شاكەندى نەگە شەتكە تەبەدى؟

وتكەن جىلدىڭ سوڭىنا تامان باق بەتتەرىندە «استاناداعى بىردە-ءبىر مەكتەپ ­شاكەن ­ايمانوۆتىڭ ەسىمىن العىسى كەلمەيدى» دەگەن اقپارات شىقتى. كورگەن جەردەن كوزى اشىق, كوكىرەگى وياۋ ادامدى سەلك ەتكىزەتىن بۇل اقپاراتتىڭ شىعۋىنا باستىسى مىنا جاعداي سەبەپ بولعان. قالاداعى مەكتەپتەرگە تانىمال تۇلعالاردىڭ ەسىمىن بەرۋ ءۇشىن الدىمەن سول ءبىلىم ۇياسى تاراپىنان ۇسىنىس ءتۇسۋى كەرەك. ۇسىنىس تۇسپەسە, وعان «سەن مىنا ادامنىڭ ەسىمىن مەكتەبىڭە بەر» دەپ ەشكىم كۇشتەپ بۇيرىق بەرە المايدى.

جالپى ايماعامبەتوۆ مينيستر بولعان تۇستا مەكتەپكە «قول سۇعۋعا بولمايتىن» ءتارتىپ قالىپتاستى. ولار قوعامنان تىس سياقتى, ءتىپتى ولارعا ءتۇرلى ۇلتتىق باسىلىمداردى, كىتاپتاردى وقى دەپ ايتۋعا دا بولمايدى. مىناۋ سول وزىمبىلەمدىكتىڭ سالدارى بولسا كەرەك. سوسىن دا شاكەن ايمانوۆتىڭ اتى, قاراپايىم تىلمەن ايتقاندا, «ەلەۋلى تۇلعالار» ءتىزىمىنىڭ ىشىندە بولعانمەن, باس قالاداعى ءبىلىم ورداسىنىڭ بىردە-ءبىرى ونىڭ ەسىمىن العىسى كەلمەيدى. باستى سەبەپ – وسى. ەندەشە نەگە مەكتەپتەر شاكەندى شەتكە تەبەدى؟ شاكەن ايمانوۆتىڭ ءبىلىم ورداسىنا اتىن بەرەتىندەي سالماعى جوق پا؟

قازاقتىڭ ايگىلى اكتەرى, رەجيسسەر, قازاق كينوسىنىڭ اتاسى, كەڭەس وداعىنىڭ حالىق ءارتىسى اتانعان شاكەن ايمانوۆتىڭ دۇنيەگە كەلگەنىنە كەلەر جىلى 110 جىل تولادى. سانالى عۇمىرىن ۇلتتىق تەاتر ونەرى مەن كينو سالاسىنىڭ قالىپتاسۋىنا جانە دامۋىنا ارناعان مايتالمان – قازاق كينوسىنداعى ۇلتتىق رەجيسسۋرانىڭ دامۋىنا ولشەۋ­سىز ۇلەس قوسقان بىرەگەي تۇلعا.

شاكەننىڭ شەكپەنى

كينو سالاسىنداعى تانىمال تۇلعالاردىڭ ءبىرى نۇرجۇمان ىقتىمباەۆتى ءيىسى قازاقتا بىلمەيتىن ادام جوق شىعار, تىم قۇرىعاندا كينو كورەتىن قازاققا ءتۇر-ءتۇسى ابدەن تانىس. گولليۆۋدتا فيلمگە تۇسكەن تۇڭعىش قازاق اتانعان سول نۇرجۇمان ىقتىمباەۆ تا شاكەننىڭ «شەكپەنىنەن» شىققان.

– مەن كينوستۋديانىڭ شتاتىنا كىرگەننەن كەيىن ءبىر كۇنى شاكەن اعا شاقىرىپ جاتىر دەدى, – دەپ باستادى نۇرجۇمان اعا اڭگىمەسىن. – ول كەزدە ستۋديانىڭ كوركەمدىك جاعىن باسقاراتىن شاكەن اعا ديرەكتورمەن تەرەزەسى تەڭ ادام ەدى. «بىردەڭە ءبۇلدىرىپ قويعان جوقپىن با, ءبىر اپتانىڭ ىشىندە اياق استىنان نەگە شاقىرا قالدى؟» دەپ ساسىپ قالدىم. قورقا-قورقا كابينەتىنە بارسام, كەلگەن بەتتە «ءاي, قالقانقۇلاق, جوعارى شىق» دەدى ۇلكەن قازاقى مىنەز تانىتىپ.

