Astana qalasynyŋ arnaiy ekonomikalyq aimaǧynda köptegen käsıporyn jūmys ısteidı. Būl aimaq elordanyŋ negızgı investisiialyq ortalyǧyna da ainalyp otyr. İnvestisiia tartu boiynşa №1 İndustriialdyq park airyqşa röl atqarady. Mūnda jalpy investisiia somasy 322 milliard teŋge bolatyn 100 joba jüzege asyrylyp jatyr. Park öndırıs auqymy jaǧynan respublikada bırınşı oryn alady. Halyq şaruaşylyǧyna qajettı san aluan tauar öndıretın öndırıs nysandarynda myŋdaǧan adam jūmyspen qamtylyp otyr.
«Quatty öŋırler – el damuynyŋ draiverı» ūlttyq jobasy aiasynda ıske asyp jatqan perspektivaly jobalardyŋ jūmysymen tanysu üşın Astana qalasynyŋ mäslihat deputattary Asqar Smaǧūlov, Erlan Däkenov, Qanat İbraev, Vladislav Sergeev, Janargül Qūlmaǧambetova №1 İndustriialdyq parkke arnaiy bardy. Ekonomikalyq aimaqta türlı salada qyzmet etetın jüzden asa biznes subektısı şoǧyrlanǧan. Halyq qalaulylary bes käsıpkerlık nysandy aralady.
Sapaly qūrylys materialdaryn öndıredı
Bırınşı qūrylys materialdaryn şyǧaratyn «Metal Former» JŞS jūmysyn kördık. Kompaniianyŋ öndırıstık direktory Timur Daniiarov qarsy alyp, zauyttyŋ jūmysymen tanystyrdy.
– Jobanyŋ qūny – 6 milliard teŋge. 2022 jyly zauyttyŋ qūrylysy bastalyp, 2023 jyly jeltoqsan aiynda ıske qosyldy. Zauyttyŋ aşyluyna Prezident Qasym-Jomart Toqaev arnaiy qatysty. Şatyr jäne qaptauǧa qajettı qūrylys materialdaryn şyǧaramyz, – dedı direktor.
Işkı jäne syrtqy sändık panelder, laminattalǧan talşyqty sement taqtalar, aliumin profilder, qar ūstaityn qalqandar jäne taǧy basqasyn öndıretın kompaniianyŋ önımderıne naryqta sūranys bar.
– Qūrylysqa kerektı materialdyŋ 47 türın şyǧaramyz. Laminattalǧan talşyqty sement taqtalar zamanaui, praktikalyq jäne ekologiialyq taza qaptau materialy sanalady. Būl – qūrylys materialy ystyqqa da, suyqqa da tözımdı, jeŋıl ärı berık material. Ört qauıpsızdıgıne tolyq jauap beredı, – dep önımnıŋ sapasyn söz ettı kompaniia injenerı Abzal Raqymjanov.
2019 jyldan №1 İndustriialdyq parktegı kompaniialar memleketke 230,29
milliard teŋgenıŋ salyǧyn töledı
Bızdı qyzyqtyrǧany, şikızatty qaidan, qalai alatyny. Būl sūraqqa Timur Daniiarov bylai jauap berdı: «Aliuminii önımın Pavlodar men Qaraǧandy qalasynan, sement taqtalardy Qyrǧyzstan men Qytaidan aldyramyz. Bız aliuminii önımın türlı formaǧa tüsırıp, qūrylysqa kerektı material retınde daiyndaimyz. Al talşyqty sement taqtalardy ärtürlı tüske boiaimyz».
Kompaniia ūzaq jyldyq josparyn bekıtıp, sol boiynşa jūmys ısteude. Qazır 46 adamdy tūraqty jūmyspen qamtyp otyrsa, 2029 jyly jūmysşy sanyn 150 adamǧa jetkızuge niettı. Biyl 18,5 milliard teŋge tabys tabudy josparlasa, 2029 jylǧa qarai qarjy ainalymyn ekı esege arttyryp, 29,8 milliard teŋgege jetkızu mındetı tūr.
