Bas qalaǧa kelıp, jūmysqa ornalasqandardyŋ köpşılıgı päter jaldaumen küneltude. Tapqan tabysyn päter iesımen bölısetınder jyldan-jylǧa ūlǧaiuda. Däl qazırgı uaqytta qanşa otbasy päterge mūqtaj? Tūrǧyn üi kezegı qalai jyljidy? Memlekettık baǧdarlama kımderdı jarylqaidy? Osy uaqytqa deiın qanşa adamǧa baspana baqyty būiyrdy?
Astana qalasy Tūrǧyn üi basqarmasynyŋ mälımetıne süiensek, aǧymdaǧy jyldyŋ 1 qyrküiegıne deiın Astana qalasynda päterge mūqtaj 24 238 adam tırkelıptı. Olardyŋ barlyǧy belgılengen sanat boiynşa kezekke qoiylǧan.
Jalpy päter kezegıne qūjat tapsyruşylar qatary kün sanap ösude. Jyl basynan berı 5833 adam ötınış bıldırse, 3452 adam kezekke qoiylǧan. Qalǧan 2831 azamattyŋ ötınışı qaulyǧa säikes, el aumaǧynda baspanasy bar ekendıgıne bailanysty qarausyz qaldyrylypty. Azamattardy kezekke qoiudyŋ tärtıbın tūrǧyn üi komissiiasy jüzege asyryp keledı. Qalalyq Tūrǧyn üi basqaramasynyŋ bastyǧy Serık Ospanovtyŋ aituynşa, tūrǧyn üi naryǧynda baǧany tūraqtandyru üşın qala äkımdıgı qūrylysy aiaqtalmaǧan päterlerdı satyp alǧan.
– Bügınde satyp alǧan nysandarda qūrylys jūmystary qarqyndy jürude. Paidalanuǧa daiyn bolǧannan keiın būl päterler tūrǧyn üi qoryna kezekke qoiylǧan azamattarǧa berıledı. Mūndai päterler 2009-2012 jyldary 1986 jyldan 2003 jyldyŋ şıldesıne deiıngı kezegı kelgen azamattarǧa berıldı, – deidı ol.
Rasyn aitu kerek, päter kezegıne kümänmen qaraityndar köp. Desek te, jyl saiyn az da bolsa bölıngen päterlerdıŋ sany artqan. 2009 jyly 190 päter bölınse, 2010 jyly 288 azamat baspanaly bolǧan. Ötken jyly 436 adam osyndai baqytqa kenelıptı. Osy jyldyŋ bırınşı jartysynda 208 päter öz iesın tapty.
BAIYPTY BAǦDARLAMA
2008-2010 jyldarǧa arnalǧan Memlekettık baǧdarlamanyŋ ekınşı kezeŋınde barlyǧy 27173 adam ötınış bergen. Alaida onyŋ tek 2446-sy ǧana päter aluǧa mümkındıgı bar. Memlekettık baǧdarlama boiynşa salynǧan üiler Saraişyq köşesınde jäne Köktal kentınıŋ oŋtüstık-şyǧysynda ornalasqan. Basqarma basşysynyŋ mälımetınşe, bır bölmelı 441 päter, ekı bölmelı 1089, üş bölmelı päterler sany 916-ny qūraidy.
Baspana mäselesı qoǧam nazaryn audarǧan eŋ özektı problemaǧa ainalǧaly qaşan. Biyl qabyldanǧan «Qoljetımdı baspana-2020» baǧdarlamasy da tūrǧyn üige halyqtyŋ qoljetımdılıgın qamtamasyz etuge baǧyttalǧan. Päterge qol jetkızu negızgı bes baǧyt boiynşa jürgızıledı. Ekınşı baǧyt boiynşa qolǧa alynǧan sanattyŋ bırı – jas otbasylarǧa arnalǧan. Būl boiynşa 169 myŋ şarşy metr tūrǧyn üi josparlanyp otyr. Tıptı, baǧasy da belgılenıp qoidy. Är şarşy metrı üşın 142,5 myŋ jäne 120 myŋ teŋge. Qatysuşylardy ırıkteu äkımdık arqyly rettelmek. Baǧdarlamaǧa qūjattardy qabyldau jäne aiaqtalu uaqyty qaŋtar aiynyŋ basynda BAQ arqyly jariialanady dep kütılude. Baǧdarlama qatysuşylaryna qoiylatyn talaptar da joǧary. Qatysuşy erlı-zaiyptylardyŋ jasy 29-ǧa tolmaǧan, neke qiylǧan uaqyty 2 jyldan kem emes, tūrǧylyqty jerı boiynşa tırkelgen, ekeuınıŋ de baspanasy joq, ärı, soŋǧy 5 jyl ışınde päter menşıgıne qatysty mämıle jasalmaǧan boluy kerek, sondai-aq, ielenbeuı jäne soŋǧy alty aidyŋ jalaqysy turaly qorytyndy aqparat ūsynulary qajet. Būl bız keltırgen bır ǧana sanattyŋ erejesı. Bes negızgı baǧyt boiynşa jürgızıletın baǧdarlama şeŋberınde kımnıŋ bolsa da päter aluǧa mümkındıgı orasan.
APATTY ÜILER DE ALAŊDATYP TŪR
Pilottyq jobada Astanadaǧy apatty üilerdıŋ jaǧdaiy da şet qalmaǧan. Qalanyŋ eskı bölıgındegı äbden tozyǧy jetken üilerge keşendı qūrylys jūmystaryn jürgızu közdelude.
Audan äkımdıkterı jürgızgen zertteu qorytyndylarynda 228 üi apatty jaǧdaida dep tanylǧan. Olardyŋ köbı 1940 jäne 1970 jyldar aralyǧynda tūrǧyzylǧandyqtan, injenerlık infraqūrylymdary äbden eskırgen. Joba boiynşa 2017 jyldyŋ soŋyna deiın 228 üi ysyrylmaq. Ondaǧy ömır sürıp otyrǧan 3519 otbasyn jabdyqtalǧan baspanamen qamtamasyz etu josparda joq emes. Būl öz kezegınde tūrǧyndardyŋ öz üiın jaŋartuǧa mümkındık berse, ekınşı jaǧynan eskı qalanyŋ kelbetı ajarlanatyny sözsız. Sondyqtan baiypty baǧdarlamanyŋ bastamasyna halyqtyŋ özı baǧa beretın bolady.
Gülmira AIMAǦANBET
