قاتارىمىزدا جۇرگەن ادامدار جايلى بىرەر اۋىز ءسوز پىكىر ايتۋ ءۇشىن, الدىمەن سول كىسىنىڭ پايىمى مەن پاراساتى, قوعامعا جانە قورشاعان اينالاسىنا كەلتىرگەن كەلەلى ىستەرى, ءوزى ارالاسىپ جۇرەتىن ورتاسىمەن قارىم-قاتىناسى, قالا بەردى ونىڭ مىنەز-قۇلقى تۋرالى ابدەن ءبىلىپ العان ابزال بولماق كەرەك. ال, ەگەر ءسوز ەتكەلى وتىرعان ازاماتتىڭ ەسىمى ەل اۋزىندا جۇرگەن, كەلبەتى جۇرتشىلىققا جاقسى تانىمال بولسا, وندا جازباعىڭنىڭ جاۋاپكەرشىلىك جۇگىنىڭ اۋىرلاي تۇسەرى ءسوزسىز. كەزىندە تالاي جىلدار تسەلينوگراد وبلىستىق تەلەراديوكوميتەتى قازاق رەداكتسياسىنىڭ ديكتورى قىزمەتىن ابىرويمەن اتقارعان, سونداي-اق «تىڭ ولكەسىنىڭ لەۆيتانى» اتانىپ كەتكەن, ەلىمىزگە ەسىمى بەلگىلى ەرسايىن ماحامبەتوۆ اعامىزدىڭ 75 جاسقا تولۋىنا وراي ارىپتەس-ءىنى رەتىندە بىرەر اۋىز ءسوز ايتۋدى ءوز پارىزىم دەپ سانادىم. ەرسايىن اعامىز سەكىلدى ەلىنىڭ قوشەمەتى مەن سۇيىسپەنشىلىگىنە الدەقاشان بولەنگەن, تۋعان حالقىنىڭ ادال پەرزەنتى اتانعان ازامات جايلى پىكىر قوزعاۋ دەگەنىڭىزدىڭ تازالىق پەن بەلگىلى بيىكتىكتى تالاپ ەتەتىنى انىق.
مەن ول كىسىنى 1991 جىلى تسەلينوگراد وبلىستىك تەلەراديو كوميتەتىنىڭ قازاق رەداكتسياسىنا ءتىلشى بولىپ ورنالاسقان كۇننەن بىلەمىن. قاشان كورسەڭ دە سابىرلى قالپىنان تانبايتىن, اشىق-جارقىن كەيپىنەن اۋمايتىن, كيىم كيىسى مەن ءجۇرىس-تۇرىسى دا وزىنە جاراسىپ تۇراتىن, وتە ۇقىپتى جان. قانىندا ويناپ, سۇيەگىنە دەيىن ءسىڭىپ كەتكەن وسى ادەتى ول كىسىنى وزگەلەردەن ەرەكشەلەندىرىپ, ءبىر كورگەن ادامنىڭ ءوزىن تارتىپ تۇرۋشى ەدى.
سانالى عۇمىرىنىڭ 50 جىلىن ديكتورلىققا ارناعان اعامىزدىڭ ەڭبەگى ەش كەتكەن جوق. ۋاقىتىندا ديكتورلىق وقۋدىڭ قىرى مەن سىرىن تەرەڭ مەڭگەرگەن شەبەردىڭ ەسىمى قازاقستاننان اسىپ, ءتۇۋ سونادايداعى ماسكەۋگە دەيىن ەستىلىپ جاتتى. ساعاتتارعا سوزىلاتىن قازاقشا-ورىسشا حابارلاردى سۇرىنبەي, مۇدىرمەي, وقۋ مانەرىن بۇزباي, سوزدەن جاڭىلماي تەك وزىنە عانا ءتان قويۋلاۋ, باريتونعا كەلىڭكىرەيتىن داۋسىمەن ءبىر قالىپتا وقىپ, ءار ءسوزىن تىڭدارمان ساناسىنا سىڭىرە الاتىن بىلىكتىلىگى جوعارى باعالاندى دەسەك, تىم اسىرەلەپ جىبەرگەندىك بولماس ەدى. سونىڭ ناتيجەسىندە 1985 جىلى ماسكەۋگە ارنايى شاقىرىلعان ساپارىنىڭ بىرىندە ەرسايىن اعاعا اتى اڭىزعا اينالعان يۋري لەۆيتان «كسرو-نىڭ جوعارى دارەجەلى ديكتورى» دەگەن اتاقتى سالتاناتتى جاعدايدا ءوز قولىمەن تابىستادى. بۇگىنگى كۇننىڭ جاستارى بىلە بەرمەۋى مۇمكىن, ءدال وسىنداي قۇرمەت پەن قوشەمەت كورسەتۋگە ايگىلى لەۆيتاننىڭ ءوزى تۇرماق, ودان بەرگىلەرى دە ساراڭدىق كورسەتەتىن زامان ەدى ول كەز. دەمەك, وسىنشاما ماراپاتقا يە بولعان ورتا ازيانىڭ ءبىر ۇلانى ماسكەۋلىكتەرگە بويىنداعى دارىنى مەن اسقان تالانتىن مويىنداتا العان بولىپ تۇر عوي.
