قاراپايىم حالىقتىڭ مۇڭ-زارىن ەلەمەيتىن, ءتىپتى ازاماتتارمەن كەزدەسۋدەن قاشقاقتايتىن شەنەۋنىكتەر دە بار. بالكىم, سولاردىڭ كەسىرىنەن شىعار, سايلاۋ وتكەننەن كەيىن كەيبىر اۋىلداردىڭ تۇرعىندارى وزدەرى سايلاعان دەپۋتاتتىڭ ءتۇرىن ەشقاشان كورمەگەن. ول ول ما, ءماسليحات دەپۋتاتتارى قاراشانىڭ ارىز-شاعىمدارىنا نەمقۇرايدىلىقپەن قاراپ, كەيبىرەۋلەرى كەزدەسۋگە ءوزىنىڭ كومەكشىلەرىن جىبەرە سالاتىن بولعان. جۋىردا Nur Otan-نىڭ رەسپۋبليكالىق پارتيالىق باقىلاۋ كوميتەتىنىڭ وتىرىسى ءوتىپ, جوعارىداعىداي كەمشىلىكتەر ورتاعا سالىندى.
ماسەلەنى شەشە الماسا نەگە وتىر؟
پارتيالىق باقىلاۋ كوميتەتى جۇمىس توبىنىڭ مالىمەتى بويىنشا 2019 جىلدىڭ 8 ايى ىشىندە پارتيانىڭ قوعامدىق قابىلداۋ نۇكتەلەرىنە 143,3 مىڭ ادام جازباشا شاعىم بەرگەن. سونىڭ ىشىندە 79,9 مىڭ شاعىم «ە-قۇجات اينالىمى» اقپاراتتىق جۇيەسىنە تىركەلىپ, 39 پايىزى وڭ شەشىمىن تاپقان, 54 پايىزىنا ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلگەن, 8 پايىزى ءالى ورىندالۋ جاعدايىندا ەكەن. حالىقتى كوبىنەسە الەۋمەتتىك ماسەلەلەر (زەينەتاقى, اليمەنت تولەۋ, مۇگەدەكتىكتى انىقتاۋ, ماتەريالدىق كومەك, باسپانا الۋ, جۇمىسقا ورنالاسۋ, ەڭبەك داۋلارى), مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ زاڭسىز ءىس-قيمىلىنا شاعىمدار الاڭداتادى.
اتاپ ايتارلىعى, جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگان وكىلدەرىنىڭ جارتىسىنا جۋىعى ازاماتتاردىڭ ماسەلەسىن شەشۋگە نەمقۇرايدىلىقپەن قارايتىنى انىقتالعان. «پارتيانىڭ قوعامدىق قابىلداۋىنا 8 ايدا كەلىپ تۇسكەن 6852 جازباشا شاعىمنىڭ 47 پايىزى جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگانداردىڭ قۇزىرەتىنە جىبەرىلگەن. ياعني ءاربىر ەكىنشى ارىزدانۋشىنىڭ ماسەلەسى شەشىلمەيدى دەگەن ءسوز. مۇنداي جاعداي مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەر وزدەرىنە كەلىپ تۇسكەن ارىزدار بويىنشا ماسەلەنى شەشپەگەندىكتەن, قاراپايىم حالىقتى Nur Otan-عا ارىزدانۋعا ماجبۇرلەپ وتىرعانىن كورسەتەدى» دەپ مالىمدەدى جۇمىس توبىنىڭ جەتەكشىسى, ءماجىلىس دەپۋتاتى سنەجاننا يماشەۆا.
