بيىل قازاق پوەزياسىنىڭ ورەن جۇيرىگى, «وزەگى تولى اق جالىننىڭ» (زەينوللا قابدولوۆ) تۋعانىنا 100 جىل تولىپ وتىر. حاميت ەرعاليەۆ – وجەت مىنەزدى ولەڭىمەن دە, ونەگەلى ومىرىمەن دە, قايسار مىنەزىمەن دە ەل ەسىندە قالعان اقىن.
حاميت اعانىڭ قولتاڭباسى تۋرالى ءسوز قوزعاعىم كەلىپ وتىر. كىتاپ – شەكسپيردىڭ سونەتتەرى 1978 جىلى «جازۋشى» باسپاسىنان شىققان. كىتاپقا رەتسەنزەنتتەر بولعان عافۋ قايىربەكوۆ پەن قادىر مىرزا ءالي بىلاي دەپ جازعان ەكەن: «الەمدىك ادەبيەتتەگى كلاسسيكالىق وزىق ۇلگىلەردىڭ ءبىرى – شەكسپير سونەتتەرى. ۇلى دراماتۋرگتىڭ تولىپ جاتقان باسقا دا ءىرى شىعارمالارىمەن وزەكتەسىپ جاتاتىن بۇل سونەتتەر بۇرىن قازاق تىلىنە اۋدارىلعان جوق بولاتىن. اقىن حاميت ەرعاليەۆ بۇل ۇلكەن مىندەتتى ءوز موينىنا الىپ, اۋدارما ادەبيەتىمىز ءۇشىن ايتارلىقتاي ەڭبەك ەتىپ وتىر». بۇل اۋدارما كىتابى جايلى حاماڭنىڭ ءوزى بىلاي دەپ جازىپتى: «اعىلشىننىڭ ۇلى پەرزەنتى ۆيليام شەكسپيردىڭ بۇكىل الەم يگىلىگىنە اينالعان اسا وزىق تا مول ادەبي مۇراسى قازاق تىلىنە اۋدارىلا باستاعانىنا جارتى عاسىرعا جۋىقتاپ قالدى. بۇل جۇمىسقا م.اۋەزوۆ, ع.مۇسىرەپوۆ, ە.بۋكەتوۆ سياقتى ءار بۋىننىڭ تاڭداۋلى تالانتتارى قاتىستى. شەكسپيردىڭ سونەتتەرىن قازاق تىلىندە دۇنيەگە كەلتىرۋ وڭايعا تۇسكەن جوق. سىرت كوزگە كولەمى شاعىن كورىنگەن كىتاپتىڭ تولىپ جاتقان شارتتى, قاتال تالاپتارىمەن ساناسا وتىرىپ, اسا جاۋاپتى ءىس تىندىرىپ, وقىرماندارعا ۇسىنۋ ءۇشىن التى جىل ۋاقىتىمدى سارپ ەتتىم. شىعارما تىلدەن تىلگە كوشەردە كەزدەسەتىن ۇشى-قيىرى جوق بالامالار, مەتافورا, تەڭەۋلەر, جالپى بەينەلەۋ قۇرالدارىن قولدانا كەلگەندە, ۇلتتىق ۇعىمنىڭ ەرەكشەلىكتەرىمەن ەسەپتەسە وتىرىپ, كوركەمدىك دارەجەسىن, سونەتتىڭ ون ءتورت جولدىق تابيعاتىنا قىسىلىپ-قىمتىرىلماي, ەركىن ەنىپ وتىرۋ – وسىنىڭ ءبارى, ارينە, اۋدارماشىدان بويدا بار كۇشتى سارقا جۇمساۋدى عانا ەمەس, وعان قوسا ىركىلمەي ىزدەنۋدى, ۇزدىك ۇلگىلەردى ۇنەمى وقىپ, ۇستەلىپ وتىرۋدى تالاپ ەتەدى».
