تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ اتاۋلى ءتول مەرەكەلەرى بار. سولاردىڭ ءبىرى – وتان قورعاۋشىلار كۇنى. وسىدان جيىرما ءبىر جىل بۇرىن 7 مامىردا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆ ۇلتتىق قارۋلى كۇشتەردى قۇرۋ تۋرالى جارلىققا كول قويدى. سودان بەرى ەلىمىزدە قىرۋار ىستەر اتقارىلىپ جاتقانىن قازاقستاندىقتار جاقسى بىلەدى.
قازاقستان قارۋلى كۇشتەرىنىڭ ايبىنى كۇن ساناپ وسكەنىنە كۋامىز. قازاقستاندىق ساردارلار مەن ساربازدار الدىڭعى قاتارلى مەملەكەتتەردىڭ اسكەرلەرىمەن ءبىرلەسكەن وقۋ-جاتتىعۋ جۇمىستارىن ءجۇرگىزىپ, تاجىريبەسىن شىڭداۋدا. قازاقستان اسكەرىنىڭ قاتارىندا ازاماتتىق بورىشىن اتقارۋ ءاربىر جاستىڭ باستى مىندەتىنە اينالدى. اسكەر قاتارىندا بولۋ جاستاردى وتانسۇيگىشتىككە باۋلىپ, ەلى مەن جەرىنە سۇيىسپەنشىلىگىن ارتتىرىپ, ومىرگە بەيىمدەيدى.
جاستار ەلىن قورعايتىن اسكەري ماماندىقتىڭ دا بار ەكەنىن جاقسى بىلەدى. جەتكىنشەكتەرگە مەكتەپتەن باستاپ ناسيحات جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە. ارنايى اسكەري مەكتەپتەر مەن ليتسەيلەر اشىلىپ جاتىر. سولاردىڭ ءبىرى – «ارىستان» مامانداندىرىلعان اسكەري ليتسەيى. اتالمىش وقۋ ورنىندا بولعاندا ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ: «ءبىزدىڭ وتانىمىز بىرەۋ, ول – قازاقستان, ەلىمىز بىرەۋ, ول – قازاق ەلى. ءبارىمىزدىڭ قانىمىز ءبىر, بولاشاعىمىز ءبىر. وتاندى ساقتاۋ, تاۋەلسىزدىگىمىزدى كوزدىڭ اعى مەن قاراسىنداي كۇزەتۋ – ءبارىمىزدىڭ بورىشىمىز» دەگەن بولاتىن. وسى ايتىلعان ءسوز ءاربىر قازاقستاندىقتاردىڭ جۇرەگىنە وتانسۇيگىشتىك سەزىمىن ۇيالاتىپ, وتان, قازاقستان, تاۋەلسىزدىك, بولاشاق, بەيبىتشىلىك دەگەن سوزدەردىڭ ماعىناسىن تەرەڭ تۇسىنۋگە مەڭزەيدى.
بۇگىنگى ۇرپاق وتانسۇيگىشتىكتى, بەيبىت ءومىردى, ءوز جەرى مەن ەلىن قورعاۋدى الدىڭعى بۋىننان ۇيرەنە الادى. وعان مىسال جەتەرلىك. اتاپ ايتاتىن بولساق, ولار – قازاق ەلىنىڭ بوستاندىعى ءۇشىن بولعان انىراقاي شايقاسى, فاشيزمنىڭ بۇعاۋىنان قۇتقارعان ۇلى وتان سوعىسى.