نۇرسۇلتان نازارباەۆ,
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى – ەلباسى:– Nur Otan پارتياسىنىڭ بۇگىنگى ماقساتى – حالىقپەن بىرگە بولۋ, قاراپايىم ادامداردىڭ مۇڭ-مۇقتاجىن ءبىلۋ, ونىڭ تالاپ-تىلەگىن, ارىز-شاعىمىن بيلىككە جەتكىزۋ, بيلىكتى حالىقتىڭ قامىن ويلاۋعا ءماجبۇر ەتۋ جانە ەلدىڭ بىردە-ءبىر ءوتىنىشىن جەردە قالدىرماۋ. بۇل قۇرىلىم قازىرگى كەزدە بۇقارا مەن بيلىكتىڭ اراسىن بايلانىستىرۋشى قىزمەتتى اتقارۋى قاجەت, جەرگىلىكتى جەردەگى ءار ادامنىڭ بارلىق مۇڭ-زارىن بىلۋگە مىندەتتى. ءبىزدىڭ قاتارىمىزدا 800 مىڭنان اسا مۇشەلەرىمىز بار, ولار ەلدە نە بولىپ جاتقانىن بەس ساۋساعىنداي بىلەدى.
(«حابار» تەلەارناسىنا بەرگەن سۇحباتىندا ايتقان ءسوزى)
حالىقپەن كەزدەسۋدى ۇمىتقان دەپۋتاتتار
وتىرىس كەزىندە سنەجاننا يماشەۆا مەملەكەتتىك ورگاندار وكىلدەرىنىڭ, ءماسليحات دەپۋتاتتارىنىڭ حالىقتىڭ وتىنىشتەرىن كوزگە ىلمەي, باسشىلاردىڭ ءوزىنىڭ ورنىنا كومەكشىلەرىن جىبەرگەنى, كەيبىر جەرلەردە سايلاۋشىلارمەن بولماعان كەزدەسۋدى ءوتتى دەپ كورسەتكەنى جونىندە ناقتى ايعاقتار كەلتىردى. «العا اۋداندىق پارتيا فيليالىنىڭ مالىمەتىندە وبلىستىق ءماسليحاتتىڭ دەپۋتاتى گ.لاتىپوۆتىڭ ءۇش كەزدەسۋ وتكىزىپ, 3 ادامدى قابىلداعانى كورسەتىلگەن. الايدا سول ازاماتتارعا قوڭىراۋ شالىپ, تەكسەرگەندە ونداي كەزدەسۋدىڭ بولماعانى انىقتالدى. دەمەك, اۋداندىق پارتيا فيليالىنىڭ قىزمەتكەرلەرى جالعان اقپارات بەرىپ وتىر» دەدى س.يماشەۆا.
ونىڭ ايتۋىنشا, حالىقپەن جۇزدەسۋگە قۇلىقسىز شەنەۋنىكتەر مەن دەپۋتاتتار تەكسەرۋ, ساۋالناما جۇرگىزىلگەن ءۇش ءوڭىر: اقتوبە, ماڭعىستاۋ, قاراعاندى وبلىستارىندا انىقتالعان. بەكىتىلگەن تارتىپكە سايكەس, پارتيا مۇشەلەرى قوعامدىق قابىلداۋدا جىلىنا كەم دەگەندە 4 اداممەن كەزدەسۋگە مىندەتتى. ماسەلەن, الەۋمەتتىك سالاعا جاۋاپتى اقتوبە وبلىسى اكىمىنىڭ الەۋمەتتىك ماسەلەلەر جونىندەگى ورىنباسارى م.توعجانوۆ ءۇش قابىلداۋدا 3-اق اداممەن كەزدەسىپتى. ال جىل باسىنان بەرى اقتوبە وبلىستىق پارتيا فيليالىنا الەۋمەتتىك ماسەلەلەرگە قاتىستى 355 ارىز-شاعىم تۇسكەن.
