استانا – قازاقستان سپورتىنىڭ كوشباسشىسى

ايتالاپ كۋرگامباەۆ, استانا قالاسى تۋريزم, دەنە تاربيەسى جانە سپورت باسقارماسىنىڭ باسشىسى

الەۋمەتتانۋشىلاردىڭ سوڭعى زەرتتەۋلەرى بويىنشا استانا قالاسىنىڭ ءاربىر ءتورتىنشى تۇرعىنى دەنەشىنىقتىرۋ جانە سپورتپەن اينالىسادى ەكەن. ال ولاردىڭ كوپشىلىگى, ياعني, 35 پايىزى جۇزۋگە باراتىنى, ءاربىر بەسىنشىسى بوكس, كۇرەس سەكىلدى جەكپە-جەك تۇرلەرىن تاڭدايتىنى, ءۇشىنشى ورىندى فۋتبولدى قالايتىندار يەلەنەتىنى بەلگىلى بولىپ وتىر. ودان ءارى فيتنەس, جەڭىل اتلەتيكا جانە ۆەلوسپورتقا اۋەستەنۋشىلەر سانى ارتىپ وتىرعانى ايتىلادى.
بۇگىنگى زاماندا ءاربىر ادامنىڭ ءبىر مەزگىل سپورتپەن اينالىسۋعا ۋاقىت تابا ءبىلۋى وتە قاجەت-اق. جىل وتكەن سايىن قالا تۇرعىندارىنىڭ دەنەشىنىقتىرۋ مەن سپورتقا ۇلكەن ءمان بەرە باستاعانى, ارينە, قۋانتارلىق جاعداي. وسى ورايدا استانا قالاسى بويىنشا سوڭعى بەس جىلدا دەنەشىنىقتىرۋ جانە سپورتپەن تۇراقتى اينالىساتىنداردىڭ قاتارى ەكى ەسەگە ءوسىپ, بۇگىندە ولاردىڭ سانى 159 318 ادامدى قۇراپ وتىرعانىن ايتۋعا بولادى. دەمەك, «استانا – سپورت قالاسى» دەگەن ءسوزدىڭ ومىرشەڭدىگى كۇن وتكەن سايىن دالەلدەنە تۇسۋدە.
رەسپۋبليكا بويىنشا اتالىپ وتىلەتىن سپورت كۇنى قارساڭىندا استانا سپورتىنىڭ دامۋ ءۇردىسى تۋرالى ايتىپ ءوتۋدىڭ رەتى كەلىپ تۇرعانداي.
استانا بۇگىندە تەك ساۋلەتتى سپورت عيماراتتارىمەن ەرەكشەلەنىپ قويماي, رەسپۋبليكالىق جانە حالىقارالىق جارىستار وتكىزەتىن قا­لا رەتىندە دە تانىلىپ وتىر. ەلوردا تۇرعىندارى كوپتەگەن حالىقارالىق تۋرنيرلەردى تاماشالاپ ۇلگەردى. الەمدىك سپورت ۇيىمدارى مەن سپورتتىق فەدەراتسيالار ءىرى جارىس­تاردى استانادا وتكىزۋگە مۇددەلى بولىپ, ءبىزدىڭ قالاعا جوعارى سەنىم ارتا باستادى. تاجىريبە كورسەتكەندەي, ءارتۇرلى سپورت تۇرلەرى بويىنشا وتكىزىلگەن الەم كۋبوكتارىنىڭ ەتاپتارى, وليمپيادالىق ليتسەنزيالىق تۋرنيرلەر, قۇرلىق جانە الەم بىرىنشىلىكتەرى, باسقا دا حالىقارالىق جارىستاردى قابىلداۋ بارىسىندا ەلوردامىز ءوزىن قوناقجاي الاڭ يەسى رەتىندە كورسەتە ءبىلدى.
