قارجى سالاسىندا بازالىق مولشەرلەمە رەتتەۋشى قۇرال رەتىندە پايدالانىلادى. بازالىق مولشەرلەمەنى تومەندەتۋ – ەكونوميكاداعى جالپى اقشانىڭ قۇنىن ارزانداتقانىمەن, قارجى سالاسىنداعى جاعدايدى تولىق رەتتەۋگە جەتكىلىكتى شارا ەمەس ەكەنى بەلگىلى. راس, مۇنداي قادام بانكتەردىڭ ونەركاسىپتى نەسيەلەۋىن جانداندىرىپ, سالاداعى جاعدايدىڭ جاقسارۋىنا سەپتەسەدى, تۇرعىنداردىڭ ساتىپ الۋ قابىلەتىن ارتتىرادى. بۇل ەكونوميكا ءۇشىن جاقسى, بىراق قارجى نارىعىنداعى بەلسەندىلىكتى تومەندەتۋى مۇمكىن. دەگەنمەن, ۇلتتىق بانكتىڭ تەڭگەنىڭ وتىمدىلىگىن الىپ تاستاۋدى جالعاستىرۋى ماڭىزدى, بۇل ءتىپتىڭ تۇبىندە تەڭگەنىڭ دوللارعا شاققانداعى باعامىن نىعايتادى.
نەسيە پورتفەلى نەگە تومەندەدى؟
بازالىق مولشەرلەمەنىڭ ەڭ جوعارعى كەزەڭىنەن ءبىز الدەقاشان ءوتىپ كەتتىك. ۇلتتىق بانك 11 شىلدە كۇنى بازالىق مولشەرلەمەنى 15 پايىزدان 13 پايىزعا وسى جىلى ەكىنشى رەت تومەندەتتى. سونىڭ ىشىندە وتىمدىلىكتەردى ۇسىنۋ وپەراتسيالارى بويىنشا 14 پايىز تومەندەتسە, وتىمدىلىكتى الىپ تاستاۋ 12 پايىزعا كەمىدى. بۇعان دەيىن ۇلتتىق بانك مامىر ايىنىڭ باسىندا مولشەرلەمەنى 17 پايىزعا تومەندەتكەن ەدى.
بازالىق مولشەرلەمەنىڭ شىلدە ايىندا تومەندەۋىنە الەمدىك مۇناي باعاسىنىڭ كۇتكەندەگىدەن الدەقايدا جوعارى دەڭگەيدە بولۋى ىقپالىن تيگىزدى. مامىر ايىنىڭ ورتاسىنان باستاپ «Brent» مۇناي ماركاسىنىڭ ءبىر باررەلى 45 $ دەڭگەيىنەن تۇراقتى وسە باستادى. ماۋسىم ايىندا 2014 جىلدىڭ قاراشا ايىنان بەرى ءبىرىنشى رەت باررەلى 50 $ دەڭگەيىنەن استى. بۇل اقپاراتتى باس قارجىلىق رەتتەۋشى دانيار اقىشەۆتىڭ, ياعني ايتقاندا ۇلتتىق بانكتىڭ ءباسپاسوز قىزمەتى تاراتقان بولاتىن.
ۇلىبريتانيانىڭ ەۋرووداقتان شىعۋىنا بايلانىستى Brexit-رەفەرەندۋم ناتيجەسى سالدارىنان الەمدىك قارجى نارىعىنداعى قۇبىلمالى جاعداي قالىپتاستى. بىراق ونىڭ ۋاقىتى وتە قىسقا بولدى. قۇبىلمالى جاعدايدان تۋىنداعان تاۋەكەلدەردى ۇلتتىق بانك قازاقستان ءۇشىن شەكتەۋلى دەگەن سيپاتتا باعالادى.
Brexit-رەفەرەندۋمنان كەيىنگى جاعدايدىڭ اسەرى قازاقستاندا بىرنەشە كۇن عانا سەزىلدى, ارينە, جاعىمدى سيپاتتا كورىنىس بەرگەن جوق. بانكتەر جىلدىڭ باسىنان-اق اقشاعا قاتتى مۇقتاجدىقتى سەزىنۋدى قويعان ەدى, بۇل ولاردا جالپى رەسۋرستاردى, سونىڭ ىشىندە جەكە تۇلعالاردىڭ قاراجاتتارىن تارتۋعا دەگەن قاجەتتىلىكتىڭ تومەندەگەنىن كورسەتەدى.
