Osy jyldyŋ 6 jeltoqsanynda şyqqan «Täuelsızdık taǧylymy» maqalasynda Nūrsūltan Nazarbaev: «Jahandyq jaŋa trendterdıŋ qatarynda bolu üşın bız «Bolaşaq» baǧdarlamasyn jasap, jastarymyzdy älemnıŋ eŋ üzdık universitetterınde oqyttyq. Al qarajat jetkılıksız bolǧan ötken ǧasyrdyŋ 90-jyldary bız studentterdıŋ oqu aqysyn, jürıp-tūruy men künkörısın tölep berdık. Osy uaqytqa deiın el igılıgı üşın 15 myŋnan astam maman daiarlandy. Olar öz Otanynyŋ qamqorlyǧyn sezınıp, elge qyzmet etıp, bızdıŋ ümıtımızdı aqtaidy dep senemın» dep aǧynan jarylǧan edı.
Künı keşe edı ǧoi, 1993 jyl. Elbasynyŋ däl sol jyldyŋ 5 qaraşasynda qaulysy şyqty. QR Prezidentınıŋ «Bolaşaq» halyqaralyq stipendiiasyn taǧaiyndau turaly edı bū qauly. Bilıktıŋ biık dälızınde jürgen aq jaǧalylar men türlı ortada «kün raiyn» jasap, «kün raiyn» qūrta alatyn ziialy qauym aŋ-taŋ. «El täuelsızdıgın jariialaǧany künı keşe, eŋsemızdı tıktei almai jatqanda qyruar qarjy şyǧyndap jastardy şetelde oqytu it räsua, qazynaǧa zor salmaq» deitın küŋkıl är taraptan şyǧa bastady. Alysty baǧdarlap, molynan pışetın saiasatty ūstanǧan Memleket basşysy Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ tabandylyǧy jeŋıp kettı sol tūsta. «Tabandylyq qolǧa qonar qūs emes, jaltaqtaǧan jandardyŋ būl ısı emes» deitın kerekulık aqyn Amanjol Şamkenovtyŋ öleŋ joldary eske tüsedı osyndaida. Senıp tapsyrylǧan memlekettıŋ tızgının ūstaǧan saiasatkerde bırbetkei mınez, aitqanynan qaitpaityn tabandylyq, häm täuekelşıldık bolmasa «jaltaqtaǧan jandardyŋ būl ısı emes» rasynda.
Sodan berı 28 jyl ötıptı. «Bolaşaq» halyqaralyq stipendiiasy bügınde zor beleske jetıp, halqymyzdyŋ damuyna, öskeleŋ ūrpaqtyŋ keleşegıne qomaqty üles qosyp otyrǧany şyǧar kündei şyndyq. Sol 1993 jyldyŋ 5 qaraşasynda stipendiia taǧaiyndau turaly Elbasy qauly şyǧarǧan tarihi sät egemen elımızdıŋ öskeleŋ ūrpaǧynyŋ ömırıne adam aitsa nanǧysyz zor betbūrys äkelgenın 30 jyldyqtyŋ bederınde nyq senımmen aita alamyz. Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ 1994 jyly alǧaşqy 187 stipendiatqa bılım saparynda sättılık tılei şyǧaryp salǧan mezet te sol tūstaǧy balaŋ köŋıl bolǧan menıŋ däl keşegıdei köŋıl pernemde sairap, köz aldymda jainap tūr. Araǧa jyldar salyp, 2005 jyly stipendiat sanyn 3000-ǧa deiın ūlǧaitudy kemel keleşektı közdegen kelesı bır taǧdyrşeştı ūiǧarym bolǧany talassyz. Sodan bergı jasampaz jiyrma bes jyl bız üşın qalyptasu, ösu-şyŋdaludyŋ jarqyn jyldary bolǧany aiǧaq. Örleu-örkendeu jolyna tüsken memleketımızben bırge Elbasy baǧdar bergen jas buyn da bılım öresın keŋeitıp, tanym biıgıne şyqty. Keŋes Odaǧy tūsynda Mäskeuden ärı asa almai kelgen bılımqūmar jastar üşın Garvard, Oksford, Stenford syndy jer jüzındegı aty mäşhür bılım ordalarynda oqu oiy tügıl, tüsıne de kırmegenı ras. Babamyzdyŋ tabany timegen jerge balalarynyŋ qalamy tiıp, «batys körgen» atalǧan ozat jastardyŋ şoǧyry qalyptasty.
2014 jyly stipendiia aiasynda qalam ūstaǧan qauym – jurnalister üşın aituly oqiǧa boldy. «Bolaşaq» baǧdarlamasynyŋ kvotasyna «BAQ ökılderı» sanaty engızılıp, media jäne kommunikasiia salasynda jürgen ärıptestıŋ qalyŋ şoǧyry Europa, Amerikanyŋ oqu oryndarynda bılımın şyŋdauǧa mümkındık aldy. Bügınde sodan berı ötken 7 jyldyŋ aiasynda 300-ge juyq media salasynyŋ ökılderı jatjūrttaǧy joǧary oqu oryndarynan bılım tügesıp ülgerıptı. Bır quantarlyǧy, baǧdarlamaǧa tüskısı keletınder üşın «Kaztest» tapsyru talaby küşeitılgelı memlekettık tıldı erkın meŋgergen jurnalisterge mol mümkındık aşyldy. Qazır stipendiia aiasynda oqyp kelgen BAQ ökılderınıŋ barlyǧy da qazaq, orys, aǧylşyn tılıne de jetık. Olar zamanaui medianyŋ maitalmandary bolyp türlı baǧytta tabysty eŋbek etıp jür.
Bügınde «Bolaşaq» stipendiiasynyŋ iegerı bolu – jastar üşın Qazaqstandy älemdık qoǧamdastyqta tanytatyn parasat elşısı ärı el igılıgı jolynda qaltqysyz qyzmet etıp, baryn saluǧa daiar sanaly ūrpaq ıspettes. «Bolaşaq» iegerlerı – ekonomika, bılım, ǧylym, medisina, ūlttyq mädeniet pen öner salalary üşın Tūŋǧyş Prezident qalaǧan jaŋa ǧasyrdaǧy tūrpaty bölek ūlttyq kadrdyŋ teŋdessız tolqyny. Elbasy «Bolaşaq» bızdıŋ senımdı strategiialyq taŋdauymyz boldy» dep ärbır sözınde aityp keledı. Tūǧyry biık egemen elımız tülep ūşyrǧan ziiatker buyn – bügınde otyz jyl boiy ordasyn bekemdegen memleket täuelsızdıgınıŋ eŋ basty tälımınıŋ bırı.
Qanat ÄUESBAI,
Jurnalist