اتاپ ايتار بولساق, 2012 جىلى استانا قالاسىندا 495 سپورتتىق شارا ۇيىمداستىرىلدى. ونىڭ ىشىندە 106 رەسپۋبليكالىق, 35 الەمدىك دەڭگەيدەگى حالىقارالىق جارىس وتكىزىلگەن. سالىستىرىپ قاراساق, 2009 جىلى 480 سپورت شاراسى وتكەن ەكەن. ال بيىلعى جىلدىڭ, ياعني, 2013 جىلدىڭ تەك قانا ءبىرىنشى جارتىسىندا 369 شارا وتكىزىلگەن, ولاردىڭ ىشىندە 66 رەسپۋبليكالىق جانە 30 حالىقارالىق دەڭگەيدەگى جارىستار بولدى. وسى اتالعان سپورتتىق شارالارعا 64 مىڭ سپورتشى قاتىسسا, 140 مىڭ جانكۇيەر تاماشالاعان. مىنە, وسى كورسەتكىشتەرگە قاراپ وتىرىپ, بيىل بۇقارالىق-سپورتتىق شارالار وتكىزۋ بويىنشا ءوزىمىزدىڭ رەكوردىمىزدى جاڭارتاتىنىمىز ءسوزسىز.
استانادا سپورتتىق شارالاردى ۇيىمداستىرۋ ساپاسىنا دا قويىلاتىن تالاپ جوعارىلادى. ەلوردا ەلىمىزدە ءبىرىنشى بولىپ سپورتتىق شارالاردى ۇيىمداستىرۋ جونىنەن ءوز كادرلارىن دايىنداي باستادى. ماسەلەن, «ۇلتتىق سپورت تۇرلەرى جانە بۇقارالىق ساۋىقتىرۋ-دەنەشىنىقتىرۋ كلۋبى» – ناعىز كاسىبي ۇيىمداستىرۋشىلار كومانداسى توپتاسقان مەكەمە بولىپ وتىر. استانادا وسى كلۋبتىڭ قاتىسۋىنسىز بىردە-ءبىر سپورتتىق شارا, مەيلى ول بۇقارالىق-مەرەكەلىك, رەسپۋبليكالىق نەمەسە حالىقارالىق جارىستار بولسىن, وتپەيتىن بولدى دەسەم, ارتىق ايتقانىم ەمەس. وتكەن جىلى قۇرىلعان «جىگەر» سپورتتىق كلۋبى دا ەڭبەك ۇجىمدارىندا سپورتتىق شارالاردى, سالالىق سپارتاكيادالاردى ۇيىمداستىرۋعا ۇلكەن كومەك كورسەتىپ, ۇيلەستىرۋ جۇمىستارىن اتقارىپ كەلەدى.
سپورتتا جو­عارى جەتىس­تىكتەرگە جەتۋ ءۇشىن, سونىمەن قاتار حالىقتى بۇقارالىق سپورتقا تارتۋ ءۇشىن ماتەريالدىق-تەحنيكالىق بازانىڭ الار ورنى ايرىقشا بولادى. وسى ورايدا مەملەكەت باسشىسى بۇقارالىق سپورتتى دامىتۋ, ونىڭ ىشىندە سپورت نىساندارىن قاراپايىم حالىق ءۇشىن قولجەتىمدى ەتۋ جونىندە ايتىپ قانا قويماي, تاپسىرمالار بەرگەنى بەلگىلى. بۇل رەتتە ەلوردامىزدا جۇيەلى جۇمىستار جۇرگىزىلىپ وتىر. ماسەلەن, «الاۋ» مۇزايدىن سارايى, «بارىس» جابىق ايدىندى كەشەنى, «سارىارقا» ۆەلوترەك كەشەنى جانە «استانا ارەنا» ستاديونى كاسىپقوي سپورتشىلارمەن قاتار قاراپايىم تۇرعىندار ءۇشىن دە قىزمەت كورسەتىپ كەلەدى. قالا باسشىلىعى وسى باعىتتا بار مۇمكىندىكتى قاراستىرىپ وتىر.
