جاقىندا ساياسي قۋعىن-سۇرگىن جانە توتاليتاريزم قۇرباندارىنىڭ «الجير» مەموريالدى مۇراجاي كەشەنىندە لاتۆيالىق ايەلدەرگە ارنالعان ەسكەرتكىش بەلگى اشىلدى.
سالتاناتتى راسىمگە استانا قالاسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى ايدا بالاەۆا, لاتۆيا رەسپۋبليكاسىنىڭ قازاقستانداعى توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشىسى يۋريس ماكلاكوۆس, ريگا قالاسىنىڭ مەرى نيل ۋشاكوۆ جانە لاتۆيادان كەلگەن دەلەگاتسيانىڭ وكىلدەرى – ساياسي
قۋعىن-سۇرگىن جانە توتاليتاريزم قۇرباندارىنىڭ ۇرپاقتارى قاتىستى.
– قازاقستان مەن لاتۆيا – ەجەلدەن تاتۋ مەملەكەتتەر. ونىڭ تاريحى تەرەڭدە. سونىڭ ىشىندە انالارىمىز بەن اپكەلەرىمىزدىڭ باسىنان وتكەن قيىن-قىستاۋ كەزەڭدى تەبىرەنبەي ەسكە الۋ مۇمكىن ەمەس. سول قاسىرەتتى جىلداردىڭ ىزعارى ءالى كۇنگە ەسىپ تۇرعانداي كورىنەدى. ال, بۇگىنگى بەلگى سول كىسىلەردىڭ رۋحىنا تاعزىم, ەكى ەلدىڭ دىنارالىق, ۇلتارالىق كەلىسىمىنىڭ بەلگىسى ىسپەتتى, – دەدى استانا قالاسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى ا.بالاەۆا ءىس-شارانى اشاردا سويلەگەن سوزىندە.
جينالعاندار ەسكەرتكىشكە گۇل شوقتارىن قويىپ, ستاليندىك قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارىن ءبىر مينۋت ۇنسىزدىكپەن ەسكە الدى.
1938-53 جىلدارى «الجير» لاگەرىندە جيىرما مىڭنان استام حالىق جاۋىنىڭ ايەلى جازالارىن وتەسە, ولاردىڭ اراسىندا ءجۇز ەكى لاتۆيالىق نازىك جاندى بولعان دەگەن دەرەك بار. الايدا, ولاردىڭ كوبى لاگەردەگى ازاپقا شىداي الماي قازا تاپقان.
مەموريالدى مۇراجاي كەشەنىن ارالاپ كورگەن ريگا قالاسىنىڭ مەرى نيل ۋشاكوۆ: «لاتۆيادا ساياسي قۋعىن-سۇرگىن جىلدارى ون مىڭداعان ادام جاپا شەكتى. ونىڭ ىشىندە انا دا, بالا دا, قارت تا بار. ەكى ميلليون حالقى بار مەملەكەت ءۇشىن بۇل – وراسان زور قاسىرەت. سوندىقتان, لاتۆيالىقتار باسقا ەلدە مۇنداي ەسكەرتكىشتەردىڭ اشىلۋىنا اسا ماڭىز بەرەدى. ءبىز قازاق حالقىنا, جالپى قازاقستاندىقتارعا وتە ريزامىز» دەپ, قوناقتار كىتابىنا ءوز لەبىزىن جازىپ قالدىردى.
ساعي ورال
