«Biznestıŋ jol kartasy 2020» baǧdarlamasynyŋ biyl ekınşı kezeŋı jüzege asyrylyp jatyr. Bırınşı kezeŋı būdan alty jyl būryn bastalǧan edı.
Sodan berı de būl baǧdarlama talai jas käsıpkerdıŋ tūsauyn kestı. Jüzdegen jaŋa joba qarjylandyrylyp, jaŋa öndırıs oryndary düniege keldı. Baǧdarlama jūmys oryndaryn saqtap qaluǧa da ülken septıgın tigızude. Tek ötken jyly Astanada 700-den astam jūmys orny saqtalyp, baǧdarlama aiasynda jaŋadan 500 jūmys orny aşylǧan eken.
Qazırgı uaqytta elordada eŋbekke jaramdy halyqtyŋ 61 paiyzyn şaǧyn jäne orta biznes ökılderı jūmyspen qamtyp otyr. Jūmys ıstep jatqan adamdar sany da joǧary qarqynmen ösıp keledı. Aitalyq, bırer jyl būryn käsıpkerlık subektılerınde 153 myŋ adam jūmys ıstese, qazırgı uaqytta 287,7 myŋ adam öz näpaqasyn osy saladan tauyp otyr.
BOLAŞAQQA BAǦDAR BERGEN BAǦDARLAMA
Bügınde Astanada sabyn öndıretın jalǧyz käsıporyn bolsa, būl da osy baǧdarlama aiasynda ıske qosylǧan edı. Öitkenı onyŋ qojasy «Biznestıŋ jol kartasy – 2020» baǧdarlamasyna qatysuşy. Al taǧy bır käsıpker balalardyŋ şyǧarmaşylyq ortalyǧyn aşsa, endı bırı jol qūrylysymen ainalysatyn ırı käsıporyn qūrǧan. Soŋǧy bırer jylda baǧdarlamanyŋ şarapatyn körgen käsıpkerlerdıŋ özı bügınde ülken bır tızımge ainalǧan körınedı. Sondyqtan ony toqtausyz jalǧastyra beruge bolady. Bıraq maqsat ol emes. Bügınde osy baǧdarlamanyŋ oryndalu deŋgeiı qandai? Jyl basynan berı baǧdarlama aiasynda qanşa joba maqūldanyp, käsıpkerlerge qandai mölşerde qarjylyq qoldau körsetıldı? Jalpy baǧdarlamanyŋ tiımdı tūstary turaly ne aituǧa bolady? Būl maqalada osyǧan basa män beruge tyrystyq.
– Baǧdarlama tek qana jaŋa käsıptı bastauǧa ǧana emes, sonymen bırge qysqa kurstyq bılım berıp, jūmys tabuyna da septesedı. Bügınde myŋdaǧan astanalyq baǧdarlama boiynşa oqyp, özderıne jaŋa jūmys tauyp, bolaşaqqa degen senımı oiandy. Mäselen, Äigerım Bekmūhambet esımdı 21 jastaǧy jas qyz būdan bırer jyl būryn bolaşaǧyn qūru üşın Qostanaidan kelgen eken. Astanada «Biznestıŋ jol kartasy – 2020» baǧdarlamasy jüzege asyrylyp jatqanyn, sol baǧdarlama boiynşa tegın oqyp, şäkırtaqy aluǧa bolatynyn estıgen soŋ, arnaiy qūjattaryn tapsyrady. Sanauly uaqytta «baspa öndırısı» mamandyǧy boiynşa bılım alyp şyqqan ol bügınde osy salada tabysty eŋbek etude. Osyndai mysaldardy öte köp keltıruge bolady. Sondai-aq bızdıŋ ortalyqta biznes jospar jasauǧa, naqty bır käsıptıŋ jobasyn jasaudyŋ joldaryn sūrap bıle alady. Käsıpkerlerge qyzmet körsetu ortalyǧynda şaǧyn jäne orta biznestıŋ damuyna qoldau körsetıletın barlyq tetıkter qarastyrylǧan. Belgılı bır käsıptı bastau üşın qandai mölşerde nesie qajet, ony qaidan jäne qandai bankten nemese baǧdarlamalar arqyly alǧan tiımdı? Būl sūraqtar boiynşa da bızdegı mamandar qoldau körsetedı, – deidı «Damu» käsıpkerlıktı damytu qory» AQ Astana qalalyq aimaqtyq filialynyŋ qūzyrettılıktı arttyru jönındegı menedjerı Daniiar Torǧaev.
MAQŪLDANǦAN JOBALARDYŊ MAQSATY ZOR
Astanadaǧy şaǧyn jäne orta biznes subektılerınıŋ sany «Biznestıŋ jol kartasy 2020» baǧdarlamasy jüzege asyrylǧaly berı ekı ese ösken. Qazırgı uaqytta elordada eŋbekke jaramdy halyqtyŋ 61 paiyzyn şaǧyn jäne orta biznes ökılderı jūmyspen qamtyp otyr. Jūmys ıstep jatqan adamdar sany da joǧary qarqynmen ösıp keledı. Aitalyq, bırer jyl būryn käsıpkerlık subektılerınde 153 myŋ adam jūmys ıstese, qazırgı uaqytta 287,7 myŋ adam öz näpaqasyn osy saladan tauyp otyr. Öndırılgen önım kölemı 3215,8 mlrd teŋgege jetken. Osyny jan basyna şaǧyp eseptesek, 3727,3 myŋ teŋgeden keledı. Būl – respublikalyq ortaşa eseptık körsetkışten 4 ese joǧary. Osyndai körsetkıştıŋ arqasynda Astana bügınde aimaqtar arasynda köş bastap tūr. Būl körsetkışterdı bız, ärine, aspannan alyp otyrǧanymyz joq. Mūnyŋ bärı – Astana qalalyq Käsıpkerlık jäne önerkäsıp basqarmasynyŋ jyldyq, toqsandyq eseptık mälımetterınde keltırılgen derekter.