وسى تۇستا مىنا ءبىر جاعدايدى دا ايتقىم كەلەدى. ەلوردامىزداعى كەيبىر سپورت عيماراتتارى ارنايى مامانداندىرىلعان نىسان بولىپ سانالادى. ماسەلەن, ۆەلوترەك. مۇنداعى مانەجدە تەك تاجىريبەلى سپورتشىلار عانا جۇرە الادى, سونداي-اق «داۋلەت» سپورت كەشەنى تەننيس ويناۋعا عانا جارايدى. ال «الاۋ» جانە «قازاقستان» سپورت سارايلارى كوپفۋنكتسيونالدى بولىپ سالىنعاندىقتان, اتالمىش كەشەندەردە سپورتتىڭ بىرنەشە تۇرىمەن اينالىسۋعا مۇمكىندىك بار. سوندىقتان سپورت كەشەندەرىن قولجەتىمدى ەتۋ ءۇشىن الدىن الا باعدارلاما جاسالىپ, بىرتىندەپ جۇزەگە اسىرىلا باستادى. ءار نىساننىڭ ەرەكشەلىكتەرى جان-جاقتى ەسكەرىلدى. كوممۋنالدىق, قىزمەت كورسەتۋ شىعىندارى, ەڭبەكاقى قورىنا قاراي سپورتپەن اينالىسۋ ساعاتىنىڭ وزىندىك باعاسى شىعارىلادى. سوعان سايكەس, الەۋمەتتىك جاعىنان از قامتىلعاندار, وقۋشى جاستارعا جەڭىلدىك تاريفتەرى جاسالدى. وكىنىشكە قاراي, كوپتەگەن ادامدار «قولجەتىمدى» جانە «تەگىن» سوزدەرىنىڭ ماڭىزىن تۇسىنبەي جاتادى. الايدا, ءبىزدى دەنەشىنىقتىرۋ جانە سپورتپەن اينالىسۋشىلاردىڭ قىزمەت كورسەتۋدىڭ ساپاسىنا ءمان بەرەتىنى قۋانتادى. ءبىزدىڭ بىلۋىمىزشە, سپورتپەن اينالىسامىن دەۋشىلەرگە قاشاندا مۇمكىندىك بار. بۇگىندە شاعىن اۋداندارداعى سپورت الاڭدارى ەشقاشان بوس بولمايدى, فۋنكتسيونالدى گيمناستيكا جاساۋ بۇقارالىق سيپاتقا يە, سونىمەن بىرگە, بالالار مەن ەرەسەكتەر كوشەدەگى سپورتتىق شارالارعا بەلسەندى قاتىساتىن بولدى.
استاناداعى سپورت نىساندارى تەك قانا ەلوردامىزدىڭ ءسانى مەن سالتاناتىن ايشىقتاپ قويماي, حالىقارالىق سپورت جارىستارىنىڭ ءتيىمدى ارەناسىنا اينالىپ وتىر. ماسەلەن, جىلدامدىعى بويىنشا الەمدەگى 400 مۇزايدىندى ارەنالاردىڭ اراسىندا التىنشى ورىن, جازىقتاعى مۇزايدىندارى اراسىندا ءۇشىنشى ورىن الاتىن «الاۋ» مۇز ايدىن سارايىندا اشىلعان كەزىنەن باستاپ 60 رەسمي جارىس وتكەن ەكەن. رەسپۋب­ليكا بويىنشا وتكىزىلگەن كونكي جارىستارىنىڭ ءبارى وسى الاڭدا وتكىزىلگەن. حالىقارالىق دەڭگەيدەگى 11 جارىس ۇيىمداستىرىلدى. سوڭعى ەكى جىلدا ەكى رەت الەم كۋبوگى ءوتتى. الەم بويىنشا ءىرى حالىقارالىق جارىستاردى وتكىزۋگە مۇمكىندىگى جەتەتىن جيىرماعا جۋىق جابىق مۇز ايدىندى ستاديون بار. سولاردىڭ ءبارى ءىرى جارىستاردى وتكىزۋ ءۇشىن جىل سايىن سايىسقا ءتۇسىپ جاتادى. وسى ورايدا ءبىزدىڭ «الاۋ» دا حالىقارالىق كونكي جارىسى فەدەراتسياسىنىڭ جوعارى سەنىمىنە يە بولىپ وتىر. ونىڭ ايعاعى – استانادا 2014 جىلى ارداگەرلەر اراسىنداعى الەم چەمپيوناتى, ال 2015 جىلى سپرينت جارىسى بويىنشا الەم چەمپيوناتى وتەدى.
