Elbasynyŋ «Qazaqstannyŋ äleumettık jaŋǧyrtyluy: Jalpyǧa Ortaq Eŋbek Qoǧamyna qarai 20 qadam» atty maqalasynda qoǧam damuynyŋ jaŋa kökjiegın aşyp, «Bügınde eŋbek – HHI ǧasyr jaǧdaiyndaǧy şeşuşı ūlttyq faktor retınde jahandyq bäsekelestık jaǧdaiynda aldyŋǧy kezekke ılgerıletıluı tiıs» dep jazdy. Al onyŋ iesı qoǧamdy alǧa ozdyratyn eŋbek adamy bolmaq. Onyŋ tynymsyz ızdenısı men maŋdai terınıŋ arqasynda elıne eleulı bolǧan azamattardyŋ jönı bölek. Öz ısıne adal jandardyŋ şoqtyǧy da bölek bolsa, qala tırşılıgınıŋ asa maŋyzdy şaruaşylyǧynyŋ basynda jürgen Sergei Alekseev sonyŋ qatarynda. Ol on jetı jyldan berı osy öŋırdıŋ energetika salasynda eŋbek etıp keledı. Qalalyq «Astana – Aimaqtyq Elektr jelılık Kompaniiasy» AQ-nyŋ relelık qorǧau jäne avtomatika qyzmetın basqarady.
– Bızdıŋ mekemenıŋ basty mındetı – tūtynuşylardy elektr quatymen qamtamasyz etu. Jylu elektr ortalyǧynda öndırılgen energiiany bölıp, är päterdıŋ elektr nüktelerıne üzdıksız jetkızıp, qala halqynyŋ tūrmysyn jaqsartuǧa atsalysamyz. Bızdıŋ qyzmetımız kündelıktı tırlıgımızde közge körınbeidı, osy salada jūmys ıstep jürgen qyzmetkerlerımız jaiynda da köp bıle bermeimız. Demek, būl – bızdıŋ jūmysymyzdyŋ jaqsy nätijesı. Jyl on ekı ai üiımızden jaryq üzılmei tūrǧanynyŋ belgısı. Al jaryqsyz künımızdı elestetıp körıŋız. Üilerımızde jaryq pen jylu joǧalyp, barlyq mekemelerdıŋ jūmysy toqtap, bailanys üzılıp, türlı mekemeler jūmysy qaŋtarylyp qalar edı, – deidı Sergei. Osyndai qauyrt ıstıŋ basynda jürgen Sergeidıŋ jūmys künı är saǧatyna deiın jazylyp, josparlanyp tūrady. Bır künnıŋ ışınde ärtürlı nysandardy aralap, olardyŋ mınsız jūmys ısteuın qadaǧalap, tekserıp otyrady. Al jūmys auqymy jetkılıktı. Qazırgı Astana būrynǧy Aqmola da, Selinograd ta emes. Elordamyzdyŋ Saryarqaǧa köşıp, qanatyn jaiǧanyna Sergei de erekşe quanady.
– Bırınşıden, önerkäsıp damyp, ozyq tehnologiialardy engıze bastadyq. Qūrylys jandanyp, jaŋa ǧimarattar boi köterdı. Tek qana Astana emes, qalanyŋ qūrylys alaŋdaryna qajettı materialdar şyǧaratyn basqa öŋırdegı mekemelerdıŋ jūmysy jaŋa qarqynmen örkendedı. Ainalyp kelgende, eldıŋ ekonomikasy damydy. Mūndai özgerıster bızdıŋ ömırımızde de eleusız qalǧan joq. Qyzmetımızge qoiar talabymyz küşeiıp, soǧan sai jauapkerşılık jügı artty. Negızgı mındetımızge qosa, jaŋa salynǧan ǧimarattarǧa der kezınde jelılerdı tartu, onyŋ tehnikalyq talaptarǧa sai boluyn qamtamasyz etemız», – deidı keiıpkerımız.
