Ūlt üşın tuǧan tūlǧalar bolady. Ol bailyqqa, bilıkke, ataq pen daŋqqa ūmtylyp, pendeşılıkke ömırın zaia etpeidı. Onyŋ bar maqsaty – ūltyn ūly biıkterge köteru, el esımın mäŋgılık etu. Mūndai tūlǧalar öte sirek tuady. Alaida tarihtyŋ aqtaŋdaqtarynda, el basyna kün tuǧan sätterde osyndai tūlǧalar suyrylyp alǧa şyǧyp, maŋyna el müddesın öz müddesınen biık qoiatyn ūltşyl azamattardy toptastyryp, tuǧan ūlty tarih sahnasynda mäŋgı qaluy üşın qajettı baǧdar qūryp, qandastaryn jaŋa beleske bastaidy. Ahmet Baitūrsynūly – osyndai tūlǧa.
Mıne, sondyqtan da ūlt täuelsızdıgı küresınıŋ ruhani kösemı, Alaş qairatkerı, qazaq tıl bılımınıŋ, ädısteme jäne ädebiettanu ǧylymdarynyŋ negızın saluşy A.Baitūrsynūlynyŋ şyǧarmaşylyq mūrasyn jan-jaqty därıpteu – bügıngı ūrpaq aldyndaǧy paryz.
Jas ūrpaqtyŋ aldynda tūlǧanyŋ ömırşeŋ mūrasy, qairatkerlık küresı, aǧartuşylyq qyzmetı ärqaşan da ülgı boluy qajet.
Ahmet Baitūrsynūly – reformator. Onyŋ bır ǧasyrdan būryn taratqan ılımı, reformatorlyq ideialary tek qazaq halqy üşın ǧana emes, halyqaralyq ǧylymi keŋıstıkte, äsırese türkı älemındegı gumanitarlyq ǧylymdarda bügınge deiın mänın joǧaltqan joq.
Ūlt ūstazynyŋ eŋbekterı bügın qanat jaiyp otyrǧan qazaq tıl bılımı, ädısteme jäne ädebiettanu ǧylymdarynyŋ tūǧyry ekenı anyq.
Ūly tūlǧa Ahmet Baitūrsynūlynyŋ tuǧanyna 150 jyl toluy qarsaŋynda, 2021 jylǧy 19 şıldede Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaev ūlt ūstazy, «Alaş» qozǧalysynyŋ qairatkerı Ahmet Baitūrsynūlynyŋ 150 jyldyq mereitoiyn memlekettık deŋgeide atalyp ötu turaly Jarlyǧyn jariia etken bolatyn. Jarlyqqa säikes, mereitoidy daiyndau jäne ötkızu jönındegı memlekettık komissiia qūrylyp, jalpyrespublikalyq jospar bekıtıldı.
Josparda Ahmet Baitūrsynūlynyŋ mūrasyn därıpteuge baǧyttalǧan halyqaralyq, respublikalyq, öŋırlık deŋgeilerde ötkızıletın 6 baǧyt boiynşa 63 ıs-şara qamtyldy. Atap aitarlyq jai, mereitoi IýNESKO deŋgeiınde atalyp ötedı.
Syrtqy ıster ministrlıgınıŋ aqparaty boiynşa IýNESKO-nyŋ 2022-2023 jyldarǧa arnalǧan estelık datalar küntızbesıne Ahmet Baitūrsynūlynyŋ 150 jyldyq mereitoiyn osy ūiymnyŋ 41-bas konferensiiasynda engızdı.
Osy rette ūlt ūstazynyŋ mūrasyn halyqaralyq deŋgeide ūlyqtau maqsatynda bırqatar halyqaralyq ıs-şaralar ötedı.
2022 jyldyŋ qyrküiek aiynda TÜRKSOI aiasynda Ystanbūl qalasynda döŋgelek üstel, fotokörme, al qaraşada otandyq jäne şeteldık ziialy qauym ökılderınıŋ, qoǧam qairatkerlerınıŋ qatysuymen IýNESKO-nyŋ Parij qalasyndaǧy ştab-päterınde döŋgelek üstel ötkızıletın bolady.
Qazaqstannyŋ şeteldegı elşılıkterı A.Baitūrsynūlynyŋ mūrasyn şeteldık auditoriiaǧa tanystyruǧa baǧyttalǧan ärtürlı formatta ıs-şaralar qarastyrylǧan.
Halyqaralyq Türkı akademiiasy tarapynan Baku qalasynda (Äzerbaijan) «Baku kongresı jäne Ahmet Baitūrsynūly» atty konferensiia, Orynbor qalasynda (Resei Federasiiasy) jäne Taşkent qalasynda (Özbekstan) Ahmet Baitūrsynūlynyŋ 150 jyldyǧy mereitoiyna arnalǧan ıs-şaralar ötkızu josparlanǧan.
Halyqaralyq şaralardyŋ maqsaty – Ahmet Baitūrsynūlyn asa körnektı türkıtanuşy ǧalym, HH ǧasyrdyŋ basyndaǧy «mädeni renessans» ökılı retınde tanytu.
Ärine, el ışınde de mereitoiǧa qatysty köptegen jūmystar qolǧa alyndy. Eŋ bastysy, būl ıs-şaralar toi toilauǧa emes, A.Baitūrsynūlynyŋ ǧylymi-aǧartuşylyq, ǧylymi-tanymdyq, mädeni-aǧartuşylyq sipatqa qūrylmaq.
Qysqaşa toqtalar bolsaq, jalpy 10 ǧylymi konferensiia, 17 seminar, 12 konkurs, 2 ekspedisiia, 4 halyqaralyq, 6 mädeni-köpşılık, 2 aqparattyq-imidjdık ıs-şaralar qarastyrylǧan. Arnaiy brendbuk jasalyp, bekıtıldı.
Sondai-aq «Ahmet Baitūrsynūly» degen atpen 12 tomdyq tolyq şyǧarmalar jinaǧy, 4 tılde taŋdamaly eŋbekterınıŋ 1 tomdyq jinaǧy, özge de monografiialyq zertteuler jaryq körmek.
Būdan bölek, «Ahmet Baitūrsynūly» vedomstvolyq tösbelgısı, ūlt ūstazy atyndaǧy ǧylym salasyndaǧy memlekettık syilyq, eskertkışter ornatu, mereitoilyq moneta men marka şyǧaru, kino tüsıru, köşeler men mektepterge esımın beru, taǧy da basqa köptegen ıs-şaralardy jüzege asyru jūmystary bastalyp ta kettı.
Maqsat – ırı reformator, körnektı memleket qairatkerı, Alaş ardaqtysy, ūlt ūstazy Ahmet Baitūrsynūlyn öskeleŋ ūrpaq jadynda mäŋgı qaldyru jäne önegelı ömırın ülgı etu.
Ädılbek QABA,
Qazaqstan Respublikasy Bılım jäne ǧylym ministrlıgı
Tıl saiasaty komitetınıŋ töraǧasy
