Өтпелі кезеңді артқа тастап, бәсекеге қабілетті елдер қатарына қосылуға талпынған елімізде кейінгі жылдары пайда болған өзгерістер ұлт санасын жаңғыртты. Әсіресе, халықаралық деңгейдегі тосын оқиғалар, әлемдік қауымдастықтағы тың беталыстар еліміздің бұдан әрі өркендеп дамуында шешілуі кезек күттірмейтін нақты мәселелерге ұласып, ел билігінен айқын да, ашық жауаптар талап етті.
Елбасымыз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев өзінің халыққа жыл сайынғы Жолдауында «Қазақстандық жол», «Жалпыға ортақ еңбек қоғамы», «Мәңгілік ел» секілді түйінді тұжырымдар арқылы халқымыздың ерік-жігерін дамудың дара жолына бағыттайтын бірегей бағдарламалар ұсынғаны мәлім. Дегенмен, елдігіміздің негізгі тірегі болған, Қазақстан халқының басым бөлігін ұстайтын мемлекет құрушы ұлт – Қазақ ұлтының түйткілді мәселелеріне Ұлытау сұхбаты біршама анығырақ жауап берген секілді.
Дәл осы Ұлытау төрінде: «Біз өткен ғасырдағыдай, оның ар жағындағыдай ру-руға бөлініп, жүз-жүзге бөлініп, әр ауыл өз батырын сайлаған пәледен құтылуымыз керек. Елдің басы бірікпесе, быт-шыт болып кетеміз. Онда көлденең көк атты келеді де, басқара береді» деп, Елбасы бұл ретте бәрінен бұрын ұлттық ішкі бірлік пен орталыққа ұйысу күшін арттыруға, түрлі ірткі-шірткі мінез-құлықтарға қарсы рухани иммунитетті жоғалтып алмауға шақырды. Діни сенім мәселесінде түрлі залалды ағымдардан аулақ болып, қасиетті Құран кітабы уағыздайтын мәңгі-бақи жақсылық жасау секілді үкімдерді бұлжытпай орындауға ұмтылу керектігін ескертті. Мемлекеттік тілдің құзіретін арттыруда әрі жайбасарлыққа салынбау керек әрі тым асығыстыққа беріліп, Украинадағы секілді қажетсіз қақтығыстар тудырып алмауға тиіспіз. Қазақ тілін тұрақты түрде үздіксіз дамытумен бірге ағылшын, неміс, жапон тілдері секілді әлемдік тілдерге халқымыздың сауатты болуы ұлттық білім сапасын жоғарлатуға пайдалы екені анық.
Алуан тағдыр жетегінде елімізге келіп, көп жылдар бойы сіңісіп кеткен басқа ұлт өкілдерінің де ерік-мүддесін ескеру, береке-бірлік саясатын ұстану Қазақстан өркендеуінің басты кепілі болып табылады. Орыс тілі елімізді мекендеген сан алуан ұлттар арасындағы қарым-қатынас пен бірлікті қолдау құралы десек, ал ағылшын тілі – бүгінгі таңдағы әлем бойынша алдыңғы шептегі білім-ғылым көздеріне қол жеткізу тетіктерінің бірі. Ал, қазақ тілін қасиеттілерімізді қастерлеп, ұлтымыздың жасампаздығын ғасырдан-ғасырға жеткізетін «ұлттың ұлы құралы» деуге болады. Әсіресе, көрші шетелдерге тарыдай шашылған қандастарымызды елге шақыру және елдің халық саны аз өңірлеріне жүйелі түрде қоныстандыру – ертең қазақ мемлекеті болып қалу-қалмауымызға тікелей ықпал ететінін Елбасы анық атап көрсетті.
Кейінгі жылы еліміздің Кедендік одаққа енуі, Еуразиялық экономикалық одақтың бір мүшесі болуы ұзақ уақыт Ресей отары болған ел үшін тәуелсіздіктің бүлінуі бола ма деген күдік буып, бұқаралық ақпарат құралдарында көп талқыланғаны жасырын емес. Бұл туралы Елбасымыз «тәуелсіздігімізден айырылып қаламыз» деген үрейдің қисынсыздығына көптеген дәлелдер келтіріп, егемендіктің берік болашағына сендіре білді. Еуразиялық одақ ешқандай бір саяси, не басқадай одақ емес, ол тек экономикалық одақ болып қала беретінін, одаққа кіретін үш елдің пайдасы тең ескерілетінін, еліміз тауарларының «теңізге шығуы» секілді егемен еліміз үшін басты күрделі мәселенің оңтайлы шешілетіндігін, осыған орай түрлі салық түрлерінің азаятындығын ұғындыра білді.