ول از دەسەڭىز, اقتوبە وبلىستىق ءماسليحاتىنىڭ دەپۋتاتتارى بۇگىنگە دەيىن بىردە-ءبىر ادامدى قابىلداماعان. ماڭعىستاۋ وبلىسىندا دا تۋرا وسىنداي جاعداي. الەۋمەتتىك جاعىنان تۇراقسىزدىعى باسىم جاڭاوزەندە دە حالىق nur otan-دىق ءۇش دەپۋتاتتىڭ بەت-ءجۇزىن كورۋگە زار بولىپتى. قاراعاندى وبلىسىنداعى پريوزەرسك ءماسليحاتىنىڭ 10 دەپۋتاتى 8 ايدا 1 عانا اداممەن كەزدەسكەن. قاراعاندى قالالىق ءماسليحاتىنىڭ 27 دەپۋتاتى بار-جوعى 12 ادامدى قابىلداسا, قالعان 35 دەپۋتات بىردە-ءبىر كەزدەسۋ وتكىزبەگەن. نەگىزىنەن العاندا, مۇنداي زاڭ بۇزۋشىلىقتار بارلىق وبلىستاردا انىقتالعان.
بىلىقتاردىڭ تاعى بىرىنە توقتالساق, دەپۋتاتتار نەمەسە مەملەكەتتىك باسقارمالاردىڭ ءبىرىنشى باسشىلارى حالىقپەن كەزدەسۋگە ءوز كومەكشىلەرىن جىبەرەتىن كورىنەدى. مىسالى, شىمكەنت قالالىق ءماسليحاتىنىڭ دەپۋتاتتارى ب.ءسالىموۆ پەن د.ۇسەنوۆ قابىلداۋعا كومەكشىلەرىن جىبەرىپ, حالىقتىڭ نارازىلىعىن تۋعىزعان. سنەجاننا يماشەۆا تالداۋ بارىسىندا حالىقپەن كەزدەسۋ ۇيىمداستىرىلعانىمەن, وعان بىردە-ءبىر ادامنىڭ كەلمەگەنى جونىندە دەرەكتەر كەلتىردى. «اتالعان ءۇش وبلىستا دەپۋتاتتار بىرنەشە كەزدەسۋ ۇيىمداستىرعان. بىراق حالىق ونى ەستىمەگەننەن, بىلمەگەننەن نەمەسە سەنبەگەننەن كەلمەگەن. مىسالى, قارقارالى اۋداندىق فيليالىنىڭ 9 دەپۋتاتى 15 كەزدەسۋ وتكىزىپ, ەشكىممەن سويلەسپەگەن. نۇرا اۋداندىق ءماسليحاتىنىڭ 9 دەپۋتاتى 22 كەزدەسۋدە بىردە-ءبىر ادامدى قابىلداماعان. وسىعان ۇقساس جاعداي قاراعاندى, شاحتينسك, پريوزەرسك, ۇلىتاۋدا دا ورىن العان» دەدى جۇمىس توبىنىڭ جەتەكشىسى.
ول ەلىمىزدەگى ەلدى مەكەندەردىڭ سانى 6,5 مىڭ ەكەنىن, وڭىرلەردە نۇروتاندىق 3 مىڭنان استام دەپۋتات بارىن مىسالعا كەلتىردى. ايتۋىنشا, سايلاۋدان سوڭ بىردە-ءبىر دەپۋتاتتىڭ ءتۇرىن كورمەگەن اۋىلدار بار. سول اۋىلداعى تۇرعىندار قاشان كىمگە داۋىس بەرگەنىن دە ۇمىتىپ قالعان. «جەرگىلىكتى جەردە دەپۋتاتتار سوزىنە قۇلاق اسپاعان سوڭ, وبلىسقا جانە ەلورداعا سابىلادى. ماسەلەسى جەرگىلىكتى جەردە شەشىمىن تاپپاعان سوڭ ايماقتاردا تۇراتىن تۇرعىنداردىڭ 70 پايىزى باس قالاعا Nur Otan-نىڭ قابىلداۋ بولمەسىنە كەلەدى. ءبىزدىڭ قاتارىمىزداعى كەيبىر ارىپتەستەرىمىزدىڭ ءوز ىسىنە بۇلاي سالعىرت قاراۋى پارتيانىڭ ماقسات-مۇددەسىمەن سايكەس كەلمەيدى. ونداي ادامداردى پارتيادان شىعارۋ كەرەك» دەدى س.يماشەۆا.