Temırjol parkın jaŋartuǧa üles qosady
Eldıŋ damuynda logistikalyq servistıŋ sapasyn arttyru maŋyzdy röl atqarady. Äsırese senımdı tasymal qūraly sanalatyn poiyzdardyŋ sapasyn arttyru kerek. Qazır temırjol qatynasynda jürgen vagonnyŋ köbı eskırgen. Turizm men biznestı ılgerıletude joǧary jyldamdyqty jaŋarǧan vagondar oŋ äser etedı. Osyndai auqymdy mındettı oryndauda «Stadler Qazaqstan» JŞS atsalysudy közdep otyr.
Vagon şyǧaratyn zauyttyŋ aumaǧy 1,5 myŋ tekşe metrdı qamtidy. Qazır 100 adamdy jūmyspen qamtyp otyr. 2026 jylǧa qarai 500 adamdy vagon qūrastyryp, şyǧaruǧa tartpaq.
Kompaniianyŋ bas direktory Vladimir Rusak perspektivaly jobanyŋ maŋyzyn tüsındırdı.
– 2023 jyly Qazaqstan naryǧyna şveisariialyq sapa keldı. Būl poiyzben saparlau nemese saiahattau Europadaǧydai yŋǧaily jäne qauıpsız boluǧa alǧyşart bolady. Stadler kompaniiasy 80 jyldan astam jolauşylar qozǧalysynyŋ qauıpsızdıgın, jyldamdyǧyn jäne yŋǧailylyǧyn arttyratyn sapaly vagondar şyǧaryp keledı. Germaniia, İtaliia, Niderlandy, Avstriia, Polşa, İspaniia, Vengriia jäne AQŞ-ta filialdary jūmys ısteidı. Endı 2025 jyly Astanada tolyq sikldı zauyt jūmysyn bastap, temırjol parkın jaŋartuǧa üles qosady, – dedı kompaniia basşysy.
Būl kompaniianyŋ FLIRT H2 sutegı poiyzy 46 saǧat ışınde 2803 şaqyrym qaşyqtyqta toqtausyz jürıp, Ginnestıŋ jaŋa älemdık rekordty ornatty. Iаǧni Stadler – älem boiynşa temırjolǧa arnalǧan jolauşylar vagonyn öndıretın jetekşı kompaniia.
2021 jylǧy 29 qaraşada Prezident Qasym-Jomart Toqaevtyŋ Şveisariiaǧa resmi sapary kezınde «Qazaqstan temırjoly» ŪK» AQ men «Stadler Rail AG» kompaniiasy yntymaqtastyq turaly kelısımge kelgen-dı. Qazır zauytty jabdyqtau jūmystary jürgızılude.
Kompaniianyŋ kommersiialyq direktory Sergei Leontevtıŋ sözınşe, käsıporynnyŋ öndırıstık quaty jylyna 100-den astam jolauşylar vagonyn qūrastyryp, şyǧarady. «Stadler Qazaqstan» JŞS strategiialyq serıktesı «Jolauşylar tasymaly» AQ ūlttyq tasymaldauşysy kompaniiasy. Demek, zauyt ıske qosylǧan kezde temırjol parkın jaŋartuǧa jol aşylady.
Ekologiialyq taza daqyl ösıruge kömektesedı
Üşınşı nysan «SWISSGROW» brendımen tyŋaitqyştar öndıretın keşen boldy. Halyqaralyq kompaniia auyl şaruaşylyǧyna arnalǧan arnaiy keşendı mineraldy tyŋaitqyştardyŋ 400-den astam türın öndıredı. 35 jyldyq täjıribesı bar kompaniianyŋ tyŋaitqyşy topyraqtyŋ ärtürlı türınde qūnarlyqtyŋ joǧarylauyn qamtamasyz etedı. Qazaqstanda «SWISSGROW» kompaniiasy 100-ge juyq tyŋaitqyş atauyn tırkedı. TMD naryǧyna 20-ǧa juyǧyn eksporttaudy josparlauda.
