Uaqyt degen ūǧymnyŋ qadırın Astanada köbırek ūǧynasyz. Mūnda kündız de, tünde de eş tynym joq. Qarbalas tırşılık. Astana da, adamdar da bır sätke de damyldamaidy.
Erke Esıldıŋ qos qaptalynda boi kötergen şahardyŋ qainaǧan tynys-tırşılıgıne qairan qalasyŋ. Qai salanyŋ da qazandyǧy üzdıksız qainap jatyr. Syrt kelgen adam syrbaz qalanyŋ syr-symbatyna ǧana emes, damylsyz tırlıgıne de tamsanyp qaitady. Közdı aşyp-jūmǧanşa bır qadasyn qaǧyp ülgeretın qūrylystar, qaptaǧan kölıkten kündız-tünı bır bosamaityn köpırlerı men köşelerı, kelımdı-ketımdı kısılerı, jaŋarǧan joldary, jymyŋdaǧan şamdary – bärı-bärı bas şahardyŋ tolassyz damuynyŋ aiǧaǧy.
Būl – elordanyŋ bız künde körıp jürgen körınısı. Al Astananyŋ jer astyndaǧy tırşılıgı de kündelıktı qyz-qyz qainap jatatynyn bılesız be? Olardyŋ bırınen aqau şyqsa boldy, Astana adamdarynyŋ bırazy kündelıktı tırşılıgınen qaǧylady. Qalalyqtardyŋ qolaily ömır süru tetıkterınıŋ kıltı – jer astynda. Jaryq, su, jylu, bailanys jelılerı… Būlardyŋ bärı negızgı tırşılık tetıgı emei nemene? Jer qazu jūmystary kezınde abaisyzdyqtan bır su qūbyry nemese bır jylu jelısı üzılıp ketsınşı, qanşama qalalyqtyŋ berekesı keter eken? Jaryqsyz, susyz eşkımnıŋ de otyrǧysy kelmesı anyq.
Bızdegı mälımet boiynşa, tek «Astana su arnasyna» tiesılı su qūbyrlardyŋ ūzyn-yrǧasy – 907 şaqyrymdy qūraidy eken. Al kärızdık jüienıkı – 456 km. Küllı su qūbyry jer astynda. Al «Astana-Teplotranzit» AQ-nyŋ trassa boiynşa qyzmet körsetıletın jylu toraptarynyŋ jalpy ūzyndyǧy biylǧy jyldyŋ qaŋtar aiyndaǧy jaǧdai boiynşa 549,57 km qūraǧan. Onyŋ ışınde teŋ jartysyna juyǧy (268,051 km) jer astynda ornalasqan. Būǧan bailanys qūraldarynyŋ, tıptı temırjol kölıkterınıŋ toqtausyz jūmys ısteuıne däneker bolyp otyrǧan jerasty toraptaryn qosyŋyz. Köz aldyŋyzǧa elestetseŋız, jerasty qūbyrlary tūtas bır tırşılık älemı dersız.
Jazǧy uaqytta Astanada jer qazu jūmystary bastalady. Osyndai şarualardy bastamas būryn oǧan jauapty mekeme ökılderı kemı üş kün būryn tiıstı mekemelerdı jūmystary jönınde qūlaqtandyrady. Söitıp, sol maŋaida qandai da bır jerasty jelılerı bar-joqtyǧyn anyqtap alyp, sodan keiın şarualaryna kırısedı. Bırde-bır torapqa nemese qūbyrǧa kürektıŋ ūşy timeuı erekşe qadaǧalanady. Säl mült ketudıŋ özı qanşama adamǧa zalalyn tigızetının eşkım de esınen şyǧarmaidy.
Astana qaryştap damyǧany sonşalyq, elektr quatynyŋ özı kerneuınen asyp tasidy. Keşegı şaǧyn şaharǧa şaqtalǧan jelıler keide des bermei jatady. Elordanyŋ köz ılespes jyldamdyqpen örkendegenı sondai, tıptı jerastynyŋ özı tarlyq etetındei. «Jer astynda kommunikasiia jüielerı tym köp. Keide şym-şytyryq jelılerdıŋ tūsynan bır oryn tappai qinalatynymyz bar» deidı mamandar. Astananyŋ tynys-tırşılıgın toqtatpauǧa baryn salǧan olar astanalyqtardyŋ ömırın jaily etu üşın bar amal-täsılderdı qarastyryp baǧuda. Eskı qūbyrlardy jaǧasyna auystyryp, būrynǧy eskı mys, temırlerdı qoldanystan alyp tastap, ornyna şırımeitın, tozbaityn materialdan jasalǧan toraptardy ıske qosumen äbıger. Mysaly, «Astana su arnasy» MKK-nyŋ özı 400 şaqyrymnan astam su qūbyryn jaŋasyna auystyryp ülgergen. Mūndai jūmystar äste toqtamaq emes.
Eskısınen jaŋasy köbeigen elordanyŋ kündız-tünı jaryǧy öşpei, jyluy sönbei, suy üzılmei tūrsyn laiym.
Qymbat NŪRǦALİ
