ەكسپو-2017 حالىقارالىق كورمەسىنە وراي ەلىمىزدە ەلەكتروندى ەنتسيكلوپەدياسى جاسالۋ ۇستىندە. بۇل «مەنىڭ ەلىم» ۇلتتىق جوباسى دەپ اتالادى. وسى جوبانى جۇزەگە اسىرۋ «100 ناقتى قادام» ۇلت جوسپارىنىڭ ءتورتىنشى باعىتىندا جان-جاقتى ايتىلعان. بۇل جوبا اياسىندا بىرنەشە تەحنولوگيالىق شارانى ىسكە اسىرۋ قاراستىرىلىپ وتىر. سونىڭ ەڭ كولەمدىسى دە, ماڭىزدىسى دا – «قازاقستان ەنتسيكلوپەدياسى» كەڭ اۋقىمدى ينتەرنەت جوباسىن قۇرۋ. مۇنداعى ماقسات – ەلىمىزدەگى ءاربىر ازاماتقا جانە شەتەلدىك تۋريسكە ەل تۋرالى كوبىرەك بىلۋگە كومەكتەسۋ. ءبىر سايتتان قازاقستاننىڭ تاريحى مەن بولاشاعى تۋرالى بارلىق دۇنيەلەردى تابۋعا بولادى.
– ۇلت جوسپارىنىڭ 87-ءشى قادامىندا ەلەكتروندى «قازاقستان ەنتسيكلوپەدياسىن» جاساپ شىعارۋ جوسپارلانعان. وندا ەلدىڭ تاريحى مەن مادەنيەتى, قىزىقتى وقيعالار جانە قاراپايىم قازاقستاندىقتاردىڭ ءومىرى تۋرالى اقپاراتتار بىرىكتىرىلەدى. بۇعان قوسا, قازاقستان استاناسى مەن وزگە دە قالالارىنىڭ گەوگرافيالىق جانە ستراتەگيالىق مالىمەتتەرىن ۇسىنۋ كوزدەلگەن. پورتال ءبىر ەسەپتەن ەلدىڭ «ساپارناما كارتاسى» بولادى. ۇلتتىق جول كورسەتۋشى جانە ۆيرتۋالدى حابارلاسۋ تۇعىرناماسىنا اينالادى. جوبانى ىسكە اسىرۋ «استانا ەكسپو-2017» حالىقارالىق كورمەسىن ءوتكىزۋ ۋاقىتىنا جوسپارلانعان. ۆيرتۋالدى ەنتسيكلوپەديانىڭ باستى ماقساتى – قازاقستاننىڭ ءاربىر ازاماتىنا جانە شەتەلدىك تۋريسكە ەل تۋرالى كوبىرەك ءبىلۋگە كومەكتەسۋ بولعاندىقتان, پورتالعا قازاقستان بويىنشا 3D بەينە تۋرلارى ورنالاستىرىلادى. سونداي-اق, وندا ۇلتتىق قۇرمەت تاقتاسى قويىلادى, – دەيدى جوبا جايىندا قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى جانىنداعى «قوعامدىق كەلىسىم» رمك ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى عازيز تەلەباەۆ.
بولجام بويىنشا انىقتامالىق پورتال ەكى اقپاراتتىق دەڭگەيگە بولىنەدى ەكەن. ءبىرىنشى دەڭگەي, نەگىزىنەن, ءبىر-بىرىمەن ورتاق ناۆيگاتسيالىق جۇيە ارقىلى بايلانىسقان قازاقستان تۋرالى مالىمەتتەردەن قۇرالماق. وندا ساندىق مالىمەتتەر, سۋرەتتەر, كارتا جانە تاعى باسقا دەرەكتەر قامتىلادى. ال ەكىنشى دەڭگەيدە رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار 14 وبلىس پەن 2 قالانىڭ ارقايسىسى تۋرالى نەگىزگى انىقتامالىق مالىمەتتەر جيناقتالادى. ءوڭىردىڭ تىنىس-تىرشىلىگىن تۇگەل قامتيتىن 16 كلاستەردە اكىمشىلىك تەرريتوريالىق ءبولىنۋى, تابيعي جاعدايلارى مەن رەسۋرستارى, حالقى, ەكونوميكاسى, مادەنيەتى, كورنەكتى قايراتكەرلەرى جانە تاعى باسقا دا مالىمەتتەر جيناقتالادى. وسى ايتىلعانداردان بولەك, ءتۇرلى باعىتتار بويىنشا ناقتى اقپاراتتىق كومەكتەر ۇسىناتىن كەشەندەر ورنالاستىرۋ جوسپارلانعان. ونىڭ ءوزى بيوگرافيالىق, بيبليوگرافيكالىق, تاريحي-گەوگرافيالىق, كارتوگرافيالىق, گەردالديكالىق, نۋميزماتيكالىق, گەنەالوگيالىق سياقتى جەتى سالانى قامتيدى.