بۇل كىتاپتى مەن 2003 جىلى جاز ايىندا اتىراۋداعى «زەينوللا قابدولوۆتىڭ كىتاپ ۇيىنەن» كوردىم. اعايدىڭ «كىتاپ ءۇيى» جاڭادان اشىلىپ, الماتىدان كىتاپتارى كەلىپ جاتقان تۇس بولاتىن. جينالعان كوپ كىتاپتىڭ اراسىنان كورىنگەن شەكسپير مەنى قاتتى قىزىقتىردى. كىتاپقا ءالى ءمور باسىلىپ ۇلگەرمەپتى. اشىپ قاراسام, حاميت اعانىڭ زەينوللا اعايعا جازعان قولتاڭباسى بار ەكەن.
«قاراعىم زەينوللا!
بۇرناعى كۇننەن باستاپ مەن ۇلىقتان ۇلىق بولعان كىسىنىڭ جاسىنا كەپ قالىپپىن. اعاڭ ايعايىن سالىپ ءجۇرىپ قارتايىپ قالىپتى عوي… الداعى كۇننىڭ الديارى بولماعىڭدى تاعدىردان تالاپ ەتەمىن.
ءوزىڭنىڭ حاميت اعاڭ.
2. 1. 79. ءوز ءۇيىم.»
«زەينوللا اعا, حاميت اعانىڭ كىتابىن وقىعىم كەلىپ تۇر, مەن الايىنشى» دەدىم. اعاي كىتاپتى قولىنا ۇستاپ, ويلانىپ وتىردى. «قايران, حاماڭ-اي ! دەپ تەبىرەنىپ, ارداقتى اقىن اعاسىن ەسكە الدى. بۇل كىتاپ ۇيدە ءوزىمنىڭ جەكە شكافىمدا تۇرعان سياقتى ەدى عوي, بۇل جەرگە قايدان كەپ قالدى ەكەن» دەپ قاباعىن شىتتى. سوسىن ماعان قاراپ: « الام دەسەڭ, الا عوي. بىراق ءبىر وتىنىشپەن» دەدى دە, كىتاپقا قولتاڭباسىن جازا باستادى.
«قاراعىم مارجان!
«كىتاپ ۇيىنەن» حاماڭ اۋدارعان شەكسپيردىڭ سونەتتەرىن الىپ بارا جاتىر ەكەنسىڭ. قايتەيىن, الا بەر. جالعىز-اق, حاميت اعانىڭ ماعان بەرگەن قولتاڭباسىن كوزىڭنىڭ قاراشىعىنداي ساقتا! ىزدەسەم, سەنەن تابارمىن.
اعاڭ زەينوللا
04. 08. 03. اتىراۋ»
زەينوللا اعايدىڭ ءبىر ءوتىنىشى «جالعىز-اق, حاميت اعانىڭ ماعان بەرگەن قولتاڭباسىن كوزىڭنىڭ قاراشىعىنداي ساقتا!» دەگەن ءسوزى ەكەنىن ءتۇسىندىم. مەن بۇل كىتاپتى ساقتاپ كەلەمىن. كىتاپ تا, قولتاڭبا دا باعالى مەن ءۇشىن. شەكسپيردىڭ سونەتتەرىنەن حاميت اعانىڭ ءبىر اۋدارماسىن وقىرمان نازارىنا ۇسىنعاندى ءجون كوردىم. شىنىندا دا, اقىن اۋدارماسىندا ايتىلعانداي: «ساعان اجال كولەڭكەسى تۇسپەيدى – جىرلار سەنى ماڭگى ءتىرى ساقتايدى». ءومىردىڭ وزىندەي شىرايلى جىرلاردىڭ عۇمىرى ۇزاق. جىرى ۇزاق جاساعان اقىندار باقىتتى! «جاقسى جىرعا اجال كولەڭكەسى تۇسپەيدى, وقيتىن ۇرپاق بولسا» دەگەن ۇلى وي – شەكسپير بولىپ, حاميت ەرعاليەۆ بولىپ, زەينوللا قابدولوۆ بولىپ ءبىر ارناعا توعىسىپ جاتقانداي…
مارجان ەرشۋ,
اقىن, ل.ن.گۋميلەۆ اتىنداعى
ەۇۋ-ءنىڭ «وتىرار كىتاپحاناسى» عىلىمي زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ اعا عىلىمي قىزمەتكەرى
