Bügın körnektı teatr synşysy, audarmaşy, ūstaz, Qazaqstannyŋ eŋbek sıŋırgen öner qairatkerı, Memlekettık syilyqtyŋ iegerı Äşırbek Syǧaidyŋ tuǧanyna 75 jyl toldy. Osyǧan orai qazaq mädenietınıŋ, äsırese, ūlttyq teatr önerınıŋ örleuıne ölşeusız üles qosqan asyl azamattyŋ jarqyn beinesın eske aludy jön kördık.
Qazırgı Türkıstan oblysynda tuyp, Kentau qalasynan qanat qaqqan Äşırbek Törebaiūly Almaty konservatoriiasynda (qazırgı Qūrmanǧazy atyndaǧy Qazaq ūlttyq konservatoriiasy) sahna saŋlaǧy Hadişa Bökeevanyŋ synybynan därıs alyp, akter mamandyǧyn meŋgerıp şyqty. Osy oqu ornynda ūstazdyqqa qaldyryldy. Al ötken ǧasyrdyŋ jetpısınşı jyldarynyŋ ortasynan mädeniet salasynda türlı qyzmetterdı atqardy. Täuelsızdıktı alar aldynda Almaty teatr jäne kino institutynyŋ (bügıngı T.Jürgenov atyndaǧy Qazaq ūlttyq öner akademiiasy) rektory boldy. Egemendıktıŋ alǧaşqy jyldary Mädeniet ministrınıŋ bırınşı orynbasary retınde mädenietımızdıŋ damuyna ülken üles qosty.
Bıraq qai qyzmette jürse de, qalamyn qolynan tastaǧan joq. Onyŋ aiqyn dälelındei «Iŋkär şaq», «Syr sandyq», «Sahnaǧa sapar», «Jarnama aldyndaǧy oi», «Teatr taǧylymy», «Tolǧam», «Taldyqorǧan teatry», t.b. kıtaptary. Bılımın tereŋdetu maqsatynda Mäskeudegı Lunacharskii atyndaǧy teatr jäne öner institutynyŋ teatrtanu bölımınıŋ aspiranturasyn bıtırdı.
Kıtaptarynyŋ ışınde «Sahna saŋlaqtary» atty eŋbegıne erekşe toqtalaiyq. Būl kıtaby üşın teatr synşysyna Memlekettık syilyq berıldı. Onda avtor Jūmat Şanin, Qalibek Quanyşbaev, Serälı (Serke) Qojamqūlov, Qūrmanbek Jandarbekov, t.b. qazaq teatrynyŋ negızın qalaǧan tūlǧalardan bastap ūlttyq teatr önerınıŋ alpys jyldyq tarihyn qamtydy. Körnektı rejisserler men akterlerdıŋ portrettık beinesın jasady. Qazır de sahnadan tüspei jürgen Säbit Orazbaev, Güljan Äspetova, Töleubek Aralbaev sekıldı ärtısterdıŋ önerıne üŋıldı.
Ömırınıŋ soŋǧy jyldary elordadaǧy Q.Quanyşbaev atyndaǧy Qazaq memlekettık akademiialyq muzykalyq drama teatry direktorynyŋ keŋesşısı, Qazaq ūlttyq öner universitetınıŋ önertanu kafedrasynyŋ professory boldy.
Äşırbek Syǧai teatrtanu baǧytynda ǧana emes, ädebi audarma salasynda da eŋbektendı. Soŋynda özı audarǧan bırneşe pesa qaldy. Ol tärjımalaǧan orys dramaturgı Valentin Ejovtyŋ «Būlbūldar tünı» spektaklı bertınge deiın Qalleki teatrynda jürdı. Būl qoiylymdy Qazaqstannyŋ halyq ärtısı Talǧat Temenov sahnalady. Atalmyş tuyndy bırneşe teatr festivalınde top jardy. Atap aitqanda, Mäskeude ötken XIII halyqaralyq «Zolotoi vitiaz» atty teatr forumda bas jüldege ie boldy. Al lirikalyq dramada keiıpkerlerdıŋ beinesın somdaǧan jas akterler Äbılmansūr Serıkov jäne Aqmaral Tanabaeva jäne Qazaqstannyŋ halyq ärtısı Tılektes Meiramov forumnyŋ diplomanttary atandy.
2014 jyldyŋ 28 qaraşasynda ömırden ozǧan Äşırbek Törebaiūly O.İoselianidıŋ «Arbaŋ audarylǧanşa», J.Molerdıŋ «Erıksız üilenu», K.Goldonidıŋ «Külkılı oqiǧa», Ş.Rokvidıŋ «Mazasyz äjei», t.b. şyǧarmalardy da qazaqşalady.
Äşırbai Syǧaidy jūrt közınıŋ tırısınde-aq syn sardary atap kettı. Belgılı kinorejisser, Qazaqstannyŋ eŋbek sıŋırgen qairatkerı Qalila Omarov ol turaly osyndai ataumen derektı film de tüsırdı. Bes jyl būryn «Syn sardary» atty kıtap ta jaryq kördı. Jinaqty teatr synşysynyŋ jary Küläş Dulatbekqyzy qūrastyrdy. Oǧan zamandas aqyn-jazuşylardyŋ, synşylardyŋ, aǧa buyn öner ökılderınıŋ, önerdegı ını-qaryndastarynyŋ teatr synşysy turaly tolǧanystary, maqalalary men estelıkterı, öleŋderı engızılgen.
Byltyr Qaraǧandy qalasynda «Syn şyn bolsyn» atty Äşırbek Syǧai atyndaǧy I respublikalyq teatr festivalı öttı. Oǧan elımızdegı 15 teatr qatysty. Ūiymdastyruşylar būl baiqaudy tūraqty ötkızudı josparlap otyr.
Al elordada ötken jyldyŋ aiaǧynda Äşırbek Syǧaidyŋ atyna köşe berıldı. Esıl audanyndaǧy jobalyq atauy E609 köşe teatr synşysynyŋ atyn ielendı. Äşırbek Törebaiūly – Türkıstan jäne Kentau qalalarynyŋ da Qūrmettı azamaty. Tūlǧa ömırden ötkenımen, asyl beinesın jūrttyŋ jadynda qaldyru üşın tiıstı şaralar atqarylyp jatyr. Biyl da jalǧasatynyna sengımız keledı. Soŋynda talai ūrpaqqa azyq bolar eŋbekterımen qatar şäkırtterı qaldy. Äşırbek älemın äspetteu toqtamasyn.