جالپى سپورتقا كوڭىل بولەتىندەر قاتارى جىل وتكەن سايىن كوبەيىپ كەلە جاتقانى بايقالادى. قازىر شاعىن جانە ورتا بيزنەس وكىلدەرى دە سپورت سالاسىنا نازار اۋداراتىن بولدى. سونىڭ ناتيجەسىندە, قوناقۇيلەر مەن ساۋىقتىرۋ كەشەندەرىندە فيتنەس كلۋبتار جۇيەسى كەڭەيىپ, سپورتتىق-ساۋىقتىرۋ قىزمەتتەرى كوبەيدى. بۇقارالىق سپورتپەن اينالىسقىسى كەلەتىندەر ءۇشىن بارلىق جاعداي جاسالۋدا.
قازىرگى كەزدە استانا قالاسىنىڭ اكىمدىگى مەملەكەتتىك – جەكەمەنشىك ارىپتەستىك مەحانيزمىن پايدالانۋ بويىنشا جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋ جۇمىسىن جانداندىرىپ وتىر. وسى ارىپتەستىك جۇيەسى بويىنشا سالىنىپ, پايدالانۋعا بەرىلەتىن باسىمدى باعىتتاعى نىساندار انىقتالدى. بۇل رەتتە ورتالىق وكىلەتتىك ورگاندارمەن كەلىسىم جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە. ماسەلەن, بيۋدجەتتىك فيتنەس-كلۋبتاردىڭ قۇرىلىسىن جۇرگىزۋدى ەۋروپالىق قايتا قۇرۋ جانە دامۋ بانكى ۇسىنىپ وتىر. سونىمەن قاتار, «استانا قالاسىنىڭ باس جوسپارى» مەكەمەسىمەن بىرلەسىپ قالا اۋماعىندا دەنەشىنىقتىرۋ-ساۋىقتىرۋ كەشەندەرىن ىسكە قوسۋ ءۇشىن 10 جەر اۋماعى بەلگىلەندى.
بيىلعى شىلدە ايىنان باستاپ قالادا «تارلان» اتتى مۇزايدىندى ارەنا پايدالانۋعا بەرىلدى. بۇل نىسان «كاسپي» سپورتتى دامىتۋ قوعامدىق قورىنىڭ باستاماسىمەن «قازروسگاز» جشس قاراجاتىنا سالىندى. بۇگىندە قالا تۇرعىندارىنىڭ يگىلىگىنە اينالىپ وتىرعان تاماشا نىسان – بيزنەستىڭ الەۋمەتتىك جاۋاپكەرشىلىگى, ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمداردىڭ جانە قالا باسشىلىعى ىنتىماقتاستىعىنىڭ ناتيجەسى.
بۇگىنگى تاڭدا قالادا التى سپورت نىسانىنىڭ قۇرىلىسى جوبالانۋدا. اتاپ ايتقاندا, وليمپيادالىق رەزەرۆتى دايارلاۋ ورتالىعىنىڭ كوپفۋنكتسيالى كەشەنى, مۇگەدەكتەرگە ارنالعان «قايسار» سپورت كەشەنى, سپورتتىق اتۋ كەشەنى, وليمپيادالىق ستاندارتقا ساي ەسۋ ارناسى, 15 مىڭ جانكۇيەرگە ارنالعان حوككەي ارەناسى جانە جەكپە-جەك سپورت تۇرلەرى زالى سالىناتىن بولادى.