شاكەن تۇسىرگەن فيلمدەر:

«دالا قىزى» (1954 ج.), «ماحاببات تۋرالى اڭىز» ­(1954 ج.), «ءبىز وسىندا تۇرامىز» (1956 ج.), «ءبىزدىڭ سۇيىكتى ­دارىگەر» (1957 ج.), «ءبىر اۋداندا» (1960 ج.), «ءان شاقىرادى» (1961 ج.), «جول قيىلىسى» (1962 ج.), «الدار كوسە» (1964 ج.), ­«اتا­مەكەن» (1966 ج.), «تاقيالى پەرىشتە» (1968 ج.), ­«اتاماننىڭ ­اقىرى» (1970 ج.).

– «قازاقفيلم» دەگەن – قازاق مادەنيەتىنىڭ ءبىر ۇلكەن شاڭىراعى. وسى كيەلى شاڭىراققا جاقىندا شتاتپەن اكتەر ەتىپ قابىلدادىق. ەندى سەندەر وسى كينوستۋديانىڭ شتاتىنداعى اكتەر دەگەن اتتى ابىرويمەن الىپ جۇرىڭدەر. ­دۋبلياجدان جالاقىڭدى الاسىڭ, ءتۇسىپ جاتساڭ, كينودان دا اقشا تاباسىڭ. ول ءۇشىن دۇرىس ءجۇرۋ كەرەك, – دەدى. ول كىسىنىڭ ايتقانى – زاڭ. ماقۇل دەپ شىعىپ كەتتىم. بىراق ەكى-ءۇش كۇننەن كەيىن كوشەدە كەلە جاتسام, ءۇش ورىس جىگىتى توناماق بولىپ ماعان جابىلدى. بىراق مەن دە بوي بەرمەي, قارسىلاسىپ, توبەلەسىپ ەدىم, ءبىر كوزىم كوگەرىپ قالدى. ەرتەسى ستۋدياعا كەلسەم, سونى شاكەن اعا كورىپ قويىپ: «مىناۋ بەت كىمدىكى؟» دەپ سۇرادى, ويىمدا ەشتەڭە جوق, «وزىمدىكى عوي, اعا» دەپ ەدىم, «جوق, بۇل بەت – سەنىڭ بەتىڭ ەمەس, حالىقتىڭ بەتى. ەندىگارى حالىقتىڭ مۇلكىنە زيان كەلتىرسەڭ, وندا مەن سەنى ايامايمىن, جۇمىستان كەتەسىڭ» دەدى. شوشىپ كەتتىم, «اعا, ەندى تىنىش جۇرەم» دەپ ۋادە بەردىم.

ءبىر كۇنى ءازىربايجان مامبەتوۆ كەزدەسىپ قالىپ, «سەن ماعان كەل, تەاتردىڭ قىر-سىرىن بىلەسىڭ, ۇيرەنەسىڭ, تەاتر كينودان ارقان بويى جوعارى نارسە عوي» دەدى. ول كىسى قازاق دراما تەاترىنىڭ رەجيسسەرى ەدى. مەن دە قىزىقتىم. «اعا, شىن ايتاسىز با, الاسىز با؟» دەپ ەدىم, «شىن, الام» دەدى. سودان كينوستۋديانىڭ كادرلار بولىمىنە بارىپ, دوكۋمەنتتەرىمدى جيناتتىم. ارالىقتا دۋبلياج بولدى دا, سوعان كىرىپ كەتىپ, قايتا شىقسام, شاكەن اعا شاقىرىپ جاتىر دەدى, بارسام, كادرلار ءبولىمىنىڭ باستىعى وتىر ەكەن. شاكەن اعا بىردەن «سەنىڭ جانىڭا نە زورلىق تۋدى, نەگە كەتەم دەپ ءجۇرسىڭ؟» دەپ ءشۇيىلدى دە, كادرلار ءبولىمىنىڭ باستىعىنا بۇرىلىپ, «ەگەر مىنا قالقانقۇلاقتىڭ دوكۋمەنتىن بەرەتىن بولساڭ, سەن دە جۇمىستان كەتەسىڭ. ەكەۋىڭدى بىردەي قۋىپ شىعام. قالقانقۇلاق مەنىڭ رۇقساتىمسىز ەشقايدا كەتپەيدى» دەدى. انا كىسى شىعىپ كەتتى. «قالقانقۇلاق, سەن وتىر» دەپ مەنى الىپ قالىپ, بىلاي دەپ اقىل ايتقانى بۇگىنگە دەيىن ەسىمدە, – دەدى نۇرجۇمان اعا داۋىسى دىرىلدەپ.

