بيىل قر رامىزدەرىنە 20 جىل تولىپ وتىر. رامىزدەر ساياسي تاۋەلسىزدىك پەن مەملەكەتتىك ەگەمەندىكتىڭ بىرەگەي بەلگىلەرى بولىپ تابىلادى. دەمەك, مەملەكەتتىك رامىزدەر – بەلگىلى ءبىر ەلدىڭ ءومىر سالتىن, بۇكىل بولمىس – ەرەكشەلىگىن, ايرىقشا ارمان – اڭسارىن, باسقالارمەن بايلانىس مۇراتىن بىلدىرەتىن بەلگى. مەملەكەتتىك رامىزدەردىڭ ۇلتتىق ءپاتريوتيزمدى جانە جالپى قازاقستاندىق ءپاتريوتيزمدى قالىپتاستىرۋداعى قىزمەتى, ورنى ەرەكشە ەكەنى داۋسىز.
بۇل مىندەتتىڭ كۇردەلىلىگىن ەلباسى ناقتى پايىمداپ, « … بۇل مىندەت ءبىلىم بەرۋدىڭ, مادەنيەت ورگاندارىنىڭ, قوعامدىق ۇيىمداردىڭ, بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنىڭ بارلىق جۇيەسىنە, ءاربىر وتباسىنا قاتىستى. ال, ونى ەلدىڭ تۋىن, ەلتاڭباسىن, ءانۇرانىن قاستەرلەۋدەن, زاڭدى ۇكىمەتتى قۇرمەتتەۋگە تاربيەلەۋدەن باستاۋ كەرەك. ءاربىر ادام بالا كەزىنەن «قازاقستان – مەنىڭ وتانىم, ونىڭ مەن ءۇشىن جاۋاپتى ەكەنى سياقتى, مەن دە ول ءۇشىن جاۋاپتىمىن» دەگەن قاراپايىم ويدى بويىنا ءسىڭىرىپ وسەتىندەي ەتكەن ءجون», – دەگەن بولاتىن.
ءار ەلدىڭ مەملەكەتتىك رامىزدەرى گەوگرافيالىق, مادەنيەت-تاريحي جاعدايلارىنا بايلانىستى قالىپتاسادى. ءبىزدىڭ مەملەكەتتىك رامىزدەرىمىزگە شەتەلدىك ماماندار جوعارى باعا بەرگەن. سونىمەن قاتار, رامىزدەرىمىز الەمدىك كاتالوگقا كىرگەن.
اتام قازاقتا «تۋىڭ جىعىلماسىن» دەيتىن ادەمى ءسوز بار. ماعىناسى قانداي تەرەڭ ءسوز. ياعني, ەڭسەڭ تۇسپەسىن, ابىرويىڭ اسقاق بولسىن دەگەن ىزگى نيەتتەن تۋعان تىلەك. ال, تاريحقا تەرەڭىرەك ۇڭىلەر بولساق, تۋ بۇكىل ەلدىڭ, حالىقتىڭ رۋحىن كوتەرەتىن قاسيەتتى بەلگىسى سانالادى.
قازاق دالاسىندا رامىزدەر ءرولىن باتىرلارىمىز جورىقتارعا الىپ شىققان تۋلار مەن جۇزدەردىڭ تاڭبالارى سىندى تولىقتاي جالپىلىق سيپاتقا يە بولماعان اتريبۋتتار اتقارعان. تاريحتا تۋعا قاتىستى مىسالدار جەتەرلىك.
قابانباي باتىردىڭ قولىندا قالماققا قارسى جان اياماي شايقاسقان جاس قازىمبەت باتىر ات ۇستىندە, قولىنداعى تۋىن جىقپاي, سابىنا سۇيەنگەن كۇيى مەرت بولعان ەكەن. قاندى قىرعىندا قازاق ساربازدارىنىڭ ءجۇنى جىعىلماس ءۇشىن كوزى جۇمىلىپ بارا جاتسا دا وسىلاي جاساعان. تۋدى تۇسىرمەگەن. ناعىز باتىرلىقتىڭ, بيىك رۋحتىڭ بەلگىسى مىنە, وسىنداي بولعان.
1832 جىلعى قارناۋدا حيۋا جەندەتتەرىمەن بولعان قىرعىندا تۋبەگىنىڭ ات ۇستىندە اۋىر جارالانعانىن كورىپ قولباسشى ۇرىستىڭ ءبىر اراسىندا سۇيىنعارا باتىر: «ەندى ءبىر شابۋىلعا شىدايسىڭ با؟», – دەپ سۇرايدى. «جان شىداسا مەن دە شىدارمىن», – دەپ جاۋاپ بەرەدى باتىر. شابۋىل ءساتتى بولىپ, ۇرىس اياقتالعاننان كەيىن, اياق-قولى قۇرىسىپ قالعان, بىراق قولىندا تۋى بار ات ۇستىندەگى باتىردىڭ جانسىز دەنەسىن ءتۇسىرىپ الادى. نەشە جەردەن وق تيگەن باتىردىڭ اۋزىنان كەسەك-كەسەك قان اتىپ تۇر ەكەن دەيدى. سوعىس اياقتالعاندا كەلسە, ات ۇستىندە تۋدى جىقپاعان قالپى ەسىل ەر الدەقاشان ءدارىل-باقيعا ءوتىپ كەتىپتى… بىراق تۋدى تۇسىرمەگەن, جىقپاعان.
