AQŞ äskerı Siriiadan şyǧady
AQŞ-ta el äskerın Siriia jerınen şyǧaru turaly şeşım qabyldandy.
CNN basylymy būl qaulyǧa Pentagon basşysy Djeims Mettis qol qoiǧanyn habarlady. Ötken aptada būl mäselenı AQŞ prezidentı Donald Tramp mälım etken. Ol būl äreketın Siriiadaǧy ekstremistık toptardyŋ jeŋıluımen bailanystyrdy. Alaida Mettis el prezidentınıŋ būl şeşımımen kelıspeitının aityp, otstavkaǧa kettı. Qazırgı uaqytta Siriiada şamamen 2600 amerikalyq äskeri bar.
Sūrapyl su tasqyny
İndoneziianyŋ batys aimaǧyndaǧy Zond būǧazynda su tasqyny bolyp, 334 adam qaza boldy. Jakarta Post basylymynyŋ mälımetıne säikes, 3000-nan asa adam zardap şekken.
Būdan bölek jüzdegen üi men ǧimarat qirap, jaramsyz bolyp qalǧan. Al 61 adamnyŋ ız-tüzsız joǧalyp ketkenı belgılı boldy. Sunami bolardyŋ aldynda 5 baldyq jer sılkınısı tırkelgen. Būǧan qosa öŋırdegı Anak Krakatau janartauy atqylaǧan. Bır ökınıştısı, İndoneziiada tabiǧi apattyŋ jiı bolatyndyǧyna qaramastan arnaiy eskertu qūrylǧylary ornatylmaǧan. Jaqynda su tasqyny taǧy da boluy mümkın degen boljam da bar.
Osy qaiǧyly oqiǧaǧa bailanysty Qazaqstan Prezidentı Nūrsūltan Nazarbaev İndoneziia basşysy Djoko Vidodoǧa köŋıl aitu jedelhatyn joldady.
Plastik qaldyǧynan janarmai öndıredı
Fransiialyq önertapqyş Kristofer Kost plastik qaldyqtardy janarmaiǧa ainaldyratyn apparat oilap şyǧardy.
Būl apparat qorşaǧan ortanyŋ lastanuynyŋ aldyn almaq. Ol plastik qaldyqtaryn 450 gradustyq peşte qyzdyrǧannan keiın odan şyqqan sūiyqtyqtyŋ 65 paiyzy dizeldı, 18 paiyzy benzindı, 10 paiyzy gazdy, al 7 paiyzy kömırtektı qūraidy. Önertapqyştyŋ aituynşa, bır kilogramm plastikten bır litr sūiyqtyq bölınedı eken. Aldaǧy jyly fransuz mamany saǧatyna 40 litr janarmai öndıretın maşina qūrastyrudy josparlap otyr.
Älemde jylyna 260 mln tonna plastik qaldyqtary şyǧarylady. Onyŋ 8 milliony mūhittarǧa tüsıp, suasty tırşılıgıne ziian tigızıp otyr eken.