سۇراپىل ۇلى وتان سوعىسىندا قازاقستاندىق ازاماتتار قان مايداندا قارۋ ۇستاسا, تىلدا ايەلدەر مەن بالالار زاۋىتتار مەن فابريكالاردا, اۋىل شارۋاشىلىعىندا كۇندىز-ءتۇنى ايانباي ەڭبەك ەتكەنىن جاقسى بىلەمىز. سوعىسقا ءبىر جارىم ميلليونداي قازاقستاندىق قاتىسىپ, ولاردىڭ 60 مىڭى باتىلدىق پەن باتىرلىق كورسەتكەندەرى ءۇشىن وردەندەر مەن مەدالدارمەن ماراپاتتالدى, 369 ادام كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى اتاعىن الدى. كەۋدەسىنە ەكى مارتە باتىر مەدالدارىن تاققان تالعات بيگەلدينوۆ پەن سەرگەي لۋگانسكيدىڭ, قازاقتىڭ قوس قارلىعاشى مانشۇك مامەتوۆا مەن ءاليا مولداعۇلوۆانىڭ اتتارىن اسا قۇرمەتپەن جانە ماقتانىشپەن ايتا الامىز. پانفيلوۆ اتىنداعى 8-گۆارديالىق ديۆيزيانىڭ قۇرامىندا سوعىسىپ, كەيىننەن ونىڭ كومانديرى بولعان اتى اڭىزعا اينالعان باۋىرجان مومىشۇلىنىڭ ەرلىكتەرى كوپتەگەن كىتاپتارعا ارقاۋ بولىپ, جاستاردى وتانسۇيگىشتىك پەن باتىرلىققا شىڭداۋعا سەپتىگىن تيگىزگەنىن كوپشىلىك جاقسى بىلەدى. سوعىس جىلدارى كاسىپوداق ورگاندارى تىلداعى قاۋىرت ىستەردىڭ باسى-قاسىندا بولىپ, ولاردى ورىنداۋ ءۇشىن ايانباي تەر توكتى. مىسالى, 1941-1942 جىلدارى قازاقستانعا باتىس ايماقتاردان كوشىرىلگەن 110 كاسىپورىندى جايعاستىرۋعا اتسالىستى. سوعىس جىلدارى قازاقستاندا ونەركاسىپتىڭ بارلىق سالاسى دامىپ, جەڭىس ءۇشىن جۇمىس اتقاردى. ءبىر مىسال, تەك قانا جەڭىل ونەركاسىپتە ەڭبەك ەتكەن قىز-كەلىنشەكتەر مەن بالالار 350 ديۆيزياعا جازدىق كيىم-كەشەك, 80 ديۆيزياعا شينەل, 100 ديۆيزياعا اياق كيىم, توننالاعان ازىق-تۇلىكتەر جونەلتتى.
قازاقستاندىقتار ەكى جىل ىشىندە سوعىس ايماقتارىنان كوشىپ كەلگەن 428,5 مىڭ ادامدى, 1,6 مىڭ جەتىم بالالاردى باۋىرىنا باستى, ءبىر ءۇزىم نانىمەن ءبولىستى. ەڭبەكشىلەر ءوز قاراجاتتارىنا ونداعان تانك كوللوننالارىن, اۋە ەسكادريليالارىن جاساقتادى. بۇل سوعىستا جەڭىستى اسكەر مەن حالىق تىزە قوسا وتىرىپ, ەرلىك كورسەتىپ, ەرەن ەڭبەك ارقاسىندا بىرگە شىڭدادى.
بۇگىنگى بەيبىت ومىردە سوعىسقا قاتىسقان اسكەريلەر مەن تىلدا ەڭبەك ەتكەندەرگە سىي-قۇرمەت كورسەتۋ – ءاربىر ۇيىم مەن ازاماتتىڭ بورىشى. سوندىقتان, استانا قالاسىنداعى كاسىپورىندار مەن ۇيىمداردا كاسىپوداقتىڭ قاتىسۋىمەن وتان قورعاۋشىلار مەن جەڭىس كۇندەرىنە ارنالعان ءىس-شارالار اتقارىلۋدا. مىسالى, «استانا تازالىق», «استانا سۋ ارناسى», «استانا زەلەنستروي», «استاناتەلەكوم» كاسىپورىندارىندا, تەمىرجول سالاسىنىڭ كاسىپورىندارىندا, مەكتەپتەردە, جوعارى جانە ورتا وقۋ ورىندارىنداعى اكىمشىلىكتەر مەن كاسىپوداق ۇيىمدارى سوعىس جانە ەڭبەك ارداگەرلەرىنە قوشەمەت كورسەتىپ, سىي-سياپات جاسايدى.
بۇگىنگى تاڭداعى ءاربىر ادامزاتتىڭ تىلەگى – بەيبىت ءومىر. سول بەيبىت زاماندا ادام بالاسى نەگىزگى ءۇش تاعاندى وزىنە ماقسات ەتىپ قويۋى ابزال دەپ ويلايمىن. ولار – زور دەنساۋلىق, بەرەكەلى وتباسى مەن ادال ەڭبەك. قازاقستاننىڭ تاۋەلسىزدىگى باياندى بولۋى, استانانىڭ كۇن ساناپ ءوسىپ-وركەندەۋى ءۇشىن ءبارىمىز اتسالىسايىق, اعايىن.
سارسەنباي مىڭباەۆ,
قر كاسىپوداقتارى فەدەراتسياسى توراعاسىنىڭ ورىنباسارى,
استانا قالاسى كاسىپوداقتار كەڭەسىنىڭ توراعاسى