جەكە تۇلعالاردى نەسيەلەۋ, اسىرەسە, ۇزاق مەرزىمدى نەسيەلەۋدى بىزدەگى بانكتەر ءالى تاۋەكەلى جوعارى ءىس سانايدى. ويتكەنى, وتەۋ مەرزىمى اسىپ كەتكەن بەرەشەكتەر ماۋسىم ايىندا 8,2 پايىز شاماسىندا بولعان. ۇلتتىق بانكتىڭ تۇسىندىرۋىنشە, بۇل وتە جوعارى دەڭگەي كورىنەدى. سول سەبەپتەن بانكتەر كونسەرۆاتيۆتى ساياسات جۇرگىزىپ, بولشەك نەسيە پورتفەلىن وسىرمەگەندى قولاي كورەدى. جىلدىڭ باسىنداعى ءتورت ايدا بىزدە نەسيە پورتفەلىنىڭ كولەمى ءىس جۇزىندە وزگەرمەگەن, ال مامىر ايىندا ءتىپتى تومەندەي باستاسا كەرەك.
وسىلايشا, بانكتەر بۇگىندە تۇرعىندارعا بولشەك نەسيە تۇرىندە تاراتىپ بەرۋ ءۇشىن جەكە تۇلعالاردىڭ دەپوزيتىن تارتۋ قاجەتتىلىگىن سەزىنبەي وتىر.
قارجى نارىعىندا قاۋىپ بار
ەندى نارىقتاعىلار ۇلتتىق بانكتىڭ بازالىق مولشەرلەمەنى 13 پايىزعا تومەندەتۋ تۋرالى شەشىمىنە قالاي قارايدى؟ ساراپشىلاردىڭ پىكىرىنە قاراعاندا, ۇلتتىق بانكتىڭ شەشىمى قارجى نارىعىنداعى ايتارلىقتاي قوزعالىسقا سەپتىگىن تيگىزەرى كۇماندى. ونىڭ ۇستىنە قازىرگى ۋاقىتتا شەشىم بويىنشا ۆاليۋتا قۇنىن باعالاۋ ناقتىلانىپ قويعان.
– ۇلتتىق بانكتىڭ تەڭگەنىڭ وتىمدىلىگىن الىپ تاستاۋدى جالعاستىرۋى وتە ماڭىزدى. وسى تۇرعىدان كەلگەندە, بىرتىندەپ تەڭگەنىڭ دوللارعا شاققانداعى قۇنى نىعايا باستاۋى كەرەك, ءارينە, كەيدە تەڭگەنىڭ قۇنى ءسال ءتۇسۋى مۇمكىن. بۇل شەشىم قور نارىعىنا ايتارلىقتاي ىقپالىن تيگىزە قويمايدى, – دەپ ەسەپتەيدى Forex Club ساراپشىسى يلدار شاياحمەتوۆ.
ازىرگە تەڭگەنىڭ دوللارعا شاققانداعى باعامى بىرتىندەپ تومەندەپ كەلەدى. ايتسە دە, ۇلتتىق بانك قازاقستانداعى قارجى نارىعىنداعى جاعداي تۇراقتى دەپ سانايدى. تەڭگە باعامى سوڭعى ايلار بويى بولار-بولماس قانا قۇبىلدى. ايىرباس باعامىنىڭ اۋىتقۋىن تۋىنداپ جاتقان سىرتقى اسەرلەر «جۇتىپ» قويىپ, ۇيلەسىمسىزدىككە ۇرىندىرماي تۇر. بۇعان قوسا, بولاشاقتاعى شەكتەن شىعار وزگەرىستىڭ الدىن الىپ جاتىر.
رەزەرۆتەر ءوستى
ۇلتتىق بانك توراعاسى ءوز كەزەگىندە ۇلتتىق بانكتىڭ التىن ۆاليۋتا قورى الدىن الا الىنعان مالىمەتتەر بويىنشا ماۋسىم ايىنىڭ اياعىندا 5,9 پايىزعا, اقشالاي ايتساق 30, 5 ملرد اقش دوللارىنا وسكەنىن حابارلاۋدى ۇمىتقان جوق. ونىڭ ايتۋىنشا, ۇلتتىق بانك سوڭعى ءتورت جىلداعى ەڭ ۇلكەن ماڭىزدى دەڭگەيدى كورسەتىپ وتىر. ۇلتتىق قوردىڭ ۆاليۋتالىق اكتيۆتەرى ءبىر ايدا 0,4 پايىزعا – 65,7 ملرد دوللارعا وسكەن. ەلىمىزدىڭ حالىقارالىق رەزەرۆى ءوز جيىنتىعىندا 96,2 ملرد دوللاردى قۇراعان.