ەلوردامىزدا جاڭا مەكتەپتەردىڭ پايدالانۋعا بەرىلۋىنە بايلانىستى سپورت زالدارى مەن الاڭدارى كوبەيىپ وتىر. سونىمەن قاتار, اۋداندىق اكىمدىكتەر تاراپىنان اۋلالىق سپورت الاڭدارى دا تۇرعىندار يگىلىگىنە اينالۋدا. ناقتىلاي ايتساق, سارىارقا اۋدانىندا 262, الماتى اۋدانىندا 199, ەسىل اۋدانىندا 96 نىسان بار. بۇل نىسانداردا قىسى-جازى سپورتپەن اينالىسۋعا بولادى.
بۇگىنگى استانا شىن مانىندە سپورتتىق داستۇرىمەن ەرەكشەلەنەتىن قالاعا اينالىپ بارادى. «استانا» ۆەلوكلۋبىنىڭ سارى-كوگىلدىر ءتۇستى فورماسىنداعى سپورتشىلار قالانىڭ ءبىر بولشەگىندەي بولىپ كەتتى. استانالىق ۆەلوسپورت مەكتەبى رەسپۋبليكا بويىنشا الدىڭعى قاتاردا سانالىپ قويماي, قاتىسۋشىلار قاتارىنىڭ كوپتىگىمەن دە ەرەكشەلەنەدى. كاسىپقوي سپورتپەن قاتار اۋەسقوي سانى دا كوبەيىپ كەلەدى. قازىر بايقاساق, قالا كوشەلەرىندە ۆەلوسيپەدپەن جۇرۋشىلەر ءجيى كورىنەتىن بولدى. سونداي-اق, اۋەسقويلاردىڭ قاتىسۋىمەن, تىپتەن, ۇيىمدار, ديپلوماتيالىق كورپۋستىڭ وكىلدەرى قاتىساتىن ءتۇرلى ۆەلوجارىستار دا وتكىزىلەدى. وسىنىڭ ءبارى ۆەلوسيپەد بولاشاقتا استاناداعى كوپشىلىك كولىكتىڭ بىرىنە اينالاتىنىن كورسەتسە كەرەك. استانا قالاسىنىڭ باس جوسپارىندا ءۇش ءتيپتى ۆەلوسيپەد جولدارىن سالۋ دا كوزدەلىپ وتىر. دەمەك, كەلەشەكتە قالا تۇرعىندارى ءۇشىن استانا دا كوپتەگەن شەتەل استانالارى سەكىلدى ەكولوگيالىق ءارى ەكونوميكالىق تۇرعىدان ءتيىمدى ءارى پايدالى ۆەلوسيپەد كولىگىن پايدالانۋعا بار مۇمكىندىكتى جاسايتىن بولماق.
بۇگىنگى تاڭدا قالادا 103 سپورت تۇرىمەن اينالىسۋعا مۇمكىندىك بار. ياعني, اركىم جۇرەك قالاۋىمەن اينالىساتىن سپورت ءتۇرىن تاڭداي الادى. استانا قالاسىنىڭ تۋريزم, دەنە تاربيەسى جانە سپورت باسقارماسىنا قاراستى مەكەمەلەرىندە 75 سپورت ءتۇرى بويىنشا 12 555 ادام سپورتپەن اينالىسادى. 2011 جىلى 65 سپورت ءتۇرى بويىنشا 9 068 ادام سپورتپەن اينالىساتىن ەدى. بۇل – نەگىزىنەن, كەلەشەگىن سپورتپەن بايلانىستىرىپ, ءوز ماقساتتارىنا جەتۋدى ارمانداعان بالالار.