قازاقتىڭ ايگىلى اكتەرى, رەجيسسەر, قازاق كينوسىنىڭ اتاسى, كەڭەس وداعىنىڭ حالىق ءارتىسى اتانعان شاكەن ايمانوۆتىڭ دۇنيە­گە كەلگەنىنە كەلەر جىلى 110 جىل تولادى. سانالى عۇمىرىن ۇلتتىق تەاتر ونەرى مەن كينو سالاسىنىڭ قالىپتاسۋىنا جانە دامۋىنا ارناعان مايتالمان – قازاق كينوسىنداعى ۇلتتىق رەجيسسۋرانىڭ دامۋىنا ولشەۋسىز ۇلەس قوسقان بىرەگەي تۇلعا

– سەنىڭ باقىتىڭ – وسى كينودا. مەن ادام تانىسام, سەنىڭ باقىتىڭ دا, ءومىرىڭ دە, بولاشاعىڭ دا وسى كينودان, – دەدى. سونىمەن شاكەن اعانىڭ اقىلىمەن كينو­ستۋديادا قالدىم.

«قازاقفيلمدە» ول كەزدە كينوپروبا دەگەن بار ەدى, رولدەرگە اكتەر تاڭداۋ ءۇشىن جارىسقا تۇسىرەتىن. سول كەزدە «اتاماننىڭ اقىرىنداعى» اكىمنىڭ رولىنە شاكەن اعا جارىسقا تۇسىرمەي-اق مەنى تاڭداپ الدى. سودان اكىمنىڭ شۇڭقىرعا قۇلايتىن جەرى بار عوي, ءتۇسىرىلىم كەزىندە شۇڭقىرىن قازىپ دايىنداپ قويدى دا, كينونى تۇسىرمەي ءبىر-ەكى كۇن ءوتىپ كەتتى. شاكەن اعادان قاشان تۇسىرەمىز دەسەم, «تۇسىرەمىز عوي» دەيدى دە قويادى. ءبىر كۇنى «اعا, مەن دايىنمىن عوي, قاشان تۇسىرەسىز؟» دەپ شىنداپ سۇراپ ەدىم, «ءاي, اناۋ كاسكادەرلەر كەلمەي جاتىر» دەدى. «ولار قاي جاقتان كەلەدى؟» دەسەم, «ماسكەۋدەن» دەيدى. «وي, اعا, اتتان قۇلاعاندى ءوزىم-اق قاتىرام عوي, وعان باسقا ادام نە كەرەك, تالاي اتتان قۇلادىق قوي» دەسەم, «جوق, اكتەرلەرگە بولمايدى» دەپ باسىن شايقادى. اقىرى كوندىردىم, بىراق جىعىلاتىن شۇڭقىرىمدى كورەيىن دەپ كەلسەم, شاكەن اعا شۇڭقىرعا ماتراس سياقتى جۇمساق نارسەلەردى توسەتىپ قويىپتى. «اعا, مۇنىڭىز نە, مەن مۇنىڭ ىشىنە ۇيىقتايمىن با؟» دەسەم, «دەنەڭ اۋىرماسىن دەپ توسەتىپ قويدىم» دەيدى. «جوق, بولمايدى, مەن قۇلاعاندا بۇرق ەتىپ شاڭ شىعۋ كەرەك قوي» دەپ الدىرىپ تاستادىم. ءبىرىنشى رەت ات جىعىلعاندا, مەن ءوزىم جىعىلماي جۇگىرىپ كەتىپپىن. شاكەن اعا ىشەگى قاتىپ كۇلىپ جاتىر. «ءاي, قالقانقۇلاق, وق تيگەن ادام جۇگىرىپ كەتە مە, قايتادان ءتۇسىر» دەدى. قايتا تۇسىردىك, ەكىنشى رەتكىسى دۇرىس بولدى. شۇڭقىردىڭ ىشىندە شاڭ-شاڭ بوپ جاتسام, شاكەن اعا قوبالجىپ كەتسە كەرەك, شۇڭقىر­دان ءوزى تارتىپ شىعاردى. سول كەزدە قايدان پايدا بولعانىن بىلمەيمىن, «مىناۋ كيەلى قول مەنى تالاي جەرگە اپاراتىن شىعار» دەپ ويلاپ ۇلگەردىم. سولاي بولدى دا.