دەگەنمەن, ماۋسىم ايىنىڭ اياعىندا ايىرباس باعامى 1 $-عا 338,66 تەڭگە كولەمىندە قالىپتاستى. ماۋسىم ايىنداعى قۇنسىزدانۋ دەڭگەيى 0,8 پايىز شاماسىندا بولدى. ۇلتتىق بانك ماۋسىم ايىندا ىشكى قارجى نارىعىندا ەشقانداي وپەراتسيا جۇرگىزبەگەن بولاتىن.
ينفلياتسيانىڭ كۇتىلگەن دەڭگەيى – ۇلتتىق بانكتىڭ بازالىق مولشەرلەمەنى انىقتاۋدا ارقا سۇيەيتىن ەڭ نەگىزگى فاكتورى. ءبىرىنشى جارتىجىلدىقتا ينفلياتسيا دەڭگەيى 4,6 پايىزدى قۇرادى. كۇتىلگەن ينفلياتسيالىق بولجام ماۋسىم ايىندا تومەندەدى. ەلدىڭ باستى بانكى ينفلياتسيا دەڭگەيىن 2017 جىلدىڭ اياعىنا دەيىن بەلگىلەنگەن مولشەردە, ياعني 6-8 پايىز مولشەرىندە ۇستاۋدى مەجەلەپ وتىر.
ۇلتتىق بانكتىڭ بازالىق مولشەرلەمەنى تومەندەتۋى قازاقستاندىقتاردىڭ ساتىپ الۋ قابىلەتىنە ىقپالىن تيگىزە مە؟ ۇلتتىق بانكتىڭ ەڭ نەگىزگى ماقساتى – ينفلياتسيامەن كۇرەس بولعاندىقتان, ساراپشىلار بۇل شەشىم تۇرعىنداردىڭ ساتىپ الۋ قابىلەتىنىڭ ەپتەپ بولسا دا وسۋىنە سەپتەسۋى مۇمكىندىگىن جوققا شىعارمايدى.
كوكەيدە تۋىندايتىن كەلەسى سۇراقتار: بۇل وندىرىستەگى جاعدايعا قالاي اسەر ەتەدى؟ بانكتەر ەكونوميكانى كوبىرەك قارجىلاندىرا تۇسە مە؟
– مولشەرلەمەنى تومەندەتۋ كوبىنەسە كورپوراتيۆتىك قارىزداردى بارىنشا ارزانداتادى. مولشەرلەمە ايتارلىقتاي جوعارى دەڭگەيدە قالعانىمەن, ونى تومەندەتۋ بانكتەردىڭ نەسيەسى ەسەبىنەن وندىرىستەگى جاعدايدىڭ جاقسارۋىنا سەپتەسۋى مۇمكىن, – دەپ ۇمىتتەنەدى يلدار شاياحمەتوۆ.
ارينە, ەكونوميكادا بولىپ جاتقان جاعدايلاردى ءبىرجاقتى باعالاۋعا بولمايدى. ساراپشىلاردىڭ پىكىرىنشە, ەكونوميكانىڭ باياۋ قارقىنى كەزىندە مولشەرلەمەنى تومەندەتۋ – ناقتى ەكونوميكادان الىس سالالارداعى نەسيەلەندىرۋدى جەدەلدەتۋى مۇمكىن. سونىڭ ىشىندە قارجى نارىعىنداعى ساۋداگەرلىك كوڭىل كۇيدى دە ءورىستەۋى عاجاپ ەمەس. تەڭگەنىڭ قۇنسىزدانۋىن تۋىنداتاتىن جاعدايدىڭ ءبىرى – مۇناي باعاسىنىڭ تومەندەۋ قاۋپى بار.
بازالىق مولشەرلەمەنى ءجيى وزگەرتۋ – نارىقتاعى دايەكسىزدىكتى كۇشەيتە تۇسەدى, ول ەڭ ءبىرىنشى 2016 جىلدىڭ 1 اقپانىندا جاسالعان بولاتىن. ويىنشىلار اڭىسىن اڭداۋعا كوشەتىندىكتەن, بەلسەندىلىك تومەندەيدى. ال قارجى نارىعىنداعى بەلسەندىلىك ونسىز دا تومەندەگەن ەدى. بۇعان قوسا, بەرىلەتىن نەسيەلەردىڭ مولشەرى تومەندەۋى – بانكتەردىڭ كىرىستەردى الا الماي قالۋ قاۋپىن تۋىنداتارى كامىل.
بازالىق مولشەرلەمە بويىنشا كەلەسى شەشىم 15 تامىزدا جاريالانباق.