استانا قالاسىنىڭ قۇراما كومانداسى بۇگىندە رەسپۋبليكالىق كەشەندى جارىستاردىڭ كوشباسشىسى بولىپ, ناعىز چەمپيوندار «ۇستاحاناسىنا» اينالىپ وتىر. بيىل كوكتەمدە وتكەن قر جاستار ويىندارىندا استانالىق جاس سپورتشىلار جالپىكوماندالىق ەكىنشى ورىندى يەلەندى. ءبىر ايتارلىعى, وسى جارىستاردا استانا كومانداسى عانا بارلىق 35 سپورت ءتۇرى بويىنشا سپورتشىلار شىعاردى. ناتيجەسىندە, 103 التىن, 65 كۇمىس جانە 112 قولا مەدال جەڭىپ الدى. سونىمەن قاتار, قر قىسقى سپارتاكيادا قورىتىندىسىندا ەلوردا قۇراماسى جالپى ەسەپتە ەكىنشى ورىننان كورىندى. رەسپۋبليكالىق مۇگەدەكتەر سپارتاكياداسىندا دا ەلوردالىق «قايسار» سپورت كلۋبىنىڭ سپورتشىلارى جاقسى ناتيجەلەرىمەن كوزگە ءتۇستى.
«قايسار» سپورت كلۋبى مۇگەدەك ادامدارعا ارنالعان قازاقستانداعى العاشقى مامان­داندىرىلعان سپورت ۇيىمى بولىپ سانالادى. بۇگىندە كلۋبتا 408 ادام 9 سپورت تۇرىمەن اينالىسادى. بارلىق جاتتىعۋلار مەن جارىسقا قاتىسۋ بيۋدجەتتىڭ ەسەبىنەن قارجىلاندىرىلادى.
ەلوردالىق 1242 سپورتشى ۇلتتىق قۇراما ساپىندا ەلىمىزدىڭ نامىسىن قورعاپ ءجۇر. 2013 جىلدىڭ ءبىرىنشى جارتىجىلدىعىندا 49 سپورت شەبەرى مەن 5 حالىقارالىق دارەجەدەگى سپورت شەبەرى دايارلاندى. 1599 استانالىق سپورتشى رەسپۋبليكالىق جانە حالىقارالىق جارىستاردىڭ جەڭىمپازدارى اتاندى. ءبىز الدىمەن قالا جانە رەسپۋبليكا بىرىنشىلىكتەرىندە, ودان ءارى قۇرلىق جانە الەم چەمپيوناتتارىندا جەڭىسكە جەتىپ جۇرگەن سپورتشىلارىمىزبەن ماقتانامىز. ولار – ەلىمىزدىڭ دە, ەلوردامىزدىڭ دا ابىرويىن اسقاقتاتقان ناعىز جەڭىمپازدار.
ەلباسىمىز نۇرسۇلتان نازارباەۆ اتاپ وتكەندەي, ءبىزدىڭ سپورتشىلاردىڭ جەڭىسى – سالاۋاتتى ءومىر سالتىنىڭ شىنايى ناسيحاتى. شىنىمەن دە, سپورتشىلاردىڭ جەڭىسىمەن رۋحتانعان بالالار مەن جاسوسپىرىمدەردىڭ سپورتپەن اينالىسۋعا ىقىلاسى ارتا تۇسەتىنى انىق. وسى ورايدا استانا قالاسىندا بۇقارالىق جانە جوعارى جەتىستىكتى سپورتتى دامىتۋ ماقساتىندا بارلىق جاعداي جاسالۋدا.
ساۋلەتى مەن داۋلەتى قاتار دامىعان ەلوردامىزدى بۇگىندە «استانا» سپورتتىق برەندى ارقىلى بۇكىل الەم تانىپ وتىر. ال وسىنداي مارتەبەنى قالىپتاستىرۋعا ۇلەس قوسىپ جۇرگەن استانالىق سپورتتىق شارالاردى ۇيىمداستىرۋشىلاردى, باپكەرلەر مەن مامانداردى, سپورتشىلاردى كاسىبي مەرەكەمىز – سپورت كۇنىمەن قۇتتىقتايمىن! سالاۋاتتى ءومىر سالتىن قالىپتاستىرۋ ماقساتىندا جۇرگىزىپ جاتقان ەڭبەكتەرىڭىزدىڭ جەمىستى بولا بەرۋىنە تىلەكتەسپىن.