Auyldyŋ azyq-tülıgı Astanadaǧy auylşaruaşylyq järmeŋkesıne keluşılerdıŋ zor sūranysyna ie bolyp otyr.
Jemıs-jidek, kökönıs, aq taǧamnyŋ tür-türı, qoidyŋ, jylqynyŋ etı – mūnda bärı jeterlık. Astanalyqtar qyryqqabatty qaptap, şie, qūlpynaidy jäşıgımen äketıp jatyr. Balqaş pen Atyraudyŋ äigılı balyǧy da osy jerden tabylady.
Astanada jūma, senbı, jeksenbıde auylşaruaşylyq järmeŋkesın ötkızu igı dästürge ainalǧan. Apta saiyn osy künderı Qajymūqan Mūŋaitpasov atyndaǧy ortalyq stadion men «Duman» oiyn-sauyq ortalyǧynyŋ avtotūraq aumaǧynda tauar öndıruşılerdıŋ saudasy qyzady. Järmeŋkedegı azyq-tülıktıŋ bärı Aqmola jäne Qaraǧandy oblysynyŋ keruenımen jetkızıledı. Jergılıktı käsıporyn önımderı de satylymǧa tüsıp keledı. Jalpy, mūndaǧy baǧa qala naryǧynan 10-15 paiyzǧa tömen.
Bız sözge tartqan Ūljan Aiǧazieva esımdı astanalyq tūrǧynnyŋ järmeŋkege bırınşı keluı eken. Azyq-tülıktı būryn «Şapaǧat» bazarynan alatyn ol özı tūratyn üiıne jaqyn, iaǧni sol jaǧalauda osyndai järmeŋkenıŋ aşylǧanyna quanyşty ekenın jasyrmady. «Jaqsy boldy. Endı sonau jaqtan ap-auyr dorbany arqalap jürmeimın. Būl järmeŋke de basqalardan kem emes. Qaimaǧy men sary maiy erekşe ūnady. Jemıs-jidektıŋ de sapasy köŋılımnen şyqty» degen Ūljan 15 myŋǧa sauda jasaǧanyn da jetkızdı.
Auylşaruaşylyq järmeŋkesınde azyq-tülık önımderıne taŋdau keŋ. Jūmyrtqanyŋ türlı sorttary Stepniak, Aqköl qalalarynan, Malinovka auylynan äkelınedı. 10 danasy 180-300 teŋge aralyǧynda satylyp jatyr.
Qalyŋ köpşılık järmeŋkege süt önımderı üşın keletının aitty. Bız sol süt önımderı satylyp jatqan sörelerge jaqyndap, tūraqty tūtynuşylardyŋ sözıne qūlaq astyq. Qaraötkeldıŋ qymyzyn, Kökşetaudyŋ sary maiyn maqtap jatqan jūrtşylyqtyŋ köŋıl-küiınen būl järmeŋkenıŋ köpşılıkke jaqqanyn ūqqandai boldyq.
– Tört-tülık malymyzdyŋ raqatyn, maŋdai terımızdıŋ jemısın osy järmeŋkeden köremız. Saudamyzǧa rūqsat bergen Astana qalasy äkımdıgıne raqmet! Järmeŋkege jent, qaimaq, qūrt-ırımşık, mai, qymyz sekıldı önımderımızdı äkeldık. Mūnyŋ bärın äielım, ekı kelınım, qyzym daiyndaidy. Aǧaiyn-tuys tört otbasy bırıgıp, osy şaruany jürgızıp, näpaqa tauyp jatqan jaiymyz bar. Halyq riza. Apta emes, araǧa kün salyp keletın tūtynuşylar da paida boldy, – deidı satuşy Bauyrjan Talasbaev. Şarua qojaiyny auyldaǧy mal basyn jasyrudy jön sanady. «Sanyn aitsam, ölıp qaluy mümkın» dep yrymdady ülken kısı.
Astanalyqtarǧa būl jerden 500 teŋgege 1 litr qymyz nemese 1 kg ırımşık aluǧa mümkındıgı bar. Al, auyldyŋ naǧyz qoiu qaimaǧy ortaşa eseppen myŋ teŋgeden satylyp jatyr. Qaimaq kezegınde tūrǧandardyŋ köptıgıne qarap, onyŋ sapasynyŋ jaqsy ekenın aŋǧarmai qoimaisyŋ.
Järmeŋkedegı baǧalardy kädımgı bazardaǧymen salystyra kele, azǧantai ǧana aiyrmaşylyq baiqadyq. Sonyŋ bırı osy balyqqa tiesılı. Mūndaǧy balyqtyŋ baǧasy 100-200 teŋgege arzan bolyp şyqty. Onyŋ üstıne, «Duman» boiyndaǧy järmeŋke däl osy balyǧymen tanymal eken. Saudager Äbılǧazy ainaldyrǧan üş saǧattyŋ ışınde 200 kelı balyq saudalap ülgerıptı. Eŋ köp ötetını – sazan men şortan deidı ol. Bızdıŋ aldymyzda Olga Anatolevna esımdı apa 6 kelı sazan balyǧyn alyp jatty. Ol järmeŋkege apta saiyn bır keledı. «Ortalyqtaǧydai kezek köp emes, keregıŋdı asyqpai jürıp erkın taŋdaisyŋ» deidı.
Rasymen, järmeŋkenı aralau barysynda ūzyn-sonar kezektı baiqamadyq. Sörelerdıŋ arasy keŋ. Desek te, būl järmeŋkenıŋ saudasy jürmeidı degen söz emes. Mäselen, säuırden bastap auylşaruaşylyq järmeŋkesı 36 ret ūiymdastyrylǧan. Sol aralyqta 670 tonnaǧa juyq önım iesın tapty. Al, ötken aptadaǧy bız barǧan järmeŋkenıŋ qorytyndysy boiynşa 32 million teŋgenı qūraityn 64 tonna önım satylypty. Demek, elordalyq tūrǧynnyŋ dastarhany qūnarly taǧamdarǧa tolyp, köŋılı marqaiyp qalǧany sözsız.
Mädina JAQYP
