Meilı telearna tamaşala, meilı köşege şyq, meilı avtobusqa mın – külkıŋdı keltıretın qoiyrtpaq tıl.
İä, solai, teledidardy qostym. Baiaǧy tūtas habardy jyrym-jarym etıp bır saǧattyq serial bıtkenşe jetı ret jarnama beretın ädetıne basyp jatyr eken. Qysqa künde qyryq qaitalanyp berılıp jatatyn «Kazkom» banktıŋ jarnamasynda «ot» degen sözdı aita almai, «od basynan – od basyna» («Otbasy» degenı ǧoi) degen söilemdı estıgende otqa küigen saqau tılıŋdı ūraiyn degım keldı. Telearnalar osyndai oraşolaq tıldı jarnama beruşılerge «eŋ aldymen tılı dūrys bolsyn» dep nege talap qoimaidy eken?!
Sosyn kün saiyn ekı qaitara berıletın «Ǧaşyqtyq dertı» degen türık serialy bastaldy. Jailan deitın qyz: «Menıŋ üilengım kelmeidı!» dep baqyryp-şaqyryp taǧy bır küldırıp tastady. Dūrys qoi, qyz balany «tūrmysqa şyǧarudyŋ» ornyna «üilen» dep qysyp jürgen şeşesınde es joq. Artynşa (sol serialda) Bairam şaldyŋ «sorpaǧa qaqalyp qaldym ǧoi» dep kesek etke emes, sūiyq sorpaǧa «qaqalǧan» kemşılıgın kempırı Sūqiladan körıp közın alartty (dubliaj jasauşynyŋ da, Bairamnyŋ da jelkesınen ūrǧym keldı). Teledidarymdy ūruǧa aiadym. Synyp qalsa, qasqa kedeige oŋai ma?!
Köŋılım qalyp, «Qazaq» arnasyna auystyrdym. Tılşı Şyǧys Qazaqstannyŋ Katonqaraǧai audanyndaǧy būǧy şaruaşylyǧynan reportaj jürgızıp jatyr eken. Būl da jyrǧatpady. Bastan- aiaq būǧy şaruaşylyǧyn «maral şaruaşylyǧy» dep soqty. Tıptı «maraldyŋ ūrǧaşysy» dep qoiady. Maral dep ūrǧaşy būǧyny aitatynyn qaidan bılsın. Eneŋdı ūraiyn, mäŋgürtter dedım de, qoldy bır-aq sıltep, «Habar-24» arnasyna auystyrdym. Baiaǧy jyr bolǧan avtokölık apaty. «Jürgızuşı rulge ie bola almai, qarsy betke şyǧyp ketu saldarynan üş adam qaitys bolǧan, bır adamnyŋ «bas miy şaiqalǧan» (därıger bolsa sökpes edıŋ, telejurnalistıŋ tılı). Miy jūlyn bolyp ketken jurnaliske ne aitarsyz?!
Jaraidy, üide telearnalarǧa telmıruden özge ermegı joq qariia bırauyq avtobusqa otyrǧanym bar. «Kelesı aialdama – Süiınbai batyr köşesı» dep saŋq ettı (№320 avtobus). Aqyn babamyz batyr da bolǧan eken-au! «Estımegen elde köp» degen osy. Taǧy bır avtobusqa otyrdym. «Jolaqy töleudı ūmytpaŋyz. Aqysyz jol jüru üşın salynatyn aiyppūl kölemı – ekı ailyq eseptık körsetkış nemese 5840 teŋge». Ä-ä, aqysyz jol jüru üşın aldyn ala 5840 teŋge tölep, sosyn alaŋsyz jüre beruge bolady eken-au! Ony kım bılgen? Erte kezdıŋ bır ömırden tuǧan anekdoty esıme tüstı. Ömırınde bırınşı ret ülken qalaǧa barǧan qariia köşede kele jatyp däretke qysylypty. Taldyŋ tasasynda «kış etıp» otyrǧanda, polisiia ūstap alyp: «Aqsaqal, köşede däret syndyruǧa bolmaidy, aiyppūl töleisız. Bes som äkelıŋız» dese, qariia qaltasynan qyzyl ondyq kupiura suyryp berıptı. «Ata, artyq bes somyŋyzdy qaitaryp beretın sdacha joq, bır dükenge baraiyq» dese, qariia aitady deidı: «Qaraǧym, aqşa qaitaryp äure bolma, artyǧy sende tūra bersın. Quyǧy bos kärı adam taǧy da däret syndyramyn ǧoi» deptı. Sol siiaqty avtobustyŋ da aiyppūlyn aldyn ala tölep tastauǧa bolatyn siiaqty.
Sosyn Saraişyq köşesınıŋ «Domalaq ana» aialdamasynan tüstım. Közıme köşedegı körnektı jarnama ottai basyldy. «Jaqynda qalamyz jazira alapqa ainalady». Sūmdyq qoi! Sonda keşıkpei astanamyzdaǧy aspanmen astasqan zäulım qūrylystardyŋ bärın jermen jeksen etetın bolǧany ma?! «Qaida barsaŋ da Qorqyttyŋ körı» degendei, qaida barsaŋ qoiyrtpaq tıl..
Bodauhan TOQANŪLY, jurnalist
