityn balalarymyz oquşylary arasynda ötkızılgen Şoudaun, Golbol, Parakarateden paralimpiada jarystaryna qatysyp, jüldelı oryndarǧa ie bolyp jür. Jantöre Möldır, Mustafin Abylai, Hijniak Elizaveta halyqaralyq, respublikalyq öner jarystaryna qatysyp, türlı baiqaulardyŋ jeŋımpazdary atandy. Endıgı oiym – bılım sapasyn jaqsartu maqsatynda, qazır tyǧyz ornalasqan synyptardaǧy balalardy azaitu üşın mümkındıgı şekteulı balalardy tek bastauyşta bızdıŋ mektep bazasynda oqytyp, sosyn olardy öz tūrǧylyqty jerı boiynşa mektepterde oqytu maqsatynda mektebımızde biylǧy oqu jylynda köru qabıletı būzylǧan balalardy oqytatyn arnaiy synyptarda sabaq beretın mamandardy daiarlaityn Resurstyq ortalyq aşyldy. Arnaiy pänderdı jürgızetın pedagogtar tapşylyǧyn azaitsaq degen tılek bar, – deidı mektep direktory Baqytjan Orynbaev.
Erekşe bılım beru qajettılıkterı bar balalardy oqytu men tärbieleu mäselelerınde olardyŋ jeke mümkındıkterı men erekşelıkterın eskere otyryp, bılım beru ūiymy basşylarynyŋ käsıbi qūzyrettılıgın arttyrudy maqsat etken seminarda mındetter aiqyndalyp, bolaşaq atqarylar jūmystar saralandy. Onyŋ ışınde bılım beru mekemelerınde inkliuzivtı bılım berudı ıske asyru şarttaryn qamtamasyz etu mäselelerın talqylau, inkliuzivtı bılım beru mäselelerı boiynşa bazalyq bılım beru mekemelerınıŋ jelılık özara ıs-qimyl täjıribesımen bölısu, bılım beru mekemelerınde köru qabıletı būzylǧan balalardy bırlesıp oqytu men tärbieleudı ūiymdastyrudyŋ praktikalyq täjıribesın talqylau söz boldy.
Talqylanǧan
mäseleler:
• Köru qabıletı būzylǧan balalardyŋ jalpy bılım beru mekemelerınde bılım aluy bölıgınde olardyŋ jeke jäne beiımdelu baǧdarlamalaryn ıske asyru jönındegı bılım beru mekemelerınıŋ qyzmetın ūiymdastyrudy normativtık jäne qūqyqtyq qamtamasyz etu
• Köru qabıletı būzylǧan oquşylarmen psihologiialyq-pedagogikalyq süiemeldeudı jüzege asyru
• Bılım beru mekemelerınde bılım alu bölıgınde köru qabıletı būzylǧan balalardyŋ jeke jäne beiımdelu baǧdarlamasyn ıske asyru üşın arnaiy jaǧdailar jasau.
Elordada ötken seminarǧa bılım beru ūiymdarynyŋ basşylary, direktorlardyŋ oqu-tärbie jäne tüzetu jūmystary jönındegı orynbasarlary, psihologiialyq qyzmetterdıŋ basşylary, inkliuzivtı bılım beru jönındegı üilestıruşıler, äleumettık pedagogter, pedagog-psihologtar, defektolog mūǧalımder qatysty.
Seminardyŋ teoriialyq bölıgınde «Köru qabıletı būzylǧan balalardy mektepke engızu ürdısın süiemeldeu», «Köru qabıletı būzylǧan balalardy jalpy bılım beretın mektepke engızu ürdısındegı resurstyq ortalyqtyŋ rölı», «Jalpy bılım beretın mekemede inkliuzivtı bılım berudı qalyptastyru men damytudyŋ äleumettık-bılım beru şarttary», «İnkliuzivtı praktikany ıske asyratyn bılım beru mekemesınde oqu-tärbie prosesın ūiymdastyrudyŋ erekşelıkterı» sekıldı osy salanyŋ özektı mäselelerı talqylandy.
Seminardyŋ praktikalyq bölıgınde oquşylardyŋ jūmystarynyŋ körmesı ūiymdastyrylyp, köru qabıletı būzylǧan balalarmen şeberlık synyptary ötkızıldı, onda qatysuşylar pıkır almasyp, ädettegı bılım beru mekemelerınde köru qabıletı būzylǧan balalardyŋ jeke jäne beiımdelu bılım beru baǧdarlamasyn ıske asyruǧa bailanysty özektı mäselelerdı talqylady.
Öitkenı erekşe qajettılıkterı bar balalar öz qūrby-qūrdastarymen teŋ deŋgeide bılım aluǧa qūqyly. Är balaǧa qoǧamǧa paida keltıruge jäne onyŋ tolyqqandy müşesı boluyna mümkındık beru inkliuzivtı bılım berudıŋ negızgı maqsaty ekendıgı dausyz.