Jergılıktı kompaniianyŋ direktory Rüstem Aliev:
– Şveisariianyŋ auyl şaruaşylyǧy salasyndaǧy täjıribesıne süienıp daiyndalatyn tyŋaitqyştar daqyl türlerınıŋ sany men sapasyna äser etedı. Bärınen būryn, daqyldyŋ qoimada saqtau merzımın ūzartady. Bızde jylyjai şaruaşylyǧyna jäne tamşylatyp suaruǧa arnalǧan resept boiynşa sūiyq jäne susymaly tyŋaitqyşqa jatatyn 25 atau jäne 500-den astam türı bar. Onymen topyraqtyŋ qūnaryn arttyruǧa bolady, – dep tanystyrdy.
Arnaiy ekonomikalyq aimaqtaǧy «Astana – jaŋa qala» jäne «Astana-Tehnopolistıŋ» basqaruşy kompaniiasy bolyp «Astana Invest» investisiialardy damytu ortalyǧy sanalady. №1 İndustriialdyq parkte önerkäsıptık obektılerınıŋ investisiialyq portfelı naqty salynǧan 112 jobany qūraidy
2017 jyly aqpan aiynda aşylǧan öndırıs ornynda 14 adam tūraqty jūmys ısteidı. Kompaniia jūmysynyŋ tiımdılıgı – agronomdar arqyly şarua qojalyqtarmen tıkelei jūmys ıstep, tyŋaitqyştardyŋ qai türın, qanşa mölşerde, qandai uaqytta beru täjıribesımen bölısedı. Iаǧni önımdı naryqta satudan bölek, şveisariialyq brendtıŋ tiımdılıgın közben körıp, qolmen ūstaityn deŋgeige jetkızedı.
– Jobanyŋ jalpy qūny – 150 million teŋge. Jylyna 50 myŋ tonna sūiyq jäne qūrǧaq türınde tyŋaitqyş şyǧaramyz. 2023 jyly 5,8 milliard teŋgenıŋ önımın öndırıp, memleketke 673 million teŋgenıŋ salyǧyn töledık. Şikızaty – mineraldy zattar. Bızdıŋ el mineraldy elementterge bai bolsa da, şikızatty şet elderden äkelemız, – dedı direktor Rüstem Aliev.
Qalany abattandyruǧa qarqyn beredı
Qalaǧa da, auylǧa da abattandyru jūmysyn jürgızgende tastösenıştı (bruschatka) jerge qalap jatady. Äsırese seruendeitın skverge, demalatyn alleiaǧa türlı-tüstı bruschatkany töseidı. Byltyr elordada ondaǧan demalys orny jaŋa sipatqa endı desek, barlyǧynda tastösenıştı jaŋalady. Demek, bruschatka öndırısıne sūranys joǧary. Mıne, naryqtaǧy sūranysty öteuge «Paving Stone Company» JŞS täuekel etıp, jaŋa öndırıs ornyn qūruǧa 5,9 milliard teŋge investisiia qūidy. 4 myŋ şarşy metr aumaqqa qamtityn öndırıs orny avtomattandyrylǧan. Artyqşylyǧy – öndırısten şyqqan sudy qaita öŋdep, qoldanady, ärı önımdı türlı-tüspen şyǧarady.
– Qūrama temırbeton jäne beton konstruksiialary men būiymdaryn öndıremız. 70 adamdy jūmyspen qamtyp otyrmyz. Täulıgıne 5 myŋ şarşy metrge deiın önım şyǧaramyz. Aralas formatty: Artis, Teppa S, Agara, Miks S, Miks L, Sofi atalatyn önım türlerın öndıremız. Tastösenıştıŋ standartty 50×50 ölşemınen bastap, 30×30, 60×30, 30×15, 60×20 tabuǧa bolady. Jiektastardyŋ ölşemı 100×30×15, 100×25×10, 100×20×8, 50×20×8 boiynşa daiyndalady, – dep tanystyrdy kompaniianyŋ sauda-sattyqqa jauapty direktory Jaqsylyq Esentemırov.
