Doŋyz jyly nesımen este qaldy? 2019 jyldyŋ eŋ aituly oqiǧasy – el astanasy atauynyŋ Nūr-Sūltan bolyp özgeruı. Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaev Parlament palatalarynyŋ bırlesken otyrysynda elordamyzdyŋ atauyn Nūr-Sūltan dep özgertuge ūsynys jasady. Sol künı Parlament bas qalanyŋ atauyn özgertu turaly zaŋdy ekı oqylymda maqūldady. Būǧan deiın 6-şaqyrylymdaǧy Astana qalalyq mäslihatynyŋ deputattary 46-kezekten tys qūryltai ötkızıp, ūsynysty bırauyzdan maqūldady. 23 nauryzda Prezidenttıŋ «Qazaqstan Respublikasynyŋ astanasy – Astana qalasyn Qazaqstan Respublikasynyŋ astanasy – Nūr-Sūltan dep qaita atau» turaly Jarlyǧy şyqty. Būl – tarihta qalatyn kün.
Nūr-Sūltan – älem nazarynda
16-17 mamyr künderı elordada «Yntalandyruşy ösım: adamdar, qalalar, ekonomikalar» degen taqyryppen ötken XII Astana ekonomikalyq forumynda älemdık ekonomika men saiasattyŋ, zamanaui innovasiialar men investisiialardyŋ eŋ tüitkıldı mäselelerı talqylandy. Būl basqosuǧa älemdegı 74 memleketten 5,5 myŋǧa juyq delegat qatysty. 30 eldıŋ jurnalisterı forumnan aqparat taratty. Ekı künde ūzyn-yrǧasy 50-den asa sessiia men ıs-şara öttı. Būl – Astana ekonomikalyq forumynyŋ tarihyndaǧy rekordtyq körsetkış.
29 mamyrda Täuelsızdık saraiynda Euraziialyq ekonomikalyq odaqtyŋ joǧary organy – Joǧary euraziialyq ekonomikalyq keŋestıŋ mäjılısı ötıp, 5 memleket basşylarynyŋ ūiǧarymymen Elbasy Nūrsūltan Nazarbaevqa
EEO-ny qūruǧa qosqan tarihi ülesı üşın JEEK-tıŋ qūrmettı töraǧasy ataǧy berıldı. 4 şıldede Astana halyqaralyq qarjy ortalyǧynda (AHQO – AIFC) biyl ekınşı ret ötkızılgen Astana Finance Days qarjylyq konferensiiasynda öŋırlık jäne jahandyq qarjy naryqtaryndaǧy eŋ özektı mäseleler aşyq talqylandy. Astana Finance Days älemdık deŋgeidegı saiasatkerlerge, qarjy sarapşylaryna, biznestıŋ, memlekettık qūrylymdardyŋ jäne
ǧylymi qauymdastyqtyŋ ökılderıne esıgın aiqara aşty. Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaev aǧylşyn qūqyǧy boiynşa jūmys ısteitın AHQO-nyŋ soty men Halyqaralyq arbitrajdyq ortalyqty resmi türde aşty. Prezident ǧimarattardyŋ aşyluy elımızdegı ekonomikalyq jäne qarjylyq reformalardyŋ bır bölıgı bolyp tabylatynyn atap öttı.
14 şıldede bas qalada triatlonnan IRONMAN 70.3 ASTANA halyqaralyq turnirı jalauyn jelbırettı. Älemdegı 50 elden 1400-den asa adam qatysqan şarany Ükımet basşysy Asqar Mamin men elorda äkımı Altai Kölgınov aşty. Qala basşysynyŋ özı 21 şaqyrym qaşyqtyqqa jügırıp, nūrsūltandyqtarǧa būqaralyq sportty nasihattauǧa keremet ülgı boldy. Sondai-aq biyl bas qalada hokkeiden, grepplingten, kiokuşinkai karateden, para pauerlifting, grek-rim, erkın jäne äielder küresınen älem chempionattary öttı. Europa ligasynyŋ toptyq kezeŋı şeŋberınde «Astana» – «Manchester Iýnaited» komandalary arasyndaǧy oiynǧa 2 myŋnan asa şeteldık janküier jinaldy. Būqaralyq-sporttyq şaralarǧa 15 myŋ şetel turisı tartylyp, qala biudjetıne 1,9 mlrd teŋge tıkelei tabys tüsıptı.
9-12 qazanda elordada Bükılälemdık turizm ūiymynyŋ (UNWTO) qala turizmı jönındegı VIII jahandyq sammitı öttı. Osy jiynda qala äkımı Altai Kölgınov söz söilep, şeteldık meimandarǧa turizmdı damytudyŋ üş baǧyty, «aqyldy» qala jobasy turaly äŋgımeledı. Nūr-Sūltan äkımdıgı men BŪŪ-nyŋ UNWTO turistık ūiymy ūiymdastyrǧan jahandyq deŋgeidegı forumǧa 80 memleketten 1600 delegat keldı. Sammit aiasynda elordaǧa at basyn būrǧan Ankara, İslamabad, Tallin, Ūlan-Batyr, Taşkent, Samarqand, Qazannyŋ merlerımen ekıjaqty yntymaqtastyq jönındegı maŋyzdy kelısımder jasaldy.