«Біздің «теңізіміз» – Ресей территориясы. Біздің «теңізіміз» – Қытай территориясы. Осы екі мемлекетті теңіз деп санасақ, біз солардың жағасында тұрмыз. Енді біз осылармен сауда-саттық жасамасақ, онда экономикамыз қалай өседі?» деді Нұрсұлтан Әбішұлы. Тәуелсіздік туын желбіреткеннен бастап осы күнге дейін, Қазақстан секілді алып кеменің дұрыс бағытын таңдай білген Елбасының көреген саясаткер екендігіне күмәніміз жоқ. Жалпы, өзара алыс-берісіміз мол, көршіміз – Ресей елімен арадағы бітім-бірліктің ғасырлар бойы маңызы зор болатыны, егер олар аталған Одақтың келісім ережелеріне тұрақты түрде бойұсынса, онда тәуелсіздік, бейбітшілік және кешенді даму бірдей деңгейде іске асатыны анық.
Тәжірибе көрсеткендей, оқшауланған ел әлемнің жаңа даму серпініне төтеп бере алмайды. Шикізатқа, тұйық шаруашылыққа негізделген мәдени тұрмыстың да күні қараң. Ақпарат ғасырында ғылыми-техникалық жаңа технологияға негізделген өндірістің ғана болашағы бар. Әлемдік бәсекелестікте жеңімпаз болу үшін қазіргі дамыған мемлекеттің неге сүйенгенін зерттеп көру керек. Осындай өзекті мәселені дөп басқан Елбасы табыстан түскен қаржының біразын өндірісті әртараптандыру саласына пайдаланудың қажеттігін қадап айтты. Бұл біздің стратегиялық бағыт – шикізат экспортынан дайын өнім экспортына көшу деген сөз. Жаңа интеграциялық бірлестіктер отандық кәсіпкерлерге үлкен мүмкіндіктер туғызып отыр. Атап айтсақ, Қазақстан қазіргі кезде сыртқы нарыққа 700-ден астам тауар шығарып сатуда.
Айта кетерлігі, Елбасының бұл сұхбаты қазақстандық патриотизмге кемел анықтама беруімен ерекшеленді. «Отан – үлкен ұғым. Отанды қорғау дегенде, әрине, адам баласы алдымен өзінің шаңырағын ойлайды. Әкеңді, шешеңді, бауырларыңды, балаларыңды, немерелеріңді ойлайсың. Сол жүрекпен, сол тілекпен Отаныңды қорғайсың. Сондықтан, тарихыңды білген жөн болады. Тарихын білмеген ұлттың болашағы да бұлыңғыр. Мысалы, керемет үлкен еменнің тамыры терең болмаса, ол дауылға шыдап тұра алмайды» деген Елбасы:
– «Менің арманым, ойым – Қазақстанның мәңгілік болуы. Сондықтан, Мәңгілік ел деген идеяны ұсындым. Мәңгілік ел болу үшін бәрін жасап жатырмыз» деп тұжырымдады.
Қорыта айтқанда, Қазақ хандығының ұлы тұлғалары ту тігіп, орда құрған қасиетті Ұлытаудағы Елбасымыздың дана пікірлері естіген құлаққа ой салып, жұрт көкейіндегі күдікті сейілтіп, еліміздің нұрлы ертеңіне одан сайын жұмылуға жігер бергені анық. Ұлытаудағы сұхбатының ішкі астары мол, мағынасы терең, ол туралы әлі талай жүйелі зерттеулер болатыны анық. Әлемдік қауымдастықта тең терезелі ел құрып жатқан Қазақ мемлекетінің бүгінгі жеткенін таразыға салып, ендігі жетерін болжап көрсеткен бұл сұхбат ұлтымыздың өз-өзін жаңа деңгейде жаңа биіктен жаңаша өлшеммен қайта бағалауы десек, артық айтқандық емес.
Алфи ХАЙДАР,
С.Сейфуллин атындағы ҚазАТУ-дың аға оқытушысы