Rasynda da, qala tırlıgınıŋ basty salasy – jaryqpen qamtamasyz etu jauapty mındet. Būl salanyŋ mamany erekşe jaǧdaida jūmys ısteidı. Jinaqylyq, ūqyptylyq kerek. Joǧary kerneulı quat jelılerımen jūmys ısteu qauıpsızdık şaralaryn qataŋ qadaǧalaudy qajet etedı. Mamandyqtyŋ būl aiyryqşa sipaty bır ūjym müşelerın jaqyndastyryp jıberedı. Tosyn jaǧdailarda şūǧyl şeşım qabyldap, jauapkerşılıktı jūmyla köteru – būl mamandyq ielerıne ortaq qasiet. Osyndai qasietterımen erekşelenetın energetika salasynyŋ mamandaryna, bırınşı kezekte, käsıbıne adaldyq, taŋdauyna tūraqtylyq tän.
Bügıngı künnıŋ tynysyn däl basa bılgen maman bolaşaqtyŋ sūranysyn boljai alady. Ol turaly Sergei oiyn bylai bölısedı: «Jaŋa ǧasyrdyŋ energiiasy – balamaly jylu közderı bolady. Qazırgı künnıŋ özınde Amerika, Europada öndırıletın quattyŋ basym bölıgın jaŋǧyrtpaly energiia qūrap otyr. Būl eşqaşan sarqylmaityn jylu közderınen alynady. Qauıpsız, taza tabiǧi önım. Elımızdıŋ aumaǧynda jel, kün quatyn igeruge köp mümkındık bar. Eger qazırgı künnen bastap osy salany damytudy qolǧa alsaq, bolaşaqta energetikasy damyǧan elderdıŋ aldynda bolamyz. Bügınde tūtynuǧa qajettı energiia quatyn öndıru üşın jylu ortalyqtarynda tonnalap otyn jaǧylatyny belgılı. Kömırdıŋ qūny arzan bolǧanymen, tübınde tausylatyn qazba bailyqtaryna jatady. Qorşaǧan ortaǧa ziiansyz balamaly energiia közderın paidalanuǧa qatysty zertteu jūmystary jandanuda. Jel, kün quatyn paidalanyp, onyŋ igılıgın köretın kez de alys emes dep oilaimyn. Būl ǧalamdyq deŋgeidegı dūrys şeşım».
Düniejüzılık ekonomikanyŋ maŋyzdy mäselelerıne ainalyp, türlı mınberlerde talqylanyp, ǧalamdyq maŋyzǧa ie bolǧan mäselenıŋ bırı – energetika salasy. Jerdıŋ qazba bailyqtary ortaiyp, mūnai-gaz önımderınıŋ baǧasy köterılgen saiyn balamaly energiia közderı ızdestırılude. Būl rette, qorşaǧan ortaǧa eş ziiany joq, jel, su, kün quatyn paidalanu, dästürlı energiia öndıru ısıne balama retınde qarastyryluda.
Jaŋa ǧasyrǧa ūran bolatyn «jalpyǧa ortaq eŋbek qoǧamy» ūǧymy kün sanap sanamyzǧa sıŋıp keledı. Ony tereŋ tüsıngen saiyn sol qoǧamnyŋ basty keiıpkerlerı Sergei syndy azamattar eske tüsedı. İä, är ıstıŋ iesı bolsa, Sergei öz eŋbegınıŋ arqasynda ūlyqtalyp, öz ısın döŋgeletıp jür. Al azamattyq beinesın aşatyn Sergei Alekseevtıŋ ūstanymyn bylaişa tūjyrymdaidy. «Jasampazdyqqa ūmtylyp, jaqsylyq jasauǧa talpynysymdy maqtan etemın. Menıŋşe, adamzat balasynyŋ maqsaty da osy bolu kerek. Ruhani kemeldık adamdy körkeitıp qana qoimai, örkenietke jetkızetın, qoǧamdy alǧa aparatyn basty şartyna ainaluy kerek. Eger kez kelgen ekonomikalyq damu jönınde söz ete qalsaq, būl adamnyŋ intellektualdy jäne ruhani damuynyŋ negızınde boluy qajet».
Aigül UAISOVA
