Biudjettıŋ atqaryluy talqylandy

Qalalyq mäslihattyŋ mäjılıs zalynda ötken Qoǧamdyq keŋestıŋ otyrysynda Astananyŋ 2023 jylǧa arnalǧan biudjetınıŋ atqaryluy turaly mäsele qaraldy.

Kün tärtıbındegı bırınşı mäsele boiynşa Astana qalasy Qarjy basqarmasynyŋ basşysy Alibi Jūmaev baiandama jasady. Aituynşa, 2023 jylǧy biudjet saiasaty qalanyŋ damu baǧdarlamasynda jäne biudjettık baǧdarlamalar äkımşılerınıŋ biudjettık baǧdarlamalarynda anyqtalǧan maqsattarǧa jäne mındetterge qol jetkızuge baǧyttaldy.

– Menşıktı kırısterdıŋ kölemı 777647,9 mln teŋgenı nemese jospardaǧy 754362,7 mln teŋge somany oryndai otyryp, 103,1%-dy qūrady, onyŋ ışınde: salyqtyq tüsımder boiynşa tüsımder 740597,9 mln teŋge nemese jospardaǧy 713648,1 mln teŋgenı esepke alǧanda, jospar 103,8% oryndaldy. Qosymşa 26949,8 mln teŋge tüsım tüstı. Onyŋ ışınde salyqtyq emes tüsımder 21947,5 mln teŋge bolsa, negızgı kapitaldy satudan tüsken tüsımder – 13395,5 mln teŋge (jospardaǧy 12680 mln teŋge) nemese 105,6%, qosymşa 715,5 mln teŋge tüsım tüstı. 2023 jyly qala biudjetınıŋ şyǧys­tar boiynşa atqaryluy – 1241289,3 mln teŋgenı nemese 99,5%-dy qūrady, – dedı basqarma basşysy.

Būl rette baiandamaşy ötken jylǧa arnalǧan biudjettıŋ atqaryluy jönınde keŋınen aita kele, bölıngen qarjynyŋ kölemı osy joly üş esege deiın öskenın jäne keibır mekemelerge bölıngen qarjynyŋ igerılmegenın atap öttı.

Jyldaǧy dästür bo­iynşa qosymşa qarajat densaulyq saqtau, äleumettık qorǧau salasynda qarttar men mügedektıgı bar adamdar üşın jalpy ülgıdegı medisinalyq-­äleumettık mekemelerde, arnau­ly äleumettık qyzmetter körsetu ortalyqtarynda, äleumettık qyzmet körsetu ortalyqtarynda arnauly äleumettık qyzmetter körsetuge, mūqtaj azamattardyŋ jekelegen sanattaryna äleumettık kömek körsetuge; bılım beru salasynda oqulyqtardy, oqu-ädıstemelık keşenderdı satyp aluǧa jäne jetkızuge, damuynda ­problemasy bar balalar men jasöspırımderdı oŋaltuǧa jäne äleumettık be­iımdeuge, mektepke deiıngı tärbie men oqytuǧa, sondai-aq mädeniet salasyndaǧy memlekettık şyǧarmaşylyq tapsyrysty jäne sport salasyndaǧy memlekettık sport tapsyrysyn jan basyna şaqqandaǧy qarjylandyrudy ıske asyruǧa baǧyttalǧan.

Odan ärı Astana qalasy Ekonomika jäne biudjettık josparlau basqarmasy basşysynyŋ orynbasary Jänıbek İskakov elordany damytu jospary bo­iynşa atqarylyp jatqar jūmystarǧa toqtaldy.

– Astana qalasyn damytu jospary boiynşa 2023 jyly 3 baǧyt şeŋberınde 106 nysanaly indikatordy oryndau közdelgen, onyŋ ışınde 71-ıne, iaǧni 67%-ǧa qol jetkızıldı, 16-sy nemese 15,1%-yna qol jetkızılgen joq. Qazırgı uaqytta 16 indikator boiynşa eseptı kezeŋde statistikalyq derekter joq, 3 körsetkış boiynşa 2023 jyly ıske asyru josparlanbaǧan. Jospardy ıske asyru jönınde byltyr 175 ıs-şara közdelgen. «Qala halqynyŋ äl-auqaty deŋgeiı men ömır süru sapasyn arttyru» baǧyty şeŋberınde 57 nysanaly indikator, 179 ıs-şara qarastyrylǧan, – dedı Jänıbek İskakov.

Jaŋa jūmys oryndary aşyldy

Bas qalada äleumettık salada jaŋa käsıporyndardy aşu, sondai-aq jūmys ıstep tūrǧandardy damytu esebınen 62,1 myŋ jaŋa jūmys orny, onyŋ ışınde 56969 tūraqty jäne 5140 uaqytşa jūmys oryndary qūryldy.

Jūmyssyz azamattardy tegın oqytu boiynşa jūmys jalǧasyp keledı. 2021-2025 jyldarǧa arnalǧan käsıpkerlıktı damytu jönındegı ūlttyq jobasy aiasynda 2023 jyly 1262 joba maqūldandy.

Astana qalasy Ekonomika jäne biudjettık josparlau basqarmasy basşysy orynbasarynyŋ mälımdeuınşe, elordada tırkelmegen, eŋbek jäne praktikalyq daǧdysy joq azamattardy jūmyspen qamtu maqsatynda Joltap jobasy ıske qosyldy. Bılım beru salasynda 2-6 jas aralyǧyndaǧy balalardy mektepke deiıngı tärbiemen jäne oqytumen qamtu 68,1 myŋ balany (81%), 3-6 jastan bastap 64,5 myŋǧa juyq balany (99,5%) qūrady. Ötken jyly ekı auysymda 15300 oryndyq 12 mektep paidalanuǧa berıldı. 2024 jyly 71440 oryndyq 27 mekteptı paidalanuǧa beru josparlanyp otyr. Sonymen qatar «Jaily mektep» ūlttyq jobasy bo­iynşa Astanada 2024-2027 jyldar aralyǧynda 88800 oquşy ornyna arnalǧan 24 mektep salynady.

Densaulyq saqtau salasynda 900-ge juyq medisina qyzmetkerı bılıktılıktı arttyru kurstarynda oqytyldy, onyŋ ışınde 872 adam respublika ışınde, 45 adam şetelde bılım aldy.

Vedomstvo ökılı 2023 jyly 6 medisinalyq ūiym­da kürdelı jöndeu jūmystary jürgızılgenın jäne 708 medisinalyq tehnika satyp alynǧanyn, sondai-aq vedomstvolyq baǧynysty ūiymdardyŋ materialdyq-tehnikalyq jabdyqtaluy 100 paiyzdy qūraǧanyn jetkızdı.

– «Ömır süruge jaily qala» tūjyrymdamasyn jüzege asyru maqsatynda «adamdarǧa arnalǧan qala» jobasynyŋ ekınşı baǧyty aiasynda 26 nysanaly indikator, 58 ıs-şara qarastyrylǧan. 2023 jyldyŋ qorytyndysy boiynşa paidalanuǧa berılgen tūrǧyn üilerdıŋ jalpy audany 3,8 mln şarşy metr tūrǧyn üidı qūrady, būl ötken jyldyŋ säikes kezeŋımen salystyrǧanda 58,1%-ǧa joǧary. Tūrǧyn üi satyp aluǧa mūqtaj azamattardyŋ jekelegen sanattaryna äleumettık kömek retınde 374 tūrǧyn üi sertifikaty berıldı, – dedı Jänıbek İskakov.

«Elorda qūrylys kompaniiasy» JŞS ülestık qūrylystaǧy 7 problemalyq üidı (3,5 myŋǧa juyq ülesker) paidalanuǧa berdı. Kölık infraqūrylymyn jaqsartu üşın 52,8 şaqyrym ortaşa jöndeu jürgızıldı. Jaqsy jäne qanaǧattanarlyq jaǧdaidaǧy qalalyq maŋyzy bar avtokölık joldardyŋ ülesı 92,9/7,1% qūrady. Sumen jabdyqtau jäne su būru boiynşa 12 joba ıske asty.