قازىرگى ۋاقىتتا كومەكشى اقپاراتتىق كەشەندەردى قۇرۋ جۇمىستارىن ۇلتتىق اكادەميالىق كىتاپحانا قىزمەتكەرلەرى مەن وزگە دە مەكەمەلەر, ۇيىمداردىڭ ماماندارى قولعا العان. مىسالى, تاريح بويىنشا قر ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى مەملەكەت تاريحى ينستيتۋتى, ادەبيەت باعىتىندا م.اۋەزوۆ اتىنداعى ادەبيەت جانە ونەر ينستيتۋتى, مادەنيەت سالاسىنداعى جۇمىستارعا قازاق عىلىمي-زەرتتەۋ مادەنيەت ينستيتۋتى قىزمەتكەرلەرى تارتىلعان.
«قازاقستان ەنتسيكلوپەدياسى» ينتەرنەت جوباسىن باسقارۋ ءۇشىن باس عىلىمي-رەداكتسيالىق كەڭەس پەن بىرىككەن عىلىمي-رەداكتسيالىق القا قۇرىلعان. كەڭەستىڭ قۇرامىندا قر ۇلتتىق اكادەميالىق كىتاپحاناسىنىڭ جەتەكشىسى مەن قىزمەتكەرلەرى, عىلىمي ينستيتۋتتاردىڭ جەتەكشىلەرى, سونداي-اق ەلىمىزدىڭ بەلگىلى عالىمدارى كىرگەن. رەداكتسيالىق القا قۇرامىندا تاقىرىپتىق جانە ايماقتىق ەنتسيكلوپەديست, بيبليوگرافيكا, بيوگرافيكا, كارتوگرافيكا, گەرالديكا, نۋميزماتيكا مەن گەنەالوگيا سالاسىنىڭ جەتەكشى ماماندارى جۇمىس ىستەيدى.
ماماندار جاڭا قازاقستاندىق اقپاراتتىق رەسۋرستىڭ تەحنيكالىق كورسەتكىشتەرى جونىندە ناقتى مالىمەت بەرە قويماعان سىڭايلى. ازىرگە بەلگىلىسى – ينتەرنەت-ەنتسيكلوپەديانى قازاقستان ۇلتتىق ەنتسيكلوپەدياسى پورتالىنا ورنالاستىرۋ ماسەلەسىن قاراستىرىپ جاتسا كەرەك. ەلەكتروندى انىقتامالىقتىڭ نەگىزىن وسى كونتەنت قۇرايتىن بولادى. سونداي-اق, قازاقستاننىڭ بارلىق ايماعى, دالىرەك ايتقاندا وبلىستاردىڭ, اۋدانداردىڭ, قالالار مەن اۋىلداردىڭ دامۋى جونىندە اقپاراتتاردى جيناپ, ۇسىنۋ دا جوسپارلانعان. جاريالانعان ماتەريالداردى كەم دەگەندە جىلىنا ءبىر رەت تولىقتىرىپ, جاڭارتىپ وتىرۋى ءۇشىن كەز كەلگەن جەردەن ينتەرنەتكە قوسىلۋ جانە تولىقتىرۋدى جۇرگىزۋ قولجەتىمدىلىگىن جاساۋ دا ۇمىت قالماعان. جاڭا ينتەرنەت جوبا ىسكە قوسىلعاندا, ەلىمىزدىڭ قاي سالاسىنا, تۇلعاسىنا قاتىستى بولماسىن, بارلىق اقپاراتقا قول جەتكىزۋ تىپتەن وڭايعا تۇسەدى.
مەڭدوللا شامۇراتوۆ