1856 جىلى قاراعان-بوساعاداعى ۇرىستا تۋبەگى – اسار سۇپى اتامىزعا باتىرلاردىڭ ءبىرى اسىعىستا: «اتا, تۋدى جىقپايسىز عوي!؟», – دەپ قالادى. سوندا اسار سۇپى-زىكىرشى: «تۋدى قۇداي جىقپاسا, ءبىز جىقپاسپىز, ينشاللا!», – دەگەن ەكەن.
بەرلين ءۇشىن شايقاستا جۇزدەگەن جاۋىنگەر جاۋ ورداسىنا ءوز بولىمدەرىنىڭ تۋىن جەلبىرەتۋ ءۇشىن ۇمتىلدى. سولاردىڭ ءبىرى ءبىزدىڭ باتىر جەرلەسىمىز راقىمجان قوشقارباەۆ ەدى. قازاقتىڭ ەرجۇرەك ۇلى ولىممەن تىكەلەي بەتپە-بەت كەلەتىنىن بىلسە دە, باسىن قاتەرگە بايلاپ, رەيحستاگقا جەتۋگە اسىقتى. جاۋىپ تۇرعان باس كوتەرتپەس وق استىمەن قانشاما ساعات ەڭبەكتەپ, جىلجي بەردى. كەز كەلگەن ساتتە سەبەلەپ تۇرعان قورعاسىن ونىڭ ءومىرىن جۇلىپ تۇسەر ەدى. وسىلاي كەسكىلەسكەن ۇرىس كەزىندە رەيحستاگ قابىرعاسىنا ءبىرىنشى بولىپ تۋ قاداعان قازاق باتىرى كەڭەس اسكەرىنىڭ جاسقانباي شابۋىلداۋىنا جول اشتى.
قازاق جۇرتى كىندىك قانى تامعان جەرىن, اتا-بابا اۋلەتىنىڭ ءمايىتى جاتقان جەردى ەرەكشە قادىرلەيدى. قازاق ءۇشىن اتامەكەن – وتانجاندى پەندە رەتىندە ءومىر ءسۇرۋىنىڭ شارتتىق اتريبۋتى. سوندىقتان دا, حالقىمىز ءوز اتا-مەكەنىن, وتانىن, ءوز حالقى, ءوز ءتىلىن, ءوز مەملەكەتىنىڭ رامىزدەرىن, سالت-ءداستۇرىن جۇرەكپەن سۇيە بىلگەن ءارى ۇرپاعىن دا سوعان تاربيەلەگەن, باۋلىعان.
اتا بابالارىمىز «تاربيە تال بەسىكتەن باستالادى» دەپ بەكەر ايتپاسا كەرەك. رامىزدەرىمدى قۇرمەتتەۋ, ولاردى ناسيحاتتاۋدى تەك مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ, بيلىك مەكەمەلەرىنىڭ عانا مىندەتى دەگەن سىڭارجاق پىكىردەن قۇتىلىپ, رامىزدەرگە دەگەن قۇرمەت قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ءاربىر ازاماتىنىڭ جۇرەگىنىڭ تورىنەن ورىن الۋى كەرەك. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋتسياسىنىڭ 34-بابىندا «اركىم مەملەكەتتىك رامىزدەردى قۇرمەتتەۋگە مىندەتتى» دەپ تايعا تاڭبا باسقانداي ەتىپ جازىلعان.
مەملەكەتتىك رامىزدەر – ەلىمىزدىڭ ەگەمەندىگى مەن تاۋەلسىزدىگىن پاش ەتۋشى ءارى مەملەكەتىمىزدىڭ وتكەنى, بۇگىنى جانە بولاشاعى اراسىنداعى ساباقتاستىقتىڭ جارقىن بەينەسى. حالقىمىزدىڭ رۋحىن, ۇلتتىق سالت-ساناسىن, قاћارماندىعى مەن دانالىعىن, بولاشاققا ءۇمىتىن, ارمان-تىلەگىن جەتكىزەتىن ايرىقشا قۇندىلىقتار. ەلتاڭبامىز ەل تاريحىنىڭ تەرەڭىنەن تامىر تارتىپ, ۇلتتىق رۋحىمىزدى اسقاقتاتىپ, شاڭىراعىمىزدىڭ بەرىكتىگىن پاش ەتىپ, رەسپۋبليكامىزدىڭ قاناتتى تۇلپارداي ۇشقىرلىعىن ايعاقتاپ كەلەدى.
تۇرار شاكەن,
«نۇر وتان» حدپ استانا قالالىق فيليالى
تالداۋ جانە الەۋمەتىك باستامالاردى
بولجاۋ ورتالىعى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى
