Ешкімге құпия емес, уақыттың тапшылығын желеу етіп, жеңілдің үстімен жүгіріп өткенді жақсы көреміз. Жалған анықтама сатып алуды сыбайлас жемқорлыққа апаратын тура жол деп ойламаймыз. Қарап отырсақ, осы арқылы тек өзгені ғана емес, өзімізді де алдап жүргенімізді де түсінбейді екенбіз.
Барша қызметкерлерден талап етілетін 086/е медициналық анықтамасы мен денсаулық кітапшасын сатып алудың артында не тұр? Бұл тек дәрігердің қолы қойылған жай қағаз ба? Бұл – түсінгенге адамның жұқпалы аурулары жоқтығын дәлелдейтін құжат. Ол флюорографиядан өтіп, қан тапсырып, бірнеше маман-дәрігерлердің анықтауынан кейін қолы қойылып, берілді. Бұл – қоғамда барлық санитарлық-эпидемиологиялық нормалардың сақталуын және денсаулығына қауіп төнбейтініне сенімді болуын қамтамасыз етудің басты шарты.
Осы тақырып көтерілген баспасөз-конференциясында ҚР Мемлекеттік қызмет істері және сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі департаментінің орынбасары, «Астана – адалдық алаңы» жоба жетекшісі Жазира Жылқышиева:
– Олар жұмысқа орналасу барысында нақты құжаттарды ұсынды ма? Денсаулық жағдайы туралы барлық ақпаратты шынымен көрсете ме? Бүгінде арнайы ниетпен медициналық анықтаманы, денсаулық кітапшасын немесе науқастық демалыс парағын сатып алу мүмкіндігі бар. Тіпті аталған құжаттардың сатылатындығы жөнінде интернет желілерінде ашық жарияланғаны туралы айта кету керек, – деді.
Алдағы уақытта аталған жағдайды жою мақсатында жоба мамандары Сыбайлас жемқорлыққа қарсы ұлттық бюроның Астана қаласы бойынша департаментімен бірлесіп жедел алдын алу шараларын жүргізуді жоспарлап отыр. Оған түрткі болған жайт, Астана қаласының Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметінің департаменті заманауи компьютерлік технологияларды пайдалана отырып, жалған медициналық құжаттарды жасайтын адамдардың қылмыстық тобын әшкереленген еді. «Тінту жұмыстарын жүргізу барысында департамент қызметкерлері 086/е нысан бойынша медициналық анықтамадан 200 бланкі, 190 санитарлық кітапша, медициналық мекемелердің 80-нен астам мөр және дәрігерлердің жеке мөрлерін, медициналық талдау нәтижелерін, флюорографиялық суреттер, медициналық диагнозы бар ескерту күнделіктері және басқа да фактілерді анықтады. Қазіргі күнде сотқа дейінгі тергеп-тексеру жүргізілуде.
– Көріп отырғандарыңыздай, медициналық анықтамалар және санитарлық кітапшаларды арнайы дағдылар мен техниканың көмегінсіз адам үй жағдайында дайындайды. Енді талай азаматтың, мигранттардың осындай куәліктерді күніне, аптасына немесе жылына қанша дана қолданғанын елестетуге болады. Статистикалық мәліметтерге сәйкес, 2017 жылы Астана қаласының 11 емханасы №086 нысан бойынша 29099 анықтама берді. Күніне шамамен 79 анықтаманың берілгенін көрсетеді. Бұл қызмет ақылы түрде және оның орташа бағасы 7 мың теңгені құрайды. Аталған іс-шарамызда біз ашылған бір жағдайда ғана орта есеппен күніне 10-ға жуық, яғни жылына 3650 анықтама берілетінін анықтадық. Қарапайым математикалық есептеулермен біз Астана қаласының емханалары жылына 25550000 теңгеден астам соманы жоғалтқанын көре аламыз. Бұл тек бір ғана №086 нысан бойынша анықтама үшін. Бұл қаражат емханаларда науқастар үшін қолайлы жағдай жасауға немесе дәрігерлердің жалақыларын жақсартуға мүмкіндік берер еді. Бұл – мәселенің бір жағы ғана» деп Жазира Жылқышиева істің мәнін айтты.