سوناۋ سەكسەنىنشى جىلدارى ءوزىمىزدىڭ ەسىل ءوڭىرى تۇگىلى رەسپۋبليكا دەڭگەيىندە ەكى تىلدە دە ەر داۋىستا ەركىن وقيتىن ديكتورلار تاپشىلىعى قاتتى سەزىلگەن بولۋى كەرەك, ءوزىمىز كۋا بولعانداي ەرسايىن اعا بىرنەشە رەت الماتىداعى رەسپۋبليكالىق قازاق راديوسىنان شاقىرتۋلار الىپ ءجۇردى, بىراق وتباسىنداعى جاعدايلارعا بايلانىستى قازاق راديوسىنىڭ قارا شاڭىراعىندا قىزمەت جاساۋعا بارۋدىڭ رەتى كەلە قويمادى. ايتسە دە, بۇعان ديكتور اعامىز قاتتى قايعىرىپ, بازبىرەۋلەر سەكىلدى سارى ۋايىمعا سالىنعان جوق. ويتكەنى, داناگوي قاريانىڭ «وسى وتىرعان جەرىمنىڭ ءوزى – ءتور» دەگەنى سەكىلدى, الماتىدان شالعاي ولكەدە جۇرسە دە ەراعانىڭ ەسىمى ۇنەمى ەل اۋزىندا, ونىڭ وقىعان حابارلارى جۇرتشىلىقتىڭ قۇلاعىندا ءجۇردى. كوردىڭىزدەر مە, ولكەلىك راديودا جۇرسە دە ول كىسىنىڭ ابىرويى سول كەزدەگى استانالىق «مەترلەردەن» كەم تۇسپەدى.
سوناۋ 1962 جىلى تسەلينوگراد ولكەلىك راديوسىنا قىزمەتكە قابىلدانعان ەرسايىن اعا ديكتور رەتىندە ءتۇرلى تاقىرىپتارعا ارنالعان حابارلاردى وقي ءجۇرىپ, ءوزىنىڭ جۋرناليستىك قابىلەتىن دە جەتىلدىرە بەردى. جازۋشى-جۋرناليستەر كۇلمەس راحىمجانوۆ, قاجىمۇرات راحيموۆ جانە نوگەربەك ماعزۇموۆ سەكىلدى اعا بۋىن وكىلدەرىمەن قويان-قولتىق ارالاسا جۇرە ولاردان كوپ نارسەنى ۇيرەندى, قالام تارتۋ شەبەرلىگىن شىڭداي ءتۇستى. ۋاقىت وتە كەلە ەڭبەك ەرلەرى, سوعىس ارداگەرلەرى جايلى وچەركتەر جازىپ, قالامى قارىمدى جازباگەر رەتىندە دە تانىلا باستادى. ءبىر كەزدەرى وبلىستىق تەلەديداردىڭ باس رەداكتورى سماعۇل راحىمبەك ەكەۋى بىرلەسىپ, ەگىن وراعىنىڭ كۇزگى جيىن-تەرىنى بارىسىنا ارنالعان «التىن ءدان» راديوحابارىن دايىندادى. ەرسايىن
اعا وسى حاباردىڭ اۆتورى جانە رەسپۋبليكالىق «اققۋ» ادەبي راديوجۋرنالىنىڭ تۇراقتى جۇرگىزۋشىسى بولدى.
«شاكىرتسىز ۇستاز تۇل» دەمەكشى, ءىزباسارلار دايىنداۋدا دا ەرەكەڭنىڭ جولى بولدى. ەسىمدەرى ەلىمىزگە كەڭىنەن تانىمال رابيعا امانجولوۆا, مەرۋەرت وماروۆا جانە دۋمان حاميتوۆ سەكىلدى تەلەراديونىڭ تاماشا ديكتورلارى وقۋ جانە مانەرلەپ سويلەۋ شەبەرلىگىن ەرسايىن اعامىزدان ۇيرەندى.
جالپى, ەرسايىن اعامىزدىڭ ماماندىعى – فيلولوگ. اكەسىنەن تىم ەرتە قالعان ەرەكەڭ ءۇيدىڭ ۇلكەنى بولعاندىقتان ەڭبەككە ەرتە ارالاستى. بۇعاناسى قاتا قويماعان بالا قىران ءالى جاسپىن دەمەدى, بىلەگىن سىبانا جۇمىسقا ارالاستى, سويتە ءجۇرىپ شىنىقتى, شىنىعا ءجۇرىپ شىڭدالدى. سوڭىنان ەرگەن قوس باۋىرىن ەكى قولىمەن جەتەلەي ءجۇرىپ ەسەيتتى. باۋىرلارىن قاناتتاندىرىپ, ولاردى قاتارعا قوسقاننان كەيىن عانا ءوز جاعدايىن ويلاعان ەرسايىن اعا كەشتەۋ بولسا دا جۇرەگىنىڭ قالاۋى بويىنشا تسەلينوگراد پەداگوگيكالىق ينستيتۋتىنىڭ فيلولوگيا فاكۋلتەتىن ءتامامداپ, ەندىگى ەڭبەك جولىن ۇستازدىقپەن جالعاستىرادى. قوس ءتىلدى قاتار مەڭگەرگەن, جۇزىنەن يمان توگىلگەن جاس ماماندى بايقاعان ولكەلىك تەلەراديوكوميتەت باسشىلارى ونى راديوعا ديكتورلىق قىزمەتكە شاقىرادى. بۇل 1962 جىل ەدى. سودان بەرگى ءومىرى تەلەراديو سالاسىمەن بىتە قايناسقان ەرسايىن اعامىز 50 جىل ديكتور قىزمەتىن ءمىنسىز اتقاردى. «تىڭ ولكەسىنىڭ لەۆيتانى» اتانعان ارداقتى اعامىز بۇگىندە قۇرمەتتى دەمالىستا, ەڭبەگىنىڭ زەينەتىن كورىپ وتىرعان باقىتتى اكە, ارداقتى اتا. مەرەكەڭىز قۇتتى بولسىن, ەراعا!
بەردەن قابىلوۆ,
جۋرناليست