شاكەن اعامەن وتە جاقىن بولدىم. ول كىسى ماندولينامەن ولەڭ ايتادى, مەن دومبىرامەن ايتام. كوپ بىرگە جۇردىك. ۇيىنە شاقىرىپ الاتىن. جاستار ­تەاترىندا «ابايدىڭ جاستىق شاعىن» قويدى عوي, سول سپەكتاكل­دەن مەنى ءبىر كۇن قالدىرعان ەمەس, شاقىرتىپ الاتىن.

سول دەڭگەيگە جەتە الماي ءجۇرمىز

– شاكەن ايمانوۆتىڭ كەزىندە كينونىڭ ورەسى وتە جوعارى ەدى. وتكەندە ولجاس سۇلەيمەنوۆتەن «ءسىز نەگە ستسەناري جازبايسىز؟» دەپ جۋرناليستەر سۇراپ جاتىر. سوندا ولجاس «ابدوللا ءتىرىلىپ كەلسە, مەن جازار ەدىم» دەپ جاۋاپ بەردى. سول ولجاس ايتقانداي, شاكەن ايمانوۆ, ءماجيت بەگالين, سۇلتان قوجىقوۆ, ءشارىپ بەيسەنباەۆ, ابدوللا قارساقباەۆ ءبىر-ءبىر توبە ەدى. قازىر زامان باسقا, ەركىندىك بار, نە جازام, نە قويام دەپ ەشكىمگە جالتاقتامايسىڭ. كەزىندە تۇسىرىلگەن كينولاردىڭ كوبىن كەسىپ-كەسىپ تاستاپ, جۇرناعى عانا قالاتىن. سوندىقتان قازىرگى كينولار مەن شاكەن اعالار جاساعان دۇنيەنى سالىستىرۋعا كەلمەيدى. قازىرگى كينولاردى «اتاماننىڭ اقىرى», «مەنىڭ اتىم قوجا», «قىز جىبەككە» جاقىنداتا الماي ءجۇرمىز. رەجيسسۋرامىز ساياز, – دەپ قازىرگى كينوونەردىڭ كەمشىلىگىن دە اتاپ وتكەن نۇرجۇمان ىقتىمباەۆ «كوپ ۋاقىتىم جوق, شاكەن اعا دەگەن سوڭ عانا كەلىسىپ, سىزگە ۋاقىت ءبولىپ تۇرمىن» دەپ اڭگىمەنىڭ نۇكتەسىن قويدى.

«اتاماننىڭ اقىرى» اياقسىز قالعان جوق

ارينە, نۇرجۇمان ىقتىم­باەۆ ايتىپ وتىرعان «اتاماننىڭ اقىرى» – قازاق كينو قورجىنىنا تەڭدەسسىز ولجا بولىپ قوسىلعان قوماقتى تۋىندى. ايتۋلى فيلم وتاندىق كينەماتوگرافيا تاريحىنا دەتەكتيۆ جانرىندا تۇسىرىلگەن تۇڭعىش كينوكارتينا رەتىندە ەنۋىمەن قۇندى بولسا, ەكىنشىدەن, ول شاكەن ايمانوۆتىڭ سوڭعى تۇسىرگەن تۋىندىسى بولۋىمەن قاستەرلى. 90 پايىزى – وزبەكستاندا, 10 پايىزى قازاقستاندا تۇسىرىلگەن بۇل فيلم شاكەن ايمانوۆ تۇسىرگەن ەكى سەريامەن اياقتالعان جوق. اتاپ ايتقاندا, وسى ەڭبەكتىڭ جالعاسى رەتىندە 1977 جىلى «ءترانسسىبىر ەكسپرەسى», 1989 جىلى «مانچجۋرلىق نۇسقا» فيلمدەرى تۇسىرىلسە, 2010 جىلى شاكەن ايمانوۆ اتىنداعى «قازاقفيلم» اق «يزارۋس-فيلم» كينوكومپانياسىمەن بىرلەسە وتىرىپ, «ءسىز كىمسىز, كا مىرزا؟» اتتى ءفيلمنىڭ تۇساۋىن كەستى. وقيعا سيۋجەتىندەگى جالعاستىق تۇرعىسىنان الىپ ايتساق, بۇل فيلم دە اتى اڭىزعا اينالعان تىڭشى شادياروۆ جايىنداعى تۋىندىلاردىڭ تاقىرىپتىق جالعاسى ەدى. ءۇش فيلمدە دە باس كەيىپكەردىڭ بەينەسىن ءاسانالى ءاشىموۆ سومدادى. ونى قاسىمحان شادياروۆتىڭ رولىنە ۇسىنعان دا ايمانوۆ بولاتىن. مىنە, ارتىنا وسىنداي ايشىقتى ءىز قالدىرعان تانىمال تۇلعانى ەلورداداعى مەكتەپتەردىڭ العىسى كەلمەيتىنى قىنجىلتادى. بۇل نەنى تۇسىندىرەدى؟ بۇل شاكەندى تانىمايتىن ۇستاز بەن ۇرپاق ءوسىپ كەلە جاتقانىن تۇسىندىرەدى. ەندەشە «شاكەن ايمانوۆ كىم؟» دەگەن تاقىرىپقا دا توقتالىپ, ماقالامىزدىڭ سوڭىن «سوقىرعا تاياق ۇستاتقانداي» تۇيىندەيىك.

شاكەن ايمانوۆ كىم؟

عۇمىرىندا 14 فيلم ءتۇسىرىپ, 20-دان استام كەيىپكەردىڭ ءرولىن سومداعان شاكەننىڭ ازان شاقىرىپ قويعان اتى – شاھكەرىم. 1914 جىلى باياناۋىلدا دۇنيەگە كەلگەن ول 1924 جىلى سەمەيگە بارىپ, العاشىندا قازكوممۋناعا, كەيىن قازاق حالىق اعارتۋ ينستيتۋتىنا وقۋعا تۇسسە, 1928 جىلى سەمەيدەگى مۇعالىمدەر تەحنيكۋمىندا ءبىلىم الدى. وسى ارادا عابيت مۇسىرەپوۆتىڭ كوزىنە ءتۇسىپ, الماتىداعى كاسىبي تەاتردا وقىعانمەن, ونى تولىق اياقتاعان جوق.

شاكەن ايمانوۆتىڭ العاشقى باسپالداعى تەاتردان باستالدى. وسى ونەردە ءجۇرىپ, ءوز تالانتىن ايگىلەي بىلگەن ول كەيىن كينو ونەرىنە كوشتى. شاكەن ايمانوۆتىڭ كينوعا كەلۋ تاريحى دا قىزىق. بۇل تۋرالى ول ءوز ەستەلىگىندە: «1937 جىل بولاتىن. قاستەك اۋىلىندا امانگەلدى يمانوۆ تۋرالى فيلم ءتۇسىرىلدى. رەجيسسەرى – م.لەۆين. ءبىر ساعات قانا تاماشالاۋعا كەلگەم. بىراق كينو الاڭىنان كەتە المادىم. كۇنى بويى وسىندا ءجۇردىم. رەجيسسەرگە كەلىپ, ءرول بەرۋىن ءوتىنىپ ەدىم, رولدەردىڭ ءبارى تارقاتىلىپ قويعانىن, ماسسوۆكادا ساربازدىڭ قاتارىندا بولۋىمدى ءوتىندى. سارباز بولسا نەسى بار. وزىمە كوستيۋم دايىنداپ, وپا-دالاپتى دا ءوزىم ازىرلەدىم. سول كۇنى مەنى ءتۇسىرىپ الدى. سول كۇننەن باستاپ مەنىڭ كينوعا دەگەن ەرەكشە ماحابباتىم وياندى. ءاربىر دۇيسەنبى كۇنى كينو ءتۇسىرۋ الاڭىنا كەلىپ ءجۇردىم. «الدا تاعى كينو تۇسىرەتىن بولسام, ساعان مىندەتتى تۇردە ءرول بەرەمىن» دەپ ءوز ۋادەسىن بەردى م.لەۆين. رەجيسسەر ءوز ۋادەسىندە تۇردى. مۇحتار اۋەزوۆتىڭ ستسەناريى بويىنشا تۇسىرىلگەن «رايحان» فيلمىندە سارسەننىڭ رولىنە بەكىتتى. وسىلايشا, مەن كينو اكتەرى بولدىم» دەپ جازادى. بولاشاق رەجيسسەردىڭ سارسەننەن كەيىنگى ويناعان ءرولى – «اباي انىندەگى» ءشارىپ بەينەسى. «اباي انىنە» شاكەندى الىپ كەلگەن قاليبەك قۋانىشباەۆ بولدى. ايمانوۆتىڭ باعىن جاندىرعان ءرولدىڭ ءبىرى – جامبىل بەينەسى. جامبىل رولىنە شاكەن ايمانوۆتىڭ بەكىتىلۋىنىڭ ءوزى ءبىرتالاي اڭگىمەگە ارقاۋ بولارلىقتاي ەدى. اۋەلدە رەجيسسەرگە شايمۇحامەدتىڭ ءرولى تيگەن ەكەن. ءتۇسىرىلىم باستالار ساتتەن ە.ارون ايمانوۆتىڭ ەرەكشە تالانتىن بايقاپ, باستى ءرولدى وعان تاپسىرعان.