Jaŋa äkımge jaŋa mındetter jükteldı
13 mausymda Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaev qalalyq mäslihattyŋ kezekten tys otyrysyna qatysyp, deputattarǧa Nūr-Sūltannyŋ jaŋa äkımı Altai Kölgınovtıŋ kandidaturasyn ūsyndy. Deputattar Prezidenttıŋ ūsynysyn bırauyzdan qoldady. Prezident şahar aktivımen kezdesude būrynǧy äkım Baqyt Sūltanovtyŋ atqarǧan jūmysyna joǧary baǧa berıp, jaŋa äkımnıŋ aldynda maŋyzdy mındetter qoidy. «Nūr-Sūltan qalasynyŋ äkımı bolyp Altai Kölgınov taǧaiyndaldy. Ol – ūiymdastyruşylyq qabıletı men bılıktılıgı joǧary jas maman. Batys Qazaqstan oblysynda bırneşe jyl tabysty eŋbek etıp, jergılıktı halyqtyŋ aldynda zor bedelge ie boldy. Onyŋ bılımı men täjıribesın eskere otyryp, Nūr-Sūltan qalasynyŋ äkımı qyzmetıne taǧaiyndau turaly şeşım qabyldadym» dedı Memleket basşysy.
8 qazanda Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaev elordany odan ärı damytu jönınde jiyn ötkızdı. Basqosuda elordamyzdyŋ soŋǧy jyldardaǧy jetıstıkterımen qatar, qala tırşılıgıne qatysty qordalanyp qalǧan, şūǧyl şeşudı qajet etetın özektı, ötkır mäseleler ortaǧa salyndy. Altai Kölgınov Prezidentke tör qalanyŋ äleumettık-ekonomikalyq damuy, strategiialyq jospary, tūrǧyndardy mazalaityn negızgı tüitkıldı mäseleler jönınde baiandady. Prezident qala basşysyna köptegen mäselelerdı şeşu üşın naqty tapsyrmalar berdı.
Halyq sözıne qūlaq asatyn memleket
Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaevtyŋ Ūlttyq qoǧamdyq senım keŋesınıŋ otyrysynda bergen tapsyrmasyna orai qala basşylyǧy bırneşe ömırşeŋ jobany jüzege asyrdy. Mäselen, biyl ekı audan «Aşyq äkımdık» qaǧidatyn engızdı, tört audanda «Aşyq esık künderın» ötkızdı. Būl jūmys jüielı türde jalǧasady. Tūŋǧyş ret jer komissiiasy, ülestık qūrylys boiynşa vedomstvoaralyq komissiia, biznes-jobalarǧa grant beru jönındegı komissiia jäne t. b. otyrystary onlain-tärtıppen ötkızılıp, äleumettık jelılerden tıkelei körsetıldı. Saryarqa audanynda «Aşyq biudjet» qanatqaqty jobasy ıske qosylyp, oǧan 100 mln teŋge bölındı. Tūrǧyndar öz jobalaryn ūsynyp, jüzege asyru joldaryn da özderı taŋdady. Būdan bölek, «I-Qala», «IKomek» ortalyqtary, «Astana – adaldyq alaŋy» jäne qalalyq akselerator jobalary da bilık pen būqaranyŋ arasyn jaqyndata tüstı. Qalalyq akseleratorǧa 38 belsendı tūrǧyn, 20 kompaniia men ūiym qatysty. Olar PİK, sanitarlyq tazalau jäne qoǧamdyq kölık mäselelerın talqylap qana qoimai, keibır mäselelerdı tolyqtai şeşu joldaryn tapty.
Biylǧy jyldyŋ taǧy bır jaǧymdy oqiǧasy – «Janūia» otbasy institutyn qoldau ortalyǧynyŋ aşyluy. Būl ortalyqta qazır 12 memlekettık organ 70-ten asa qyzmet türlerın halyqqa ūsynady. 14,5 myŋ sūraq boiynşa 7 myŋ adam ortalyqqa aryzdanyp, sonyŋ ışınde 11,4 myŋyna qūzyrly mekemeler keŋes bergen. Al 3 myŋnan asa adamnyŋ mäselesı sol jerde şeşılgen. Aitarlyǧy, Altai Seidırūly 4 aida 600-ge juyq adamdy qabyldady.
Özektı mäseleler şeşımın tapty
Jyl boiy tūrǧyndardyŋ köptegen tüitkıldı mäselelerı şeşıldı. Äkımdıktıŋ bastamasymen «Nūrly jer» baǧdarlamasyna özgerıs engızılıp, Ūlttyq qordan bölınetın qarajattyŋ ärtürlı baǧyttarǧa (jer uchaskesın satyp alu, üilerdı būzu, jaŋa nysan salu, aldyn ala qarjy bölu
t. b.) jūmsaluy «saqaldy» qūrylystardyŋ tamyryna «qan jügırtuge» jol aşty. Söitıp ülestık qūrylystaǧy salynyp bıtpegen üilerdıŋ sany 52-den 42-ge azaidy. 2,5 myŋ ülesker zaryǧyp kütken baspanasyna qol jetkızdı. Jyl basynan berı sättı jüzege asyrylǧan «Nūrly Ertıs» baǧdarlamasy aiasynda Nūr-Sūltannan Ekıbastūzǧa 235 otbasy (1303 adam), «Eŋbek» baǧdarlamasy arqyly Soltüstık Qazaqstan oblysyna 104 otbasy (364 adam) köşırıldı.
Tūŋǧyş Prezident künıne orai ülken ainalma avtokölık jolyn tolyqtyratyn tas jol uchaskesınıŋ 34 şaqyrymy ıske qosyldy. Joldyŋ būl bölıgı täulıgıne 15 myŋnan asa (sonyŋ 20 paiyzy – auyr jük tielgen avtokölıkter) avtokölıktı ötkızuge mümkındık beredı.