Odan ärı öndırıste qiyrşyq tasqa sementtı aralastyryp daiyndaudan, tastösenıştı şyǧaruǧa deiıngı tolyq sikldy jūmysyn körsettı. Aldymen arnaiy apparatta bır qalypqa keltırılıp, sosyn jyljymaly jüie arqyly berıktıgın arttyratyn qoimaǧa jıberılıp, keptırıledı. Onda 24 saǧatqa deiın 40 gradusta ūstaidy. Odan ärı qoraptarǧa jinalyp, naryqqa şyǧaruǧa äzırlenedı. Osy aralyqta arnaiy mamandar önımnıŋ sapasyn qaita-qaita tekserıp otyrady.
Türkiia brendı – Qazaqstanda
«YDA Group» kompaniiasy biznestıŋ negızgı 11 salasynda tabysty sanalady. Äsırese, qūrylys jäne jyljymaityn mülık, medisina jäne sauyqtyru, aviasiia jäne energetika, tau-ken önerkäsıbı, auyl şaruaşylyǧy, aqparattyq tehnologiia baǧytynda älemdık deŋgeidegı qyzmet ūsynady. Būl kompaniia Qazaqstan naryǧyna kırıp, ırı jobalardy ıske asyra bastady. Sonyŋ bırı – Türkıstan qalasyndaǧy halyqaralyq aeroporttyŋ qūrylysyn jürgızdı. Odan bölek, Petropavl, Qostanai, Türkıstan, Astanada emhana saldy.
Bızdı qarsy alǧan alpauyt kompaniianyŋ direktory Mürat Chetin industriialyq parkte ornalasqan öndırıs ornymen tanystyrdy.
– 2022 jyly 22 milliard teŋge investiia salyp, aşyldyq. Öndırıs ornynda 5 seh bar. PVK jäne aliuminii esıkter men terezeler şyǧaratyn jäne medisinalyq gaz jabdyqtary, keŋse jihazdary, medisinalyq tehnikalyq jihazdar men jabdyqtar, qūrama ǧimarattar şyǧaratyn sehta 200-ge juyq adam jūmys ısteidı. 2023 jyly 3,3 milliard teŋgenıŋ önımın daiyndap, 266,5 million teŋge salyǧyn töledık, – dedı türık azamaty Mürat Chetin.
Bızdı medisinalyq jihaz ben jabdyqtar şyǧaratyn seh qyzyqtyrdy. Onda qozǧalmaly, jyljymaly türlı kereuetter daiyndalady eken. Tıptı arbada otyratyn nauqastarǧa da jailylyq beretın jabdyqtardy kördık. Äzırge medisinalyq jabdyqtarmen Petropavl, Qostanai, Türkıstan jäne Astana qalasyndaǧy emhanalardy qamtamasyz etude. Eger sūranys bolsa, önımdılıktı arttyruǧa tolyq mümkındık bar eken.
4 gektar aumaqty qamtityn öndırıs ornyndaǧy 5 sehty tolyq aralap şyǧuǧa 1 kün ketetını anyq. Zamanaui qūrylysta naǧyz töŋkerıs jasaǧan qūrama ǧimarattar şyǧarudy ılgerıletu – maŋyzdy ıs. Öitkenı qūrylys industriiasy ǧimarattardy qysqa merzımde saludy talap etedı. Qazır suyq jäne ystyq aua raiyna, jer sılkınısıne jäne dauylǧa tözımdı materialdarǧa şet elderde sūranys joǧary.
P.S: AQŞ, Ūlybritaniia, Japoniia, Germaniia biznestı damytu arqyly ozyq elder qatarynda köş bastaidy. Bır ǧana mysal, AQŞ-ta 33,3 million kompaniia biznes sanatyna jatady, ärı onda 61,6 million adam jūmys ısteidı. Būl körsetkış AQŞ-taǧy jūmys küşınıŋ 45,9 paiyzyn qūraidy. Bızdıŋ Ükımettıŋ el ekonomikasyndaǧy şaǧyn jäne orta biznes ülesi 2050 jyly 50 paiyzǧa jetkızudı talpynyp otyrǧany osy sebeptı. Ekonomikalyq aimaq osy baǧyttaǧy mejelı jūmysty atqaru üşın qūrylyp otyrǧany anyq.