«Zamanaui bäsekege qabılettı qala» jobasynyŋ üşınşı baǧyty aiasynda 23 nysanaly indikator, 36 ıs-şara qarastyrylǧan. 2023 jyldyŋ 9 aiynda Astana qalasynyŋ jalpy öŋırlık önımınıŋ kölemı 7,8 trln teŋge nemese 2022 jylmen salystyrǧanda 105,2%-dy qūraidy. Eldıŋ jalpy ışkı önımındegı qalanyŋ ülesı – 10,4%. Jan basyna şaqqandaǧy JIÖ kölemı 5,7 mln teŋgeden asty.

2023 jyly elordanyŋ negızgı kapitalyna salynǧan investisiia kölemı 6,6%-ǧa ösıp, 1,6 trln teŋgege jettı. Ötken jyly 30 joba ıske qosylyp, 1800 jūmys orny aşyldy.

Bügıngı taŋda qala ekonomikasynyŋ qūrylymynda negızgı ülestı – 74,5%-dy şaǧyn jäne orta biznes alady, būl ortaşa respublikalyq deŋgeiden 2 esege artyq. Jūmys ıstep tūrǧan ŞOB subek­tılerınıŋ sany 11,2% ösımmen 227 myŋ bırlıkke deiın östı. Mūnda qazırgı kezde 522 myŋ adam jūmys ısteidı, būl qalanyŋ ekonomikalyq belsendı halqynyŋ 75 paiyzyn qūraidy.

Üi kezegınde tūrǧandar köp

Qoǧamdyq keŋes otyrysynda elordada tūrǧyn üi kezegınde tūrǧandar sanynyŋ azaiyp kele jatqany turaly aityldy. Būl jönınde qalalyq Kommunaldyq infraqūrylymdy damytu basqarmasy basşysy orynbasarynyŋ mındetın atqaruşy Baqytjan Jolmūqan mälımdedı.

Onyŋ sözınşe, Astanada tūrǧyn üige kezegınde 40872 adam tūr. Olardyŋ arasynda jetım jäne ata-anasynyŋ qamqorlyǧynsyz qalǧan 2685 bala bar. Memleketten berıletın tūrǧyn üidıŋ 20%-y halyqtyŋ äleumettık osal tobyna jatady.

Qazır jetım balalarǧa 173 päter beru jaǧy qa­ras­tyrylyp jatyr. Ötken jyly jazda tūrǧyn üi kezegınde 48 myŋ adam tūrsa, bügıngı taŋda olardyŋ sany 40872 adamdy qūrap otyr.

Sonymen bırge Qoǧamdyq keŋes otyrysynda «Astana qalasynyŋ aumaǧynda bölşek salyqtyŋ mölşerın tömendetu turaly» Astana qalasy mäslihatynyŋ 2023 jylǧy 30 mausymdaǧy №50/5-VIII şeşımıne özgerıster engızıldı. Äleumettık maŋyzy bar azyq-tülık tauarlaryna bölşek sauda baǧalarynyŋ 2024 jylǧy ekınşı toqsanǧa arnalǧan şektı mänı bekıtılıp, elordanyŋ äleumettık maŋyzy bar qatynastardyŋ tızbesı aiqyndaldy.

Otyrysty qorytyndylai kele, Qoǧamdyq keŋes töraǧasy Zulfuhar Ǧaiypov 2023 jyly biudjetten bölıngen qarjynyŋ 30%-dan astamy äleumettık salany damytuǧa baǧyttalǧanyn, talqylanǧan mäselelerdıŋ barlyǧy, tüptep kelgende, Astana halqynyŋ äleumettık jaǧdaiyn jaqsartuǧa arnalǧanyn atap öttı. Rasynda, qalanyŋ damu josparyn oryndau elordanyŋ serpındı damuyna jäne şahar tūrǧyndarynyŋ ömır süru sapasyn arttyruǧa yqpal etedı.