– Jyl basynan berı «Biznestıŋ jol kartasy – 2020» baǧdarlamasy boiynşa elordada 61 joba maqūldanǧan bolatyn. Sonyŋ ışınde lizingtık kompaniialardyŋ bank nesielerı paiyzdyq mölşerlemelerın subsidiialau boiynşa 55 joba maqūldanǧan. Onyŋ jalpy kölemı 11,8 mlrd teŋgenı qūraidy. Sonyŋ ışınde 22 joba nesielerdı ışınara kepıldendıru baǧytyndaǧy qoldauǧa ie boldy. Būl – 902,1 mln teŋgenı qūraityn qarjy. Sondai-aq jäne bır joba öndırıstık industrialdyq infraqūrylym jürgızudı közdeidı. Būǧan 233,4 mln teŋge qaralǧan, – deidı jyl basynan atqarylǧan jūmystar jönınde Astana qalasy Käsıpkerlık jäne önerkäsıp basqarmasy «Biznestıŋ jol kartasy – 2020» baǧdarlamasyn jüzege asyru bölımınıŋ bas mamany Ainūr Batyrqyzy.
Atalmyş bölım ūsynǧan mälımetterge qaraǧanda, baǧdarlamany jüzege asyru qolǧa alynǧan uaqyttan berı eseptegende bügınge deiın 542 joba maqūldanǧan. Būl jobalardyŋ jalpy qūny 96,4 mlrd teŋgege teŋ. Mūnyŋ ışınde paiyzdyq mölşerlemelerdı subsidiialau boiynşa 486 jobaǧa qol qoiylǧan. Onyŋ jalpy qūny 93 392,4 mln teŋgege şyǧady. Al nesielerge kepıldık beru boiynşa 110 joba räsımdelgen eken. Iаǧni, bes milliard teŋgege juyq qarjy baǧdarlama negızınde nesielerdı kepıldendıruge qyzmet etken. Baǧdarlama qolǧa alynǧan uaqyttan berı öndırıstık infraqūrylym aiasynda elektrmen jabdyqtau salasynda, jol jöndeude, kärız jüielerın qalpyna keltıru baǧytynda 36 joba qoldauǧa ie bolypty. Jyl basynan berı granttyq qoldau aiasynda 20 joba tabysty jüzege asyryla bastaǧan. Ol jobalardyŋ jalpy qūny 60 mln teŋgege jeteqabyl. Būiyrtsa, jyl aiaǧyna deiın taǧy bırneşe joba maqūldanbaq.
TÖRTINŞI BAǦYT TİIMDI
Tılge tiek bolyp otyrǧan baǧdarlamanyŋ «Käsıpkerlık äleuettı küşeitu» dep atalatyn törtınşı baǧyty bar. Osy baǧyt käsıpkerlıkke oqytyp şyǧaruda auqymdy mındetterdı oryndap keledı. Biylǧy jyldyŋ basyna deiın Astanada törtınşı baǧyt boiynşa bılım alǧandar sany bes myŋnan asyp jyǧylady. Sonyŋ ışınde «Biznes keŋesşı», «Iskerlık bailanystar»,
«Nazarbaev universitetınde top-menedjmenttıkke oqytu» jobalary negızınde bılım alǧandar köp eken. Būǧan qosa, biznestı jürgızu boiynşa 12 myŋ servistık qyzmet körsetılgen. Eger mūndai baǧdarlama bolmasa, käsıbın jaŋa bastaǧan käsıpkerlerge, būl salaǧa endı bet būrǧandarǧa «Nazarbaev universitetınde top-menedjmenttıkke» oquǧa mümkındık bola qoiuy ekıtalai. Al qazır baǧdarlamanyŋ törtınşı baǧyty boiynşa bolaşaq käsıpkerler elımızdegı eŋ bılıktı de, bılımdı mamandardyŋ aldynan därıs alyp jatyr. Ötken jyly osy universitette şaǧyn jäne orta biznes subektılerınıŋ 31 basşysy oqyp şyqqan. Bügınde olar biznesın jaŋa zamannyŋ aǧymyna sai örkendete bastasa kerek. Saiyp kelgende, baǧdarlamanyŋ «Käsıpkerlık äleuettı küşeitu» dep atalatyn törtınşı baǧyty atauyna sai ıs tyndyryp, elordadaǧy bıraz biznes ökılderınıŋ äleuetın arttyruǧa septesken. Būiyrtsa, 2020 jylǧa deiın älı talai käsıpker biznestıŋ eŋ biık baspaldaǧyna örleitın bolady.
Meŋdolla ŞAMŪRATOV