استاناعا نەگە سابىلادى؟
پارتيالىق باقىلاۋ كوميتەتىنىڭ توراعاسى, ءماجىلىس دەپۋتاتى پاۆەل كازانتسەۆ ءوز ارىپتەستەرىن فورماليزمنەن ارىلىپ, حالىقتىڭ وتىنىشىنە ءجۇردىم-باردىم قاراماۋعا ۇندەدى. «حالىقتىڭ سوزىنە قۇلاق اسپايتىن دەپۋتاتتاردى Nur Otan جازالايدى. جۇرتپەن جۇمىس ىستەي المايتىن نەمەسە وعان قۇلىقسىزداردى ءوز قاتارىمىزدان شىعارامىز. قاراپايىم تۇرعىندار زار-مۇڭىنا پارتيانىڭ قۇلاق اساتىنىنا, قولدان كەلەتىن بارلىق كومەكتى بەرەتىنىنە سەنىمدى بولۋى ءتيىس. سوندىقتان ءار ادامنىڭ ارىزىنا مۇقيات قاراۋ – ءاربىر نۇروتاندىقتىڭ جەكە جاۋاپكەرشىلىگى» دەپ ءمالىم ەتتى توراعا.
«استانا» تەلەارناسىنىڭ ديرەكتورى, كوميتەت مۇشەسى قۇرمانبەك جۇماعالي ازاماتتاردىڭ پروبلەمالارىن شەشپەيتىن پارتيا مۇشەلەرى تۋرالى وي-پىكىرىن اشىق ايتتى. «جاقىندا پارتيالىق باقىلاۋ كوميتەتىنىڭ وتىرىسىنا قاتىسىپ, جەرگىلىكتى جەرلەردە قاراشا جۇرتتىڭ ارىز-شاعىمدارى مەن تىلەكتەرىن ەسكەرمەك تۇگىلى ەش ەلەمەيتىن, قاراپايىم عانا ءوتىنىشىن ورىنداماق تۇگىلى قۇلاعىنا دا ىلمەيتىن جاۋاپسىز پارتيالاستارىمنىڭ بار ەكەنىنە قىنجىلدىم» دەگەن باستاماسىنا قولداۋ بىلدىرەمىن» دەپ جازدى ول فەيسبۋكتەگى پاراقشاسىندا.
نۇر-سۇلتان قالالىق ءماسليحاتىنىڭ دەپۋتاتى ميراس شەكەنوۆ ازاماتتاردى قابىلداۋ تۋرالى حابارلاماسىن الەۋمەتتىك جەلىلەر ارقىلى جاريالاۋ جونىندە ۇسىنىس ايتتى. ايتپاقشى, قاتاڭ سىن ايتىلعان وبلىستىق پارتيا فيليالدارىنىڭ وكىلدەرى عالامتورداعى بايلانىستىڭ ناشارلىعىنان, جۇيە ءجيى ىستەن شىعاتىندىقتان تۇزەتىلگەن دەرەكتەر ورتالىق اپپاراتقا دەر ۋاقىتىندا جىبەرىلمەدى دەگەن ءۋاج ايتتى. «جۇمىسىنا سىن ايتىلعان وڭىرلەردىڭ ءبارى تەحنيكانى كىنالايدى. ءبىز 21-عاسىردا ءومىر ءسۇرىپ جاتىرمىز. ەگەر عالامتور جۇمىس ىستەمەسە, ۇيالى تەلەفون ارقىلى ەكى-ءۇش كۇن بۇرىن باسشىلىققا ءبارىن بايانداۋعا بولادى. مەن ازاماتتاردىڭ ماسەلەلەرىن شەشكىسى كەلمەيتىن پارتيا مۇشەلەرىن جازالاۋدى ۇسىنامىن» دەپ ءسوزىن جالعادى پاۆەل كازانتسەۆ.