1945 جىلدان 1952 جىلعا دەيىن قازاقستاننىڭ كينوين­دۋسترياسى توقتاپ قالدى. مىقتى رەجيسسەرلەردىڭ كوبى الماتىنى تاستاپ, ورتالىققا كەتتى, بوس قالعان پاۆيلوندار مەن تسەحتاردا جۇمىس ىستەيتىن كادرلار جوقتىڭ قاسى ەدى. كينو ونەرى ءدال وسىنداي تۇرالاپ تۇرعان ساتتە ايمانوۆ سياقتى تۇلعالاردىڭ كەلۋى قازاق كينوونەرىن قايتا تۇلەتتى. شاكەن ايمانوۆ 1953-70 جىلدار ارالىعىندا «قازاقفيلم» ستۋدياسىنىڭ كوركەمدىك جاعىن باسقارىپ, قازاق كينوونەرىنىڭ وركەندەۋىنە ۇلكەن ۇلەس قوستى. قازاقستان كينەماتوگرافيستەر وداعىن ۇيىمداستىرۋعا قاتىسىپ, وداق باسقارماسىنىڭ ءبىرىنشى حاتشىسى (1958-70) قىزمەتىن اتقاردى.

شاكەن ايمانوۆ بەلگىلى ءبيشى شارا جيەنقۇلوۆانىڭ ءسىڭلىسى حاديشاعا ۇيلەنىپ, ودان مۇرات ەسىمدى ءبىر ۇل سۇيگەن. حاديشانىڭ ءبىرىنشى نەكەسىنەن سۇيگەن قىزى مايرانى دا باۋىرىنا باسىپ, بۇلاڭداتىپ ءوسىردى. ال كۇيەۋ بالاسى – ءاسانالى ءاشىموۆ. تاعدىر شاكەن ايمانوۆتىڭ ءبىر باسىنا بارلىق دارىندى ءۇيىپ-توگىپ بەرگەن. تەاتردا, كينو سالاسىندا وشپەس ءىز قالدىرعان شاكەننىڭ انشىلىك ونەرى دە ءبىر توبە. سەبەبى جۇرت اراسىندا قازاقتىڭ حالىق ءانى – «جيىرما بەس» پەن «ەكى جيرەندى» شاكەندەي ەشكىم ورىنداي العان جوق دەگەن ءسوز كوپ ايتىلادى. «اتاماننىڭ اقىرى» فيلمىندە دە «جيىرما بەستى» ورىنداعان شاكەن ايمانوۆتىڭ ءوزى بولاتىن.

كسرو مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ(1952) جانە قازاق كسر مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ (1968) لاۋرەاتى اتانعان شاكەن ايمانوۆ ماسكەۋدە جول اپاتىنان قايتىس بولىپ, الماتى قالاسىندا جەرلەندى. 1984 جىلدان باستاپ «قازاقفيلم» ستۋدياسى ايمانوۆ ەسىمىمەن اتالدى. ول تۇرعان ءۇي مەن كينوستۋديا عيماراتىنا مەموريالدىق تاقتا ورناتىلدى. الماتى, استانا قالالارىنان كوشە بەرىلدى